صدام در دام «طوفان صحرا»

به گزارش خبرنگار تاریخ و اندیشه ایرنا، این جنگ نیروهای آمریکایی را به تعداد بسیار بیشتر و در فاصله ای بسیار دورتر از خاک آمریکا درگیر کرد. تعجب صدام از واکنش شدید ایالات متحده نسبت به تهاجمش به کویت بود که شگفت زده شد.

دولت های ریگان و بوش در طی جنگ طولانی صدام علیه ایران‌ کمک های اساسی به او کرده بودند چرا که واشنگتن هنوز ایران را تهدید اصلی خاورمیانه می دانست. حتی پس از پایان جنگ عراق و ایران در سال ۱۹۸۸؛ صدام دومیلیارد دلار کمک از ایالات متحده دریافت کرد تا در ظاهر برای خرید محصولات کشاورزی از آمریکا خرج کند هر چند برخی در واشنگتن می دانستند که او این پول را صرف برنامه تسلیحاتی جاه طلبانه خود از جمله گازهای سمی کرده است.

جنگ دو حکومت غیردموکرات

توجیه جنگ عراق با کویت برای مردم آمریکا با عبارت آشنای جنگ شر علیه خیر که دستگاه سیاست خارجه آمریکا اغلب با آن اظهار نظر می کرد برای بوش کار آسانی نبود. حکومت صدام یک دیکتاتوری بی رحم و هولناک بود اما امیرنشین کویت هم دموکرات نبود.

۱۸ خانواده و از جمله خانواده امیر کویت نود میلیارد از یکصدمیلیارد دلار درآمد نفتی که این کشور در بانکهای غربی سرمایه گذاری کرده بود تحت کنترل خود داشتند. فقط یک چهارم جمعیت این کشور شهروند کویت بودند که عموما مشاغل را به مابقی جمعیت این کشور که کارگران مهاجر( آن هم با دستمزدهای اندک) بودند واگذار کرده بودند.

از میان جمعیت این کشور فقط ۶۰ هزار نفر از مردان حق رای داشتند که با انحلال پارلمان جنجالی توسط امیر کویت این حق هم بلاتکلیف بود. خوش رقصی کویت اعتراض صدام علیه کویت هم چندان دور از حقیقت نبود. مرز میان کویت و عراق را کارگزاران استعماری بریتانیایی در سال ۱۹۲۰ بر روی یک نقشه کشیده بودند. آنها این مرز را از جایی در یک میدان نفتی عبور داده بودند که بنا به ادعای صدام، کویت از آنجا مخفیانه نفت می کشید. از نگاه عراق اتفاق بدتر این بود که کویت تمامی نفت خود را به قیمتی زیر قیمتی که اوپک - که هم دو کشور عضو آن بودند - در بازارهای جهانی می فروخت تا نظر مساعد دولتهای غربی را جلب کند.

سفیر آمریکا در جریان حمله بود

اقتصاد عراق به شدت وابسته به نفت بود. صدام محاسبه کرده بود در ازای هر یک دلاری که از قیمت نفت اوپک کاسته شود یک میلیارد دلار از درآمد نفتی عراق کم می شود. بنابراین عراق فاقد انگیزه لازم برای تسخیر خاک همسایه کوچکش نبود. به ویژه اینکه صدام قبل از حمله اقدام نظامی خود در ملاقاتی شخصی با سفیر آمریکا در عراق، حمله نظامی قریب الوقوع خود به کویت را به اطلاع او رساند و با هیچ اعتراضی از سوی او روبرو نشد.

واکنش تند بوش پدر پس از تسخیر کویت توسط عراق

اما پرزیدنت بوش اعلام کرد که "صدام نیز باید مانند نوریگا تنبیه شود". ایالات متحده در غیاب یک شوروی ابرقدرت که بتواند برنامه های او را وتو کند، موفق شد شورای امنیت سازمان ملل را علیه عراق بسیج کند. این اقدام از سال ۱۹۵۰ میلادی که ایالات متحده توانسته بود این شورا را در جنگ دو کره و علیه نظام کمونیستی کره شمالی متحد کند، سابقه نداشت.

