وقتی زعفران امید رونق اقتصادی برای روستاهای کوهستانی گلستان می‌شود/ آزمون زعفرانی برای مسوولان

زعفران‌کاران روستای کوهستانی و دور افتاده «وامنان» و اطراف آن در بخش «چشمه ساران» شهرستان آزادشهر، شهریور هر سال زراعی با تهیه بذر (پیازچه) از زمین‌های زیر کشت زعفران پا به سن گذاشته اقدام به ایجاد یا توسعه زعفران جدید می‌کنند که این روزها جنب و جوش آنها حال و هوایی خاصی به این روستا بخشیده است.

امروز زعفران‌کاران منطقه با سابقه چندین ساله در تولید این محصول درآمدزا و ارزآور با حمایت روحانی محل خود، در تولید بذر (پیازچه) مورد نیاز ایجاد یا توسعه باغ‌ها هم خودکفا شده‌اند و علاوه بر تامین نیاز منطقه، استان‌های همجوار هم بذر ارسال می‌کنند.

به گفته اهالی «وامنان» ایجاد و توسعه به زمین‌های زعفران در منطقه، شهریورماه صورت می‌گیرد و گل‌دهی اقتصادی این زمین‌های زیر کشت هم از سال دوم آغاز می‌شود و تا هفت سال ادامه دارد.

یکی از بهره‌برداران زعفران در منطقه «وامنان» می‌گوید: برداشت اقتصادی زعفران از زمین‌های زیر کشت ایجاد شده تا سال هفتم ادامه دارد و پس از آن باید بذر زعفران را از این مزارع به دلیل ازدیاد آن، خارج و در زمین‌های دیگر کشت کرد.

سلیمان شاملو به خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به قدمت چندین ساله زراعت زعفران در منطقه «وامنان»، بیشتر جمع‌آوری پیازچه از این مزارع توسط بهره‌برداران این روستا صورت می‌گیرد و به عنوان بذر برای متقاضیان ایجاد زمین زعفران در شهرستان‌های استان از جمله مینودشت، گالیکش، مراوه‌تپه و گرگان و یا سایر استان‌ها ارسال می‌شود.

وی ادامه داد: بهره‌برداران منطقه از برداشت پیازچه زعفران هم سود خوبی عایدشان می‌شود که نقش به سزایی در تامین اقتصاد خانوارها دارد.

به گفته وی امسال هر کیلوگرم بذر برداشتی از زمین زیر کشت زعفران روستا بین ۱۴۰ هزار ریال تا ۲۰۰ هزار ریال براساس کیفیت، معامله می‌شود که نسبت به سال قبل از افزایش قیمت خوبی برخوردار است.

اوج کار جمع‌آوری پیازچه‌های زعفران از اراضی بارده هفت ساله ایجاد شده در روستای «وامنان» از اوایل شهریورماه تا ابتدای مهر ماه است که همزمان در این بازه زمانی، باغ‌های جدید زعفران هم صورت می‌شود.

مدیرعامل شرکت تعاونی زعفران‌کاران وامنان گفت: امسال فروش بذر (پیازچه) زعفران از سوی بهره‌برداران منطقه نسبت به سال زراعی قبل به علت تبعیت از قیمت زعفران از دو برابر رشد برخوردار است.

ذبیح‌الله عادلی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اکنون قیمت فله‌ای زعفران خشک بین ۳۱۰ هزار ریال تا ۳۵۰ هزار ریال در بازار بوده که بذر زعفران در این منطقه از ۱۴۰ هزار ریال تا ۲۰۰ هزار ریال معامله می‌شود و به لحاظ بالا بودن کیفیت بذر نسبت به منطقه تربت استان خراسان رضوی، بیشتر از این قیمت می‌تواند داشته باشد.

به گفته وی بذر زعفران در منطقه تربت استان خراسان رضوی بین ۶۰ هزار ریال تا ۷۰ هزار ریال هر کیلوگرم بذر معامله می شود که این کاهش قیمت به دلیل عرضه فراوان بذر بوده که روی قیمت بذر زعفران دارای کیفیت بالا در منطقه «وامنان» تاثیر منفی گذاشته است.

همچنین با فاصله اندک از برداشت بذر زعفران و طرح ایجاد یا توسعه زمین‌های زعفران در منطقه، کار برداشت محصول از این اراضی بارده زعفران در «وامنان» و روستاهای اطراف آن با مساعد بودن شرایط آب و هوای منطقه از آبان آغاز و به مدت یک ماه به طول می انجامد.

اراضی زعفران ایجاد شده در مناطق مزبور عمدتا از سال دوم زراعی، برداشت اقتصادی آن با به گل نشستن آغاز و تا  پنج تا هفت سال ادامه می‌یابد.

معاون مدیریت باغبانی جهادکشاورزی گلستان می‌گوید: اکنون عمده اراضی زعفران ایجاد شده در استان در شهرستان‌های آزادشهر به ویژه روستای «وامنان»، مینودشت، رامیان،گالیکش، علی‌آبادکتول و گرگان در سطح ۵۵۰ هکتار است.

نویدرضا فرهانی افزود: سالانه در این استان بین ۳۰ هکتار تا ۵۰ هکتار زمین کشاورزی به سطح زیر کشت زعفران استان اضافه می‌شود.

