اجرای «الگوی کشت» نجات‌بخش کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد

به گزارش ایرنا، سند الگوی کشت محصولات کشاورزی، توسط دولت سیزدهم ابلاغ شد تا ۲ هدف عمده افزایش بهره وری و کاهش مصرف آب را تحقق ببخشد.

الگوی کشت طرحی است که سال هاست در جوامع پیشرفته و بسیاری از کشورهای جهان استفاده می شود تا به کمک این روش بسیاری از مشکلات بخش کشاورزی و منابع طبیعی رفع شود چرا که استفاده از الگوهای کشت صحیح سبب حفظ منابع تولید برای آیندگان می گردد و میزان مصرف انرژی و آب را کاهش می دهد و خبرنگار ایرنا در این زمینه با رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گفت و گویی انجام داده است.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان روز سه شنبه در  گفت و گوی اختصاصی با ایرنا گفت: بدون شک بخش کشاورزی از قدیم منبع اصلی درآمد مردم استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و طبیعتاً بهره وری در این بخش به طرز چشمگیری به پیشرفت اقتصاد خانوار کشاورزان استان کمک خواهد کرد. برای اینکه تولید در این استان پایدار و با ثبات گردد و امنیت غذایی جامعه آن تامین شود، می بایست وضعیت فعلی تغییر یافته و نابسامانی های موجود برطرف شوند. ¶

نصرت الله حیدرپور تصریح کرد:در این طرح می بایست مشخص باشد که چه محصولی تولید کنیم؟ چقدر تولید کنیم؟ کجا (مکان) تولید کنیم؟ تا کی (زمان) تولید کنیم؟ نیاز کشور و یا نیاز استان چه مقدار است؟ وضعیت منابع تولید چگونه است؟ پتانسیل تولید چقدر است؟

وی ادامه داد: این شرایط در استان با محوریت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان در حال شروع مقدماتی است و طی آن عوامل مختلفی که در نتیجه بهره وری در تولید از دشت های حاصلخیز استان، موثر هستند مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. از جمله این عوامل می‌توان مطالعات نیاز آبی محصولات کشاورزی، منابع آب (سطحی و زیرزمینی)، عوامل خاک شناسی (تناسب اراضی، قابلیت اراضی، حاصلخیزی)، زراعت، اکولوژی، گیاه شناسی، زیست محیطی، آفات و بیماری ها، مسائل اجتماعی و اقتصادی، هواشناسی و اقلیم را نام برد.

حیدرپور تأکید کرد: این عوامل در بحث تدوین الگوی کشت در استان کهگیلویه و بویراحمد مد نظر قرار خواهند گرفت همچنین استان ما اقلیم متنوعی دارد و کشاورزان مناطق مختلف با مشکلات متعددی مواجه هستند که تعادل بخشی و پایداری کشاورزی این مناطق با اجرای طرح " الگوی کشت" رقم خواهد خورد.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اعلام کرد: یک درصد از مساحت اراضی کشور را دارد و حدود ۹۰هزار بهره بردار بصورت مستقیم در بخش کشاورزی (در همه زمینه ها از پرورش ماهی تا باغ و..) فعال است.

حیدرپور افزود: کل اراضی زراعی استان ۲۷۲ هزار هکتار است و در هر سال سطح زیر کشت ما حدود ۱۱۰ هزار هکتار دیم و ۴۷ هزار هکتار، کشت آبی و مابقی آن هم آیش است و سطح اراضی باغی ما حدود ۳۴ هزار و ۹۶۰ هزار هکتار آبی و ۴ هزار هکتار به صورت کشت دیم است که کل تولیدات محصولات استان در همه زمینه ها، حدود یک میلیون تن در سال برآورد می شود.

ضرورت های اجرای الگوی کشت: نسبت زمین به ازای بهره بردار، خطرات کشت تک محصولی و دشت های بحرانی

وی یادآور شد در استان ما تعداد بهره برداران نسبت به سطح زیرکشت محصولات زراعی به خصوص در مناطق سردسیری زیاد بوده و اراضی روز به روز کوچکتر می شوند و ما نمی توانیم به سبب توپوگرافی و عوامل اجتماعی و محلی، مزارع یکپارچه را داشته باشیم.

حیدرپور اعتقاد دارد : باید یک الگو بر اساس وضعیت موجود استان بخصوص مناطق سردسیری استان تدوین و ارائه شود چرا که در مناطق سردسیری وضعیت نسبت زمین به بهره بردار، در مقابل مناطق گرمسیری استان، بحرانی تر است.