قیاس مع الفارق صدام با هیتلر

از اعزام نیروهای چند ملیتی گسترده به منطقه که ظاهرا برای تقویت تحریم های اقتصادی شورای امنیت علیه رژیم صدام صورت گرفت تا عراق را مجبور به ترک کویت کند بوی جنگ برمی خاست. بوش برای اقناع افکار عمومی آمریکا اقدام صدام را با جهانگشایی های آدولف هیتلر مقایسه کرد. در حالیکه عراق فقر زده، بی تفاوت و منفعل به سختی حتی با یکی از مناطق رایش سوم برابری میکرد.

بمباران زیرساخت های عراق

هنگامی که صدام از مهلت داده شده توسط سازمان ملل برای تخلیه کویت سرپیچی کرد، پرزیدنت بوش با این استدلال که تحریم ها علیه عراق جواب نداده و نیاز به حمله نظامی به این کشور است از طریق نیروی هوایی ایالات متحده و متحدینش مواضع نظامیان عراق در خاک کویت را در هم کوبید. آنها همزمان تاسیسات زیربنایی و استراتژیک داخل خاک عراق را هم به شدت بمباران کردند.

سانسور اخبار

آمریکا با توجه به بیزاری و دلزدگی افکار عمومی آمریکایی ها از ویرانی های ویتنام در جنگ با آمریکا که با مشاهده تصاویر تلویزیونی حاصل شده بود، گزارش روزنامه نگاران مبنی بر بمبارانهای عراق و کویت را با دقت سانسور کرد. فرماندهی عالی این بمباران ها را بسیار دقیق توصیف کرد هر چند گزارش های بعد از پایان جنگ نشان داد که غیرنظامیان زیادی هدف جنگ افزارهای مجهز به تکنولوژی پیشرفته آمریکا و متحدانش قرار گرفته و کشته و زخمی شده بودند.

فرار فرماندهان

فرماندهان عراقی سربازانشان را سرگردان به حال خود رها کرده و بسیاری شان گریختند. نیروهای عراقی که چاره ای جز فرار به سوی وطنشان نداشتند به عنوان یک هدف آسان با بمباران شدید هوایی آمریکا و متحدانش قرار گرفتند و تلفات بسیار سنگینی دادند. تلفات مع الفارق! در پایان جنگ، ارتش آمریکا تعداد کشته های خود را در مجموع ۱۴۶نفر اعلام کرد که ۳۵ تن آنها را نیز ناشی از نشانه گیری اشتباه یا آتش خودی نیروهای ائتلاف دانست. تلفات و خسارت طرف عراقی اما هولناک بود. ۱۷۵ هزار سرباز ارتش عراق دستگیر و گفته شد حدود ۱۰۰ هزار نفر از آنها کشته شدند. بسیاری از زیرساختهای عراق نیز نابود گشت. هر چند افکار عمومی انتظار داشت نیروهای متحد تا بغداد پیش رفته و صدام را سرنگون کنند اما بوش تصمیم به آتش بس گرفت.

صدام هم ضمن عقب نشینی کامل از کویت، سلاح های شیمیایی و .... خود را نیز تحویل داد. آمریکا نیز از سرنگونی دولت عراق خودداری کرد.

شرح تصویر: "بزرگراه مرگ"، بزرگراه بین شهر کویت و شهر مرزی صفوان و سپس بصره. طی حملهٔ جنگنده‌های آمریکا و کانادا در ۲ روز پیاپی به نیروهای عراقی در حال عقب‌نشینی از کویت، صدها خودرو نابود و بیش از ۱۰ هزار عراقی کشته شدند.

منبع: جهان در قرن بیستم، مولفان: کارتر، فیندلی و جان راثنی، ترجمه بهرام معلمی