وی با بیان اینکه زعفران به عنوان کشت اصلی و حمایت شده در گلستان همانند استان خراسان رضوی به شمار نمی‌رود، ادامه داد: با وجود این، کشت زعفران در زمین‌های کوهستانی مستعد در استان از سوی بهره‌برداران علاقمند صورت می‌گیرد که امسال استقبال کشت زعفران در شهرستان مرزی و محروم مراوه‌تپه با تهیه بذر آن (پیازچه)، افزوده شده است.

به گفته وی اکنون کار کشت پیازچه زعفران در زمین‌های کوهستانی مراوه‌تپه آغاز شده و تا پایان شهریورماه ادامه می‌یابد.

فرهانی با اشاره به نزدیک بودن زمان گل دهی باغ‌های بارور زعفران در استان، افزود: برآورد می‌شود در فصل پاییز امسال حداقل ۲ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم زعفران خشک شده در استان تولید و روانه بازار مصرف داخلی و خارجی شود.

به گفته کارشناسان زعفران سازمان جهاد کشاورزی گلستان؛ به طور میانگین از برداشت هر ۷۰ کیلوگرم تا ۸۰  کیلوگرم گل زعفران تر یک کیلوگرم محصول سَرگل خشک و مرغوب به دست می‌آید.
مجوز فرآوری زعفران در گلستان به اندازه کافی   
مدیر صنایع غذایی و تبدیلی جهادکشاورزی گلستان گفت: حدود چهار مجوز برای ایجاد صنایع تبدیلی در حوزه زعفران در استان به متقاضیان توسط این مدیریت صادر شده است.

نقی اسدی به خبرنگار ایرنا افزود: اکنون به اندازه کافی برای فرآوری زعفران در استان مجوز داده شده است ولی مشکل حمایت مالی برای رونق از جمله سرمایه در گردش در زمان خرید محصول از واحدهای تولیدی است.

وی گفت: پیگیر هستیم تا سرمایه در گردش برای خرید زعفران و فرآوری آن، تامین و در اختیار واحدهای تولیدی قرار گیرد و بیش از این به زراعت زعفران در منطقه خسارت وارد نشود.

لزوم حمایت مالی بیشتر از تولید زعفران «وامنان»
مدیرعامل شرکت تعاونی زعفران‌کاران وامنان گفت: حمایت مالی بیشتر از تولید زعفران «وامنان» به دلیل جلوگیری از سوءاستفاده دلالان استان‌های همجوار ضروری بوده که رایزنی برای عملی شدن این درخواست با مسوولان ارشد استان در دست پیگیری است.

ذبیح الله عادلی افزود: زراعت زعفران در «وامنان» سبب جلوگیری مهاجرت روستاییان به سایر استان‌ها و برگشت آنها به روستا شده است، لازم که دولت در حوزه خرید محصول و بازاریابی کمک کنند. 

وی گفت: اگر این حمایت مالی محقق شود، نگرانی بهره‌برداران زعفران از سوءاستفاده دلالان استان‌های همجوار در سال زراعی جاری رفع می شود و ایجاد فرصت‌های شغلی و تولید ثروت را برای استان ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه شرکت تعاونی زعفران کاران وامنان در حمایت از بهره‌برداران منطقه، گل زعفران را خرید خواهد کرد، ادامه داد: امسال به بهره‌برداران از طریق شرکت توصیه شده که از فروش گل زعفران به واسطه‌ها خودداری کنند.

با وجود اینکه برداشت گل زعفران در استان گلستان از حدود ۲ ماه دیگر آغاز می‌شود، ضرورت حمایت بیشتر از بهره‌برداران منطقه در خرید گل و فرآوری آن توسط شرکت تعاونی زعفرانکاران «وامنان» با بیش از ۹۵۰ عضو و حتی سایر سرمایه‌گذاران واحدهای فرآوری در منطقه ضروری است تا از سوءاستفاده دلالان استان‌های همجوار با ارزان خرید گل زعفران در زمان برداشت جلوگیری شود.

وی همچنین از بسته‌بندی زعفران به وزن حدود ۱۵ تن با برند «وامنان» خبر داد.

زعفران تولیدی گلستان با وجود کیفیت مرغوب به دلیل مشکلات در بخش بسته‌بندی و فرآوری، از طریق استان خراسان‌رضوی راهی بازارهای بین‌المللی می‌شود و حمایت و راه‌اندازی این واحدها گام مثبتی در جهت توسعه این کشت در استان است.

از سال زراعی قبل فروش گل زعفران هم به فروش فله‌ای زعفران خشک بهره‌برداران استان گلستان به بازاریان خراسان‌رضوی افزوده شد که نگرانی زعفران‌کاران منطقه را برای تکرار آن در سال زراعی دوچندان کرده است.

زعفران گیاه علفی و چندساله از تیره زنبق سانان بوده که دارای کورم و ریشه افشان و سه پرچک با بساک زرد زنگ وکُلاله سه شاخه‌ای قرمز رنگ است.

این گیاه اقتصادی را با یکبار کشت می‌توان تا هفت سال گل آن را برداشت کرد.

استان گلستان رتبه هشتم کشور در زمینه کاشت و برداشت زعفران را در میان استان‌های کشور دارا است.

زعفران در صنایع غذایی، شیرینی پزی، داروسازی و دیگر صنایع به مصرف می‌رسد.