به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، دانشگاه تهران روز شنبه اعلام کرد: محققان این دانشگاه پس از بررسی جریان رودخانه‌های ایران در بین رودخانه‌هایی که بیش از ۳۰ سال داده داشتند، درصد کاهش میانگین سالانه جریان رودخانه‌ها در ایستگاه‌های هیدرومتری مورد بررسی را اندازه‌گیری کردند.
روح‌اله نوری استادیار دانشکده‌های محیط زیست و حکمرانی دانشگاه تهران که سرپرستی این پژوهش را برعهده داشته است، گفت: با بررسی جریان رودخانه‌های ایران در رودخانه‌هایی که بیش از ۳۰ سال داده داشتند، دریافتیم که طی این ۳۰ سال، روند میانگین سالانه جریان رودخانه‌ها در ۵۶ درصد از ایستگاه‌های هیدرومتری مورد بررسی کاهشی بوده است که این مقدار در مقایسه با رودخانه‌های بزرگ دنیا بیش از ۲.۵ برابر است.
وی افزود: طی این مدت، کاهش جریان آب به تبدیل برخی از رودخانه‌های دائمی به رودخانه‌های فصلی و همچنین تبدیل بسیاری از رودخانه‌های فصلی به مسیل منجر شد. در بررسی عوامل تأثیرگذار بر افت جریان رودخانه‌ها مشخص شد که عوامل انسان‌ساخت سهم غالب را نسبت به عوامل طبیعی مانند بارش دارند.
استادیار دانشکده‌های محیط زیست و حکمرانی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: احداث سدها و توسعه فعالیت‌های کشاورزی از جمله عوامل انسان‌ساخت مؤثر در کاهش جریان رودخانه‌ها طی دوره مورد بررسی بود. همچنین بهره‌برداری بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی که به افت شدید سطح آب در دوره مورد بررسی منجر شد، عملاً نقش آب زیرزمینی را به عنوان تغذیه‌کننده رودخانه‌ها، به عاملی برای تخلیه آب از آنها تبدیل کرد.
وی گفت: کاهش جریان آب رودخانه‌ها نتایج ناخوشایندی برای بسیاری از پیکره‌های آبی کشور به همراه داشته است که نمونه بارز آن خشک شدن یا در معرض خشک‌شدگی قرار گرفتن بسیاری از دریاچه‌ها، تالاب‌ها و دیگر پهنه‌های آبی و همچنین پر نشدن کامل مخازن سدها (به خصوص در دو دهه گذشته) است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تاکید کرد: با توجه به نتایج نه چندان خوش‌بینانه مدل‌های اقلیمی برای آینده بارش‌ها و دما در ایران، لازم است سیاستگذاران و تصمیم‌گیران در کشور، به منظور بهبود حکمرانی آب بیش از پیش از آرای دانشگاهیان، راهکارهای ارائه شده در پژوهش‌های دانشگاهی و همچنین مشارکت مردم و ظرفیت تشکل‌های مردم‌نهاد در مواجهه با چالش آب استفاده کنند.
یافته‌های این تحقیق در مجله Elementa از انتشارات دانشگاه کالیفرنیا آمریکا انتشار یافته است.
نظر شما