پایانه صادراتی، دروازه ورود بانک ژن گیاهان دارویی کشور به بازارهای جهانی

به گزارش خبرنگار ایرنا وجود رشته کوه های ارزشمند اشترانکوه، سفیدکوه و گرین در کنار آب و هوای معتدل و کوهستانی لرستان باعث رویش بیش از یکهزار و ۷۰۰ گونه گیاهی ارزشمند در ارتفاعات استان شده و آن را به عنوان بزرگترین بانک ژن گیاهان دارویی کشور معرفی کرده است.

لرستان به واسطه آب و هوای مناسب و طبیعت چهارفصل به یکی از مهمترین قطب های تولید گیاهان دارویی کشور تبدیل شده است و بر اساس گزارش مرکز تحقیقات کشاورزی ۳۰۰ گونه از گیاهان دارویی از جمله کتیرا، موسیر، شیرین‌بیان، آویشن، بابونه، رازیانه، گل گاوزبان، ریواس، کنگر، بومادران، خاکشیر، نسترن‌ وحشی، مریم گلی، گشنیز، سیاهدانه، گل محمدی و بسیاری گونه های دیگر که در درمان و سلامت انسان کاربرد دارند در استان می روید.

امروزه میل افراد جامعه در استفاده از گیاهان دارویی و طب گیاهی برای درمان امراض و بیماری های مختلف رو به افزایش است و از طرفی اسانس بسیاری گونه های گیاهی در تولید عطر و ادکلن کاربرد داشته و همین امر باعث شده است تا در سال های اخیر، توسعه کشت گیاهان دارویی به صورت ویژه در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد و لرستان نیز به واسطه شرایط آب و هوایی مناسب و کوه های غنی یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این محصولات مطرح گردد.

بی شک توسعه کشت ارقام مختلف گیاهان دارویی با توجه به شرایط کم آبی و خشکسالی های پی در پی می تواند نقشی مهم در صیانت از منابع آبی داشته و لرستان را به عنوان یکی از قطب های تولید گیاهان دارویی در کشور و بازارهای جهانی مطرح نماید که تحقق این امر مستلزم زیرساخت هایی است.

لرستان بزرگترین بانک ژن گیاهان دارویی کشور بدون تعریف زنجیره ارزش

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در همایش سراسری گردشگری کشاورزی که نوزدهم آبان ماه در لرستان برگزار شد با اذعان به اینکه اقلیم مناطق کوهپایه های البرز و زاگرس، بهترین مکان برای رشد و تعالی کشاورزی است استان را خاستگاه حدود سه هزار گونه گیاهی ارزشمند معرفی کرد و اشترانکوه، گرین و سفید کوه را بزرگترین بانک ژن گیاهان دارویی کشور دانست.

عطا حسن پور در این همایش از ثبت ملی برخی گونه‌های خاص گیاهی در لرستان خبر داد که همگی این موارد نشان از ظرفیت بالای استان در تولید انواع مختلف گیاهان دارویی دارد.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با اشاره به سطح زیر کشت ۶ هزار هکتاری گیاهان دارویی در استان اظهار داشت: سالانه بیش از ۱۵ هزار تن انواع گیاهان دارویی شامل برگی، ریشه ای و کوهی خشک در استان برداشت و روانه بازارهای فروش می شود.

محمدحسن کیانی فر با اشاره به موقعیت خاص لرستان، شرایط مناسب آب و هوایی و توسعه کشت گیاهان دارویی افزود: اکثر اراضی دیم و کم بازده با حاصلخیزی کم، ظرفیت توسعه کشت گیاهان دارویی را دارند که با توجه به شرایط خاص استان امکان کشت انواع گیاهان دارویی در آن وجود دارد و بیشتر گیاهان دارویی از زعفران که یک گیاه اقتصادی و دارویی است تا موسیر و آنغوزه قابلیت کشت دارند.

وی بیان کرد: بزرگترین چالش گیاهان دارویی نه تنها در لرستان بلکه در کل کشور تعریف زنجیره ارزش است به این معنا که دیدگاه افراد از زمان کاشت تا فروش، خام فروشی می باشد و هدف گذاری برای فرآوری و صادرات بسیار پایین است.