وی گفت: در بیشتر مناطق استان غلات گندم و جو و سیستم تک کشتی انجام می شود. این در حالی است که این نوع کشت موجب افزایش آفات و بیماری های مختلف گیاهی گردیده و به تدریج با افت عملکرد مواجه خواهیم شد. پس بهتر است که تنوع کشت داشته باشیم.

حیدرپور تصریح کرد: برای تولید پایدار و مطمئن کشاورزی ، باید مواد آلی خاک افزایش یابد چرا که حاصلخیزی نمودن خاک با استفاده از مصرف کودهای شیمیایی امکان پذیر نبوده بلکه با وارد شدن دیگر محصولات مثل حبوبات و دانه های روغنی در چرخه کشت، تحقق می یابد.

وی تاکید کرد: برای خروج از این وضعیت، باید از کشت محصولات تناوبی حمایت گردد چرا که در چرخه تناوب زراعی، علاوه بر مزایای کنترل فرسایش خاک، تثبیت بیولوژیکی نیتروژن، افزایش مواد آلی و کنترل علف‌های هرز و استفاده از کود سبز حاصل از این گیاه موجب افزایش بهره‌وری محصولات و گیاهان در کشت بعدی می‌شود.

دشت های استان بخصوص دشت "دهدشت" با بحران کم آبی مواجه است

حیدرپور به شرایط بحرانی دشت های استان اشاره کرد و گفت: دشت"دهدشت" که حدود ۴۰ هزار هکتار است با بحران کم آبی مواجه است و متاثر از کم بارشی و برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی است.

وی افزود: اُفت آب های زیر زمینی در دشت "کَلاچویِ دهدشت" ۱۰ الی ۱۵ متر است و این دشت که زمانی حاصلخیزترین بخش دشت "دهدشت" بود، امروزه در وضعیت نامناسبی قرار گرفته است.

حیدرپور یادآور شد: شرایط اقلیمی روز به روز این شرایط را شدیدتر می کند و به همین دلیل راهی نداریم جز اینکه الگوی کشت را دنبال کنیم.

وی دیگر دشت های بحرانی استان را برشمرد: مشابه دشت " دهدشت" در "چِرام"، "باشت"، "لیکک بهمئی" و "امام زاده جعفر" باز مشکلات مشابه را دارند اگرچه در دشت "امام زاده جعفر" سد خاکی احداث شده و فعالیت های آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش استان در بالادست اراضی، از آب های زیرزمینی حوضه پشتیبانی می کند.

حیدرپور به ایستگاه آبخوانداری تحقیقات کشاورزی در دشت "امامزاده جعفر" گچساران اشاره کرد و گفت: این ایستگاه بنام "آبخیزداری و آبخوانداری" که وظیفه نگهداری و ذخیره آب را برعهده دارد نقش بسیار مهمی در کاهش اثرات تغییر اقلیم ایفا نموده و مشکلاتی که در سنوات گذشته بدلیل فراوانی چاه های غیر مجاز و برداشت بی رویه، با افت و بحران آب در دشت "امام زاده جعفر" مواجه بودیم را تا حدود زیادی مرتفع نموده است. در این ایستگاه سیلاب ها پخش و ذخیره شده و بخشی از آب های زیرزمینی تامین می شود.

وی افزود: مرکز تحقیقات کشاورزی استان، مطالعه سدهای زیر زمینی مثلا آبخوان داری در "گچساران"، "دهدشت" و "لیکک بهمئی" را برای حفاظت از آب و خاک در دست بررسی دارد.

اجرای آمایش سرزمینی جامع اراضی استان و فعال شدن سیستم اطلاعات جغرافیایی "جی آی اس" بخشی از نیازهای طرح "الگوی کشت" است

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان، اجرای طرح "الگوی کشت" را منوط به پیاده سازی نتایج اجرای آمایش سرزمینی جامع در اراضی استان دانست و گفت: با منطقه بندی و شناسایی ظرفیت های هر منطقه، کشت محصولات برای هر منطقه مشخص می شود.

وی به دیگر نیازهای طرح الگوی کشت در استان اشاره کرد و گفت: لازم است بخش "جی آی اس" در سازمان جهاد کشاورزی استان فعال شود.

به گزارش ایرنا، جی آی اس (GIS) یک سیستم الکترونیک برای کسب اطلاعات جغرافیایی است و سیستمی است که با بهره‌گیری از آن، کلیه اطلاعات جمع‌آوری شده به صورت لایه لایه تهیه شده و پس از تفکیک و کنترل داده‌ها کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز وارد سیستم می‌شود.

کهگیلویه و بویراحمد ۲۷۲ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که کل بهره برداران این استان سالیانه حدود یک میلیون تن محصول تولید و روانه بازار می کنند.

این استان با مساحتی حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد.