شناسنامه‌دارکردن باغ‌های کیوی، گام مهم دولت برای هدفمندکردن صادرات و تولید

به گزارش ایرنا، لزوم شناسنامه دار شدن باغ ها و محصول کیوی از این قرار است که سال گذشته کیوی صادراتی مازندران با مشکلات زیادی مواجه شد و اکنون که در آستانه برداشت این محصول هستیم باید تدابیری برای جلوگیری از تکرار این تجربه تلخ صورت گیرد تا فعالان این عرصه بیش از این متضرر نشوند.

در سال گذشته و در بحبوحه صادرات کیوی ناگهان کشور هند اعلام کرد که از تاریخ ۱۵ آذرماه کیوی ایران را به دلیل داشتن "شپشک توت و خرزهره " نمی خرد و از واردات آن جلوگیری بعمل آورده بود.
با انتشار این خبر موجی از نگرانی در میان فعالان و باغداران  این عرصه ایجاد شد و آنها نسبت به وضعیت نامعلوم پیش آمده بسیار نگران بودند و در این میان دستگاه های مربوطه شهرستانی و استانی نیز وارد چالش جدی شدند تا اینکه با ورود نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت جهاد کشاورزی و فعال شدن دستگاه دیپلماسی پیگیری ها و رایزنی ها آغاز شد.
سرانجام پس از فراز و نشیب های زیاد بخشی از کیوی مازندران به خارج صادر شد و بخش دیگری نیز در بازارهای داخلی فروش رفت اما در این میان فعالان این عرصه یا دچار زیان سنگینی شدند و یا به هدف مالی از پیش تعیین شده خود دست نیافتند.
البته این پایان ماجرا نبود و بلکه سرآغازی بود بر یک اتفاق بزرگ و آن تولید با کیفیت و صادرات محور کیوی که مقدمه آن شناسنامه دار شدن کیوی از تولید تا نگهداری ، حمل و نقل و سورتینگ که باید رعایت می شد تا برای صادرات امسال مشکلی وجود نداشته باشد، تدبیری که دولت سیزدهم در این امر مهم اقتصادی اتخاذ کرد که برای همیشه چالش های این بخش کشاورزی برطرف شود.

به گزارش ایرنا ، ایران با داشتن رتبه چهارم در تولید جهانی کیوی، از نظر صادرات بعد از ایتالیا ، نیوزلند ، شیلی ، بلژیک ، یونان ، هلند و فرانسه در رده هشتم جهان قرار دارد. شمال ایران و بویژه استان های گیلان و مازندران قطب تولید کیوی در کشور محسوب می شوند و سالانه در صورت مساعد بودن شرایط جوی از حدود ۴۰۰ هزار تن کیوی تولیدی این استان ها به طور تقریبی نیمی به خارج از کشور صادر می شود.

کارشناسان امر تاکید دارند برای ادامه صادرات محصولات و پیشگیری از هر نوع ممنوعیت و یا محدودیتی ضروری است تا استانداردها و شرایط و ضوابط کشورهای هدف مدنظر قرار گیرد که به عنوان نمونه سال گذشته برخی کشورهای وارد کننده محصول کیوی نظیر هند از ایران متقاضی کد شناسه باغ و محصول از نظر ردیابی شدند.

در همین راستا وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم موضوع شناسنامه دار کردن باغ ها و محصول کیوی را در دستور کار قرار داده است.
مسوولان امر می گویند با اجرای طرح شناسنامه دار کردن باغ ها و محصول کیوی موجب ساماندهی تولید ، صادرات و ردیابی محصول تا زمان مصرف می شود  نکته مهمتر این که با کددار شدن آن قادر خواهیم بود تا این محصول را به قاره اروپا صادر نماییم و دیگر هیچ محدودیتی وجود نخواهد داشت.

بر اساس آمار موجود ، کشور چین بزرگترین تولیدکننده محصول کیوی در جهان است که تمام تولیدات خود را در داخل مصرف می کند و هیچگونه صادراتی در این زمینه انجام نمی دهد و بعد از آن کشورهای نیوزیلند، ایتالیا و ایران قرار دارند که بازارهای جهانی را به خود اختصاص داده اند.
کشور نیوزیلند ۱۲ هزار هکتار سطح زیر کشت کیوی دارد و این درحالی است که در ایران ۱۳ هزار هکتار باغ کیوی وجود دارد که به طور عمده در استان های گیلان و مازندران قرار دارند و غرب استان مازندران و بویژه شهرستان تنکابن با دارا بودن چهار و ۵۰۰ هکتار باغ کیوی، قطب تولید این محصول در کشور محسوب می شود.

دست کم هفت هزار تولیدکننده در این بخش کشاورزی شهرستان تنکابن فعالیت دارند.

طرح شناسنامه دار شدن کیوی اقدام مهم دولت

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تنکابن در این باره گفت : از آنجا که در سال گذشته برخی کشورهای وارد کننده این محصول از ایران متقاضی کد شناسه باغ و محصول از نظر ردیابی بودند از این رو وزارت جهاد کشاورزی موضوع شناسنامه دار کردن باغ ها و محصول کیوی را در دستور کار قرار داد.
عبدالله غلامپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برای تداوم صادرات و پیشگیری از هر نوع ممنوعیت و یا محدودیتی ضروری است که استانداردها و شرایط و ضوابط کشورهای هدف مدنظر قرار گیرد.
وی با بیان اینکه اجرای این طرح موجب ساماندهی تولید ، صادرات و ردیابی محصول تا زمان مصرف می شود ، اظهارداشت : با کددار شدن کیوی قادر خواهیم بود تا این محصول را به کل اروپا صادر نماییم و دیگر هیچ محدودیتی وجود نخواهد داشت.
به گفته غلامپور کیوی کاران می توانند برای دریافت کد QR خود مشخصات باغ خود را در سامانه جامع مدیریت بهره برداران کشاورزی (سبک) ثبت نمایند.

غلامپور یادآور شد : با این کار خریدار می تواند اطلاعات لازم را از مشخصات باغ ، میزان باقیمانده کود و سم و سایر موارد کسب نماید.

"کد QR یک نوع بارکد 2 بعدی است که می تواند با استفاده از گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های اختصاصی خواندن کد QR خوانده شود، که به طور مستقیم به متن، ایمیل، وب سایت، شماره تلفن لینک می شود." 

حاج حسن رمضانی یکی از کیوی کاران غرب مازندران در گفت و پو با خبرنگار ایرنا بر لزوم اطلاع رسانی همه جانبه برای شناسنامه دار باغ کیوی از مسوولان امر تاکید و اضافه کرد : دولت برای تحقق این امر مهم باید کیوی کاران را بیشتر حمایت کند.

وی خاطرنشان کرد: چون در آستانه فروش و برداشت محصول کیوی هستیم و شماری  از باغداران هنوز در سامانه مربوط ثبت نام نکردند بنابراین در سال جاری مسوولان امر باید تدابیر ویژه اتخاذ کنند تا باغداران متحمل خسارت نشوند. 

رحیم دلاوری کیوی کار نوشهری هم تصریح کرد : بخش کشاورزی یکی از بخش های مهم اقتصادی کشور است حمایت دولت به فعالان این بخش الزامی است و کیوی نیز از جمله  محصولات راهبردی و ارزآور بخش کشاورزی است که به حمایت بیشتری نیاز دارد.

وی بیان کرد : شناسنامه دار کردن باغ های کیوی یکی از راهبردهای مهم دولت سیزدهم است که در واقع با این انجام این کار اساسی به طور قطع بسیاری از نیازها و چالشهای بخش ساماندهی خواهد شد.

به تاکید وی نهادهای مربوط باید باغداران کیوی را برای انجام هر چه زودتر طرح شناسنامه دار کردن باغ ها ترغیب و اعتماد باغداران را جلب کنند.
ضرورت انجام طرح با اطلاع رسانی گسترده 
یک کارشناس کشاورزی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : اجرای این طرح خیلی دیر آغاز شد و به جای آنکه از ابتدای سال به فکر این موضوع بیافتند ، از یک ماه قبل شروع به این کار کرده اند و با توجه به نزدیک شدن به فصل برداشت همه باغ های کیوی زیر پوشش قرار نمی گیرند. 
فرهاد شاهنظری افزود: بسیاری از کیوی کاران به دلیل نداشتن اطلاعات لازم و عدم اطلاع رسانی درست حاضر به ثبت نام در سامانه نیستند و متاسفانه برخی شایعات به این موضوع دامن زده است.
وی انجام این طرح از سوی باغداران را ضروری دانست و اظهارداشت : بنا بر اعلام مسوولان مربوطه فقط ۲۵۰ نفر در قالب ۳۵۰ هکتار از مجموع چهار و ۵۰۰ هکتار باغ کیوی موجود در شهرستان تنکابن در سامانه ثبت نام کرده اند که بسیار ناچیز است.
به گفته این کارشناس کشاورزی، برای موفقیت در این طرح باید تعداد کارشناسان افزایش یابد و اطلاع رسانی گسترده از طریق مساجد و گشت های سیار صورت بگیرد تا اعتماد از دست رفته باز گردد.
وی یادآور شد : اگر باغداری نتواند کد QR را دریافت نماید مجبور است تا محصول کیوی خود را در بازار داخلی عرضه نماید.

