شورای فرهنگ عمومی کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران با هدف گسترش فرهنگ پژوهش در کشور ۲۵ آذر را روز ملی پژوهش نام‌گذاری کرد. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ (و با تغییرات در این وزارتخانه از وزارت فرهنگ و آموزش عالی) چهارمین هفته آذر را به نام هفته پژوهش نام گذاشت و پس از آن از سال ۱۳۸۴ این نام به هفته پژوهش و فناوری تغییر نام یافت.
هفته پژوهش و فناوری استانی امسال از ۱۲ تا ۱۷ آذر و هفته پژوهش و فناوری ملی ۱۹ تا ۲۵ آذر برگزار می‌شود.
گروه علم و آموزش ایرنا در آستانه هفته پژوهش و فناوری به گفت و گو با جواد محمدی رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری نشست. وی که دانش‌آموخته پزشکی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی تهران و دکتری تخصصی رشته ایمونولوژی پزشکی از دانشگاه کارولینسکا سوئد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران است، مسئولیت‌های اجرایی دیگری چون مدیرکل دفتر دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیر هیات عالی جذب اعضای هیات علمی در شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم در سابقه کاری خود دارد.
رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری از دی ماه گذشته توسط وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان سرپرست پژوهشگاه منصوب شد.
اعضای هیات‌علمی باید دنبال حل مسائل جامعه باشند
محمدی در این گفت و گو مهم‌ترین مشکل پژوهش در پژوهشگاه‌ها را آیین‌نامه فعلی ارتقای اعضای هیات‌علمی دانست و اظهار داشت: مقاله‌محوری مهم‌ترین مشکل در پژوهشگاه‌ها است؛ زیرا بر اساس آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات علمی، انتشار مقاله موجب ارتقا می‌شود. اعضای هیات‌علمی هم عادت کرده‌اند پروژه‌های تحقیقاتی کوچک و گاهی بدون توجه به مسائل اصلی جامعه و برای تولید مقاله را انجام دهند. در حالی که باید حل مسائل جامعه و بی‌نیازی کشور از واردات مبنای ارتقا و ترفیع اعضای هیات علمی باشد.
مساله دیگر نهادینه‌شدن فرهنگ ضرورت نوشتن مقاله در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاست، همه اعضای هیات علمی باید پاسخگوی نیاز جامعه باشند و مسائل جامعه را در همه حوه‌های علوم انسانی، پزشکی و علوم پایه رفع کنند. وقتی در جامعه مساله داریم باید این مسائل حل شود و به جای نوشتن کتاب و مقاله که خوب است، باید این مسائل را هم حل کنیم.
رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری تصریح کرد: دانشگاه برای حل مسائل جامعه ساخته شده و خودش نباید مساله شود، بنابراین باید جهت پژوهش را به گونه‌ای تغییر دهیم که برای تولید محصول مورد نیاز کشور، انجام شود.
محمدی با تاکید بر انجام کار گروهی، بین‌رشته‌ای و بین‌دانشگاهی گفت: طرح‌های تحقیقاتی باید گروهی و بین‌دانشگاهی و حتی با محققان بین‌المللی تعریف کنیم و خودمان مدیر طرح باشیم. کارهای بزرگ را با ۲ استاد و دانشجو نمی‌توان انجام داد، طرح‌ها باید در سطح بین‌المللی و به شکل گسترده انجام شود.
تاکید بر انجام طرح‌های بین‌المللی
وی تاکید کرد: باید انجام طرح‌های تحقیقاتی گسترده و بین‌المللی را نهادینه کنیم تا به فرهنگ تبدیل شود. می‌توان مسائل ملی را در قالب یک هدف بزرگ و متشکل از چند بخش تعریف کرد که هر تکه از آن را یک محقق یا استاد دانشگاه و عضو هیات‌علمی پژوهشگاه به عهده بگیرد و انجام دهد.
رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری همچنین گفت: پژوهشگاه به دنبال تعریف پروژه‌های ملی با مشارکت تمام ظرفیت‌های داخل از بخش خصوصی و بین‌المللی هستیم. ایرانیان خارج از کشور که در بخش‌های تخصصی کار می‌کنند و علاقه زیادی هم به ایران دارند می‌توانند شرایط همکاری در بخش‌های بین‌المللی را تسهیل کنند و ظرفیت خوبی در این زمینه به شمار می‌آیند.