به گفته وی چنانچه زنجیره ارزش برای هر محصول تعریف شده باشد کشاورز نیز رغبت و انگیزه لازم را برای کشت و افزایش سطح زیرکشت پیدا خواهد کرد.

نقش تحریم ها در کاهش صادرات گیاهان دارویی لرستان

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه در حال حاضر تحریم ها شرایط صادرات گیاهان دارویی استان را با مشکل مواجه کرده است، تصریح کرد: بازار فروش گیاهان دارویی استان در آن سوی آبها بوده که اکنون به علت برخی تحریم ها با چالش هایی مواجه و باعث کسادی شده است.

کیانی فر گفت: صادرات "به لیمو" هنگام شیوع کرونا به دلیل دیدگاه هم جهتی که در خصوص کنترل بیماری و بهبود بیماران وجود داشت رونق خوبی گرفت اما اکنون خریدار آنچنانی ندارد و تولید بیش از میزان نیاز شده که این مورد به دلیل تعریف نشدن زنجیره ارزش در روند صادرات است اما برخی محصولات همچون موسیر دائما نیاز بازار هستند و هرچقدر هم تولید داشته باشد، بازار ظرفیت خرید آن را دارد.

وی با اشاره به بذر گشنیز و سطح زیرکشت ۲ هزار هکتاری آن در استان عنوان کرد: فروش بذر این محصول به دلیل صادرات به کشورهای هند، چین و پاکستان مشکلی ندارد که موجب دغدغه مندی کشاورز نمی شود.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به روابط فرآوری به عنوان یکی از مشکلات کشت گیاهان دارویی افزود: به عنوان مثال اسانس گل محمدی به دلیل داشتن زنجیره ارزش و انجام تمامی مراحل از کاشت تا فرآوری آن در استان، با قیمت بسیار مناسبی صادر و چون در تولید محصولاتی چون عطر و ادکلن استفاده می شود ارز آور بوده و بازار بسیار مناسبی دارد.

چین، هند و پاکستان مقصد صادرات گیاهان دارویی لرستان

کیانی فر با اشاره به اینکه چین، هند و پاکستان مقصد صادرات گیاهان دارویی لرستان است، عنوان کرد: کارخانه اسانس خان‌بابا در الیگودرز در راستای توسعه تولید گل محمدی سال گذشته به بهره‌برداری رسید و علاوه بر سایر کارگاه‌های گلاب‌گیری استان می‌تواند روزانه تا ۴۰ تن گل محمدی را به اسانس تبدیل کند.

وی با بیان اینکه نرخ فروش هر کیلوگرم گل محمدی کاشت‌شده در لرستان سال گذشته از ۴۵ هزار تومان تا ۷۰ هزار تومان رسید، افزود: اگر باغبانی در سال حداقل از هر هکتار، ۲ تن گل محمدی تازه برداشت کند به بیش از ۱۴۰ میلیون تومان درآمدزایی در هر هکتار و حداقل به ۱۰۰ میلیون تومان درآمد خالص می‌رسد.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه برخی گیاهان دارویی منحصر به طبیعت این استان است و فقط در شرایط آب‌وهوایی لرستان یافت می‌شود، عنوان کرد: این گیاهان به‌عنوان اندمیک (بومی) شناخته می‌شوند که بیش از ۲۰ گونه آن در استان وجود دارد.

کیانی فر بیان کرد: ساخت یک کارخانه که از صفر تا ۱۰۰ عملیات فرآوری و تولید اسانس را انجام می دهد بسیار پرهزینه بوده،به صرفه نیست و مقداری اغراق آمیز است بنابراین می توان از ظرفیت های موجود به عنوان امانی استفاده کرد.

بارانداز گیاهان دارویی و فرصت برابر فروش برای تولیدکنندگان

مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی لرستان با اشاره به تولید انواع گیاهان دارویی و ضرورت ایجاد یک بارانداز برای فروش محصولات عنوان کرد: همه از میزان تولید هر محصول در استان به خوبی آگاهی ندارند در حالی که اگر مکان مشخصی همچون میدان بار برای عرضه وجود داشته باشد خریداران گیاهان دارویی هم به این مکان مراجعه می کنند و تولید کننده ای که به عنوان مثال ۱۰ کیلوگرم از یک نوع گیاه دارویی را تولید کرده در این بارانداز با تولیدکننده ای که مثلا ۱۰ تن از همان محصول را تولید کرده است در شرایط مشابهی برای فروش محصولات خود قرار می گیرند.