صادرات کیوی 
یک صادرکننده نمونه محصولات باغی استان مازندران در خصوص شناسنامه دار شدن کیوی گفت: با توجه به شرایطی که در سال گذشته به وجود آمد و امسال نیز وضعیت نامعلوم است ، تاکنون هیچ باغداری محصول کیوی خود را نفروخته است.
سبحان فیاض در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: هنوز نمی دانیم که امکان صادرات به هند در سال جاری وجود دارد یا خیر و مسوولان باید در این زمینه اطلاع رسانی کنند.
وی با اشاره به اینکه در اجرای طرح کددار شدن کیوی زمان را نباید از دست داد، اظهارداشت: هنوز هیچ قراردادی برای نگهداری کیوی در سردخانه ها و سورتینگ با مشتری بسته نشده و لازم است تا این شرایط تغییر کند.
به گفته فیاض در این طرح فقط شناسنامه دار کردن باغ مطرح است و هیچ ربطی به میزان باقیمانده کود یا سم در کیوی تولیدی ندارد و کیوی کاران نباید نسبت به این موضوع نگران باشند.
وی با بیان اینکه تاکنون کد QR برای هیچ باغداری صادر نشده و تنها ثبت نام ها صورت گرفته است ، خاطرنشان کرد : کددارکردن باغ ها اکنون به صورت رایگان است و به باغداران کیوی پیشنهاد می کنم تا در اسرع وقت این کار را انجام بدهند.

در غرب مازندران بالغ بر ۷۵ سردخانه در زمینه سورتینگ و نگهداری محصول کیوی فعالیت می کنند.

باغ های بزرگ برای دریافت کد در اولویت قرار گیرند
فرماندار ویژه شهرستان تنکابن نیز کددار شدن باغ های کیوی را ضروری دانست و گفت که با وجود آنکه اجرای طرح کددار شدن باغ های کیوی کمی دیر آغاز شده لازم است تا باغ های بزرگ جهت دریافت کد QR در اولویت قرار گیرند.
مظاهر معافی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : باید تشکل های مرتبط با کیوی منطقه تقویت شوند و همگی در چارچوب یک سیاست کلی حرکت کنند.
وی با بیان اینکه در کار اقتصادی و بازرگانی هماهنگی امور بسیار حائز اهمیت است اظهار داشت : اگر در تشکل ها وحدت رویه وجود نداشته باشد ورود بخش دولتی نیز فایده ای نخواهد داشت و به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.
معافی خاطرنشان کرد : اگر یک مجموعه متمرکز داشته باشیم علاوه بر اینکه مشکلات موجود برطرف می شود ، حضور دلالان نیز کمرنگ تر خواهد شد.
به گفته مقام عالی دولت در شهرستان تنکابن ، به موازات چنین فعالیت هایی ، تحقیق و آموزش در راستای ایجاد نشان تجاری ضروری به نظر می رسد که در این زمینه لازم است تا از اساتید دانشگاهی و صاحبنظران این بخش استفاده شود.
معافی تصریح کرد : باید در مورد صادرات کیوی بخش خصوصی و شرکت های تعاونی بیش از پیش فعال باشند و قیمت گذاری محصول کیوی نباید به گونه ای باشد که باغدار متضرر گردد و سود آن را افراد دیگری ببرند.

وی در خصوص علت عدم ایجاد صنایع تبدیلی کیوی در غرب مازندران یادآور شد : برای راه اندازی صنایع بویژه صنایع تبدیلی در غرب مازندران با مشکلاتی مواجه هستیم که از آن جمله می توان به تراکم جمعیت و کمبود زمین اشاره کرد.
وی تسریع در اجرای طرح کدار شدن باغ های کیوی غرب مازندران را خواستار شد.

با این وجود شماری از دست اندارکاران امر  ایجاد صنایع تبدیلی، قیمت گذاری مناسب، صادرات هدفمند، لزوم راهبرد مشترک بین تشکل های کیوی ، داشتن نشان تجاری و واسطه ها را جمله نیازها و چالشهای فراروی کیوی کاران برشمردند و تاکید دارند که رفع آنها نیازمند اتخاذ برنامه ریزی اصولی است.

فعالان این عرصه و کارشناسان امر امیدوارند این چالشها و نیازها به طور قطع با همت جهادی دولت مردمی سیزدهم برطرف خواهد شد که لازمه حل آن، مشارکت و حمایت همه جانبه دست انداران و تولیدکنندگان بخش های مختلف کشاورزی است.

سابقه کشت کیوی در مازندران 

سابقه کشت کیوی در مازندران به سال ۱۳۴۷ بر می گردد، در آن سال یک مهندس دانش آموخته در بازگشت از فرانسه یک نهال نر و  ماده کیوی را سوغاتی به ایران آورد و در شهر رامسر  واقع در غرب مازندران غرس کرد.
نتیجه تحقیقات بر روی این ۲ نهال ۲ سال بعد با عنوان« کیوی فروت در شمال ایران » به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تقدم و اعلام شد که کیوی تنها در شمال ایران قابلیت کشت و بهره‌برداری دارد و از آن زمان به بعد بخش قبل توجهی از زمین های این منطقه به کاشت نهال کیوی اختصاص یافت.

بر اساس آمار های موجود ، میزان تولید کیوی در مازندران ۲۰۰ هزار تن است و برداشت این میوه از آبان ماه شروع می‌شود.
در زمان حاضر ۶ هزار و ۵۰۰ هکتار از باغ‌های مازندران کیوی پرورش داده می شود و ۸۰ درصد تولید کیوی کشور مختص مازندران است.