تعریف طرح‌های پژوهشی بر اساس تقاضامحوری و عرضه‌محوری
محمدی درمورد فعالیت‌های این پژوهشگاه در یک سال گذشته هم اظهار داشت: محور فعالیت‌های ما در پژوهشگاه انجام فعالیت‌ها بر اساس تقاضامحوری و عرضه‌محوری است که در سند نقشه جامع علمی کشور و سند دانشگاه اسلامی نیز بر آنها تاکید شده است. با تقاضامحوری نیازهای جامعه را رفع می‌کنیم و بر اساس عرضه‌محوری در موضوعات در لبه دانش پژوهش انجام می‌شود. رفع نیاز صنایع مختلف، وزارت جهاد کشاورزی، دانشگاه‌ها و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و موضوعات ملی را در اولویت قرار دادیم.
وی افزود: کمک به تامین امنیت غذایی کشور رویکرد اصلی پژوهشگاه بوده است و بر این اساس کیت‌های تشخیص سریع بیماری‌های دام و طیور را ساختیم که به زودی وارد بازار می‌شود. همچنین در حوزه تولید بذر هیبرید (متشکل از دو رقم بذر) برای تولید بذر تخم آفتابگردان از سال‌ها قبل طرحی در پژوهشگاه آغاز شده ولی در سال‌های اخیر متوقف شده بود. این طرح دوباره فعال شد و امیدواریم به بذر اصلاح‌شده‌ای منجر شود که به بهبود کمّی و کیفی تولید روغن آفتابگردان در نهایت کمک می‌کند و جلوی واردات بذر نیز گرفته شود.
همچنین ارقام جدید زیتونی را در مینودشت به دست آوردیم که نسبت به سرما، قارچ و خشکی مقاوم هستند. این امر نیز به تولید بیشتر زیتون کمک می‌کند. دانش فنی ساخت غشاء نانو لیفی پلی کاپرولاکتون (PCL) برای تشخیص سلول‌های سرطانی موجود در گردش خون از دیگر دستاوردهای پژوهشگاه طی یک سال اخیر است.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: پژوهشگران این پژوهشگاه همراه با محققان پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و محققانی از دانشگاه صنعتی شریف دستگاه نمونه بردار خودکار (اتوسمپلر Autosampler) را ساختند که نیاز به حضور نیروی انسانی را برای تمیز کردن پلیت‌های نمونه خون رفع می‌کند.
وی به توسعه مالچ زیستی در این پژوهشگاه از مدت‌ها قبل اشاره کرد و یادآور شد: مساله ریزگردها در غرب آسیا، مساله‌ای جدی است که باید با راهکارهای کم‌خطر آن را رفع کرد. با اینکه مالچ زیستی توسط محققان پژوهشگاه مهندسی ژنتیک توسعه داده شده است، سازمان محیط زیست برای استفاده از این محصول همکاری نمی‌کند؛ در حالی که در تولید این مالچ از باکتری‌های موجود در خاک استفاده شده که بی‌ضرر هم هست.
تولید پروبیوتیک به عنوان خوراک دام و طیور و آبزیان، پوست مصنوعی و بذر گیاه چغندرقند مقاوم به ویروس رایزومانیا از دیگر فعالیت‌های پژوهشگاه بوده است.
رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری همچنین اظهار داشت: تفاهم‌نامه‌ای هم با سازمان کشورهای صادرکننده زعفران- اوسک/ Organization of the Saffron Exporting Country برای انجام تحقیقاتی به منظور افزایش سطح زیرکشت زعفران و بهبود کمی و کیفی زعفران امضا شده است.
به گزارش ایرنا، هفته پژوهش و فناوری ۱۴۰۱ مانند گذشته ابتدا در سطح استانی و بعد ملی برگزار می‌شود؛ هفته استانی پژوهش و فناوری از ۱۲ تا ۱۷ آذر و هفته ملی از ۱۹ تا ۲۵ آذر برپا می شود.
اسامی روزهای هفته پژوهش شامل شنبه ۹ا آذر؛ جهاد تبیین و دستاوردهای علمی و فناوری،۲۰ آذر؛ مدرسه و آینده‌سازان خلاق، ۲۱ آذر؛ علوم انسانی و علوم پایه - ارکان اقتصاد دانش‌بنیان، ۲۲ آذر؛ دانشگاه، مبدا تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، ۲۳ آذر؛ پژوهش و فناوری، بنیان مرجعیت و دیپلماسی علمی، ۲۴ آذر؛ دانشمندان و سرآمدان علم؛ پیشران پژوهش و فناوری است.
نظر شما