کیانی فر با اشاره به اینکه دردسر تولیدات خُرد برای فروش، با ایجاد بارانداز کاهش می یابد، تصریح کرد: در بارانداز دردسر بازاریابی برای تولیدکننده حذف می شود و دست فروشنده نیز برای خرید محصولات دارویی مختلف باز است که در این راستا مکان یابی در استان صورت گرفته و منتظر بازدید کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی هستیم.

وی اظهار داشت: بارانداز گیاهان دارویی استان علاوه بر اشتغالزایی خوب، درآمد مطلوبی را هم ایجاد خواهد کرد و رقابت میان فروش و خرید برقرار خواهد شد که در صورت تایید مکان مورد نظر بلافاصله مراحل اجرایی آن آغاز خواهد گردید.

وجود پنج کارخانه فرآوری گیاهان دارویی در لرستان

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به وجود پنج کارخانه کامل فرآوری گیاهان دارویی در استان تصریح کرد:این واحدها در الیگودرز، بروجرد و خرم آباد فعال هستند و علاوه بر آن، حدود ۱۰۰ واحد بسته بندی خانگی و کارگاه های کوچک نیز وجود دارد.

کیانی فر با اشاره به تولید ۴۵ قلم انواع گیاهان دارویی در استان گفت: از این مجموع تنها ۱۰ قلم اقبال بیشتری در بازارهای فروش دارند که سیاهدانه، آویشن، موسیر، گل گاوزبان،گل محمدی و زعفران از مهمترین گیاهان دارویی پرفروش لرستان هستند.

وی گفت: در حال حاضر سطح زیر کشت زعفران در استان ۱۰۰ هکتار و این محصول از مرغوب ترین زعفران های تولیدی کشور است اما با توجه به اینکه صادرات این محصولات به صورت مستقیم در استان صورت نمی گیرد ارزآوری آنها هم مشخص نیست.

وی با اشاره به اینکه لرستان در بین ۱۰ استان برتر تولید گیاهان دارویی کشور قرار دارد افزود: چنانچه شرایط آب و هوایی اجازه دهد و سالانه ۱۷‌ هزار و ۸۰۰ هکتار به سطح زیر کشت اضافه شود تا چندسال آینده جزو استان های برتر تولید خواهیم بود.

حمایت دولت سیزدهم از تولیدکنندگان گیاهان دارویی

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به شرایط خاص آب و هوایی و طیف های مختلف آب و هوایی از گرمسیری، نیمه گرمسیری، معتدل تا سردسیری در استان، عنوان کرد: این قابلیت باعث شده که در هرکدام از مناطق مختلف آب و هوایی آن یک نوع گیاه رشد کند.

کیانی فر گفت: رشته کوه زاگرس که شامل کوه هایی همچون سفیدکوه، اشترانکوه و گرین است و بخشی از رشته کوه البرز نیز از این استان می گذرد به همین دلیل لرستان یکی از مهمترین ذخایر ژنتیکی گیاهی در کشور است.

وی با اشاره به بازار متغیر فروش محصولات گیاهان دارویی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان ادامه داد: تغییر شرایط آب و هوایی و خشکسالی های مداوم از دیگر مشکلاتی است که تولیدکنندگان با آنها مواجه هستند.

وی تصریح کرد: افرادی که شخصا اقدام به کشت گیاهان دارویی نمایند براساس سطح زیرکشت هر محصول و نوع آن یارانه بلاعوض دریافت می کنند و عده ای که کشت واسطه ای دارند، تسهیلات چهار درصدی طولانی مدت دریافت خواهند کرد.

کیانی فر با اشاره به حمایت های دولت سیزدهم از تولیدکنندگان گیاهان دارویی اضافه کرد: سال گذشته صندوق کارآفرینی امید بیش از چهار هزار میلیارد تومان به تولیدکنندگان گیاهان دارویی در قالب تسهیلات چهار درصدی با بازپرداخت پنج ساله پرداخت کرد.