به گزارش خبرنگار ایرنا، مردم شهرستان گناباد از دیر باز در ایام محرم و صفر در کنار عزاداری و سوگواری مصائب حضرت سید الشهدا (ع) و یاران فداکارشان با آیین تعزیه خوانی و نخل گردانی ارادت و دلباختگی خود را به آن حضرت نشان داده و فرهنگ و ارزشهای عاشورای حسینی را گرامی می‌دارند.
از جمله این آیین که همه ساله در مناطق شهری و روستایی گناباد و از جمله منطقه نوغاب برگزار می شود، نخل گردانی و تعزیه خوانی روز عاشورا و همچنین مصائب کربلا در بارگاه یزید است که روز اربعین به اجرا در می آید.
به اعتقاد کارشناسان میراث فرهنگی در بستن نخل از "پارچه سیاه، چوب نخل، شمشیر و نیزه، آیینه و سرو و نخل" استفاده می شود که هر کدام معنای خاصی دارد و این آیین به عنوان یکی از مهمترین آیین های محرمی گناباد ریشه ای طولانی در تاریخ دارد.
پارچه سیاه نخل نماد سوگ و ماتم، چوب نخل نماد پیکر سیدالشهدا(ع) و شمشیر و نیزه نماد تیر و نیزه های وارد شده بر بدن امام، آینه نماد نور وجود حضرت سید الشهدا(ع) و سرو نخل نماد قامت حضرت علی اکبر (ع)، پنجه های فلزی نخل نماد دستان ابوالفضل العباس(ع)، زنگ، نماد زنگ کاروان امام حسین و سیب سرخ نماد خون سرور و سالار شهیدان(ع) و میوه بهشتی است.
یک کارشناس میراث فرهنگی گناباد به خبرنگار ایرنا گفت: پارچه های زینتی به کار گرفته شده در در نخل نمادی از حجله قاسم بن حسن(ع) و تنوع رنگ این پارچه ها نشانگر تنوع افکار و عقاید، ایده ها و مذاهب گوناگون است که در ایام محرم در قالب یک هدف و اعتقاد به امام حسین(ع) به صورت متمرکز و متحد به عزاداری می پردازند.
علیرضا شناسایی افزود: تشییع نمادین در فرهنگ ایران پیشینه ای طولانی دارد و نمونه برجسته آن آیین سالیانه سوگ سیاوش و حمل تابوت او بوده است و نخل بندی و تزیین نخل، به عنوان تابوت برای مردگان جوان، مشاهیر و یا افراد محبوب سابقه‌ای هزاران ساله در این دیار دارد که بعد از واقعه عاشورا و از جمله طی سده های گذشته و به خصوص از دوران صفویه به عنوان نمادی برای یادبود عزاداری سرور و سالار شهیدان (ع) رواج بیشتری یافته است.
وی اضافه کرد: نخل گردانی از دوران صفوی همراه با سینه‌زنی و شبیه‌سازی به شکل امروز در آیین عاشورا و محرم و صفر و ایام محرم در گناباد رواج یافته است و نخل، تابوت بزرگ و بلندی است که بر آن خنجر، شمشیر، پارچه های قیمتی و آیینه هایی بسته می شود و آن را در روز عاشورا به عنوان نمادی از تابوت امام حسین(ع) به حرکت در می‌آورند.
وی ادامه داد: مردم در این شهرستان نگاه ویژه‌ای به نخل و نخل‌گردانی دارند و بطور مثال افرادی که در زیر نخل برای بلند کردن آن قرار می‌گیرند، این محل را از اجداد خود به ارث برده و اجازه نمی‌دهند شخص دیگری در آنجا قرار گیرد.
یک کارشناس مسوول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: آیین تعزیه خوانی گناباد به عنوان یکی دیگر از آداب و رسوم مردم این منطقه در ماه محرم قدمتی ۲۰۰ ساله دارد و هنوز هم این شهرستان به عنوان یکی از مناطق نخستین تعزیه خوانی در ایران شناخته می شود.
مهدی ذوالفقاری گفت: این آیین در ۱۲ منطقه و روستای گناباد از جمله نوغاب، قصبه شهر، دلویی، رهن، بیلند، باغ آسیا و قوژد برگزار می شود ولی تعزیه خوانی نوغاب از قدمت و اصالت خاصی برخوردار است.
هشت آیین و رسم ماه محرم گناباد شامل "نخل گردانی قصبه شهر، نوغاب، روستاهای رهن و ریاب، شبیه خوانی نوغاب و ریاب، واویلای مند و حسن و حسین بیدخت" در فهرست آثار ناملموس و معنوی کشور به ثبت رسیده و این نشانه ریشه داری و قدمت این آداب و رسوم در این خطه است.
مرکز شهرستان گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
نظر شما