فرانسه درگیر نژادپرستی نهادینه و بیگانه ستیزی

وقایع یک ماه قبل فرانسه که در پی کشتار تعدادی از فعالان سیاسی و اجتماعی کردتبار در فرانسه رخ داد، بار دیگر موضوع بیگانه هراسی (Xenophobia) در غرب به ویژه فرانسه به عنوان مدعی همیشگی حقوق بشر در جهان را مطرح کرد. البته وقوع این فاجعه چندان تعجب آور نیست زیرا هرچه غرب از دوره شکوه و یکه‌تازی خود در جهان فاصله می‌گیرد بر میزان فشار بر جوامع و نژادهای غیراروپایی افزوده می‌شود زیرا غربی‌ها خود را نژاد برتر می‌دانند و اعتقاد دارند دیگر اقوام با حضور در این کشورها موجب عقب‌ماندگی آن‌ها و رشد دیگر بخش های جهان شده‌اند.

چنین رویکردی حتی در کشورهایی که تاکنون در زمینه رعایت حقوق بشر الگو بودند هم در حال خودنمایی و گسترش است. به عنوان نمونه رسانه‌ها به تازگی گزارش کرده‌اند اگرچه تاکنون سوئد به عنوان یک کشور نوردیک به خاطر یک پناهگاه لیبرال برای مهاجران و پناهجویان شهرت داشت، اما دیگر اینگونه نیست.
گزارش «بلومبرگ» حکایت از آن دارد که این چهره مدافع حقوق بشری سوئد در حال از بین رفتن است زیرا حتی احزاب سیاسی هم در صندوق‌های رای و جلب نظر شهروندان سوئدی، شعارها و وعده‌هایی را مطرح می‌کنند که به طور قطع به گسترش نژادپرستی در این کشور منتهی می‌شود.

زمینه‌های نژادپرستی و بیگانه هراسی در برخی کشورها برجسته تر از بقیه است. سابقه استعماری فرانسه در آفریقا و بخش هایی از آسیا هیچگاه از یادها فراموش نمی‌شود اما باید اعتراف کرد همان رفتار و ارزش‌گذاری های نژادی و مذهبی سابق، کماکان در این کشور برقرار است ولی کاخ الیزه با دادن رنگ و لعاب مدرن آن را به شکلی فریبنده به نمایش می‌گذارد تا خود را حامی حقوق بشر نشان دهد.

نژادپرستی و خشونت علیه اقوام مختلف در فرانسه

با اینکه میزان قابل توجهی از شهروندان فرانسه (براساس گزارش های مختلف از ۳۵ تا ۷۰ درصد بیان می‌شود) از نژاد غیراروپایی و به صورت عمده آفریقایی تبار هستند اما نژادپرستی یا بیگانه‌هراسی از ویژگی‌های بارز جامعه این کشور به شمار می‌رود که بدون توجه به مذهب، نه تنها علیه سیاه‌پوستان بلکه در مورد نژادهای آسیایی هم رایج است.

موضوع نژادپرستی در مورد کردها هر چندسال یکبار سر و صدای زیادی به پا می‌کند. در سال ۲۰۱۳ کشتار چند کردتبار در پاریس وقایع خشونت باری را به همراه داشت. در روزهای نخست دی ماه گذشته (دسامبر ۲۰۲۲) یک پیرمرد ۶۹ ساله با تیراندازی در یک مرکز فرهنگی متعلق به کردها پاریس چند تن از آن‌ها را کشت و تعدادی را زخمی کرد. این فرد که دارای سابقه نژاپرستی بیان شد، اندکی قبل از اقدام تروریسیتی از زندان آزاد شده بود. به گفته پلیس وی که یک راننده قطار بازنشسته است آگاهانه حمله و کشتار افراد خارجی را برنامه‌ریزی کرده بود.

نژادپرستی توام با بیگانه هراسی از ویژگی‌های بارز جامعه فرانسه به شمار می‌رود که بدون توجه به مذهب، نه تنها علیه سیاه پوستان بلکه در مورد نژادهای آسیایی هم رایج است نکته قابل توجه آن است که کشورهای غربی و از جمله فرانسه از نژادها و اقوام گوناگون (سیاهان، کردها و ... ) برای اهداف سیاسی میزبانی می‌کند اما حمایت‌های لازم را برای رعایت حقوق آن‌ها به عمل نمی‌آورد. تارنمای کردی «Rudaw» با اشاره به حملات علیه کردتبارهای فرانسه در یک دهه گذشته نوشت، معترضان کرد عدم حمایت فرانسه از کردها در این کشور را محکوم می‌کنند و این کشور را مرکز سیاسی عملیات علیه کردها می‌دانند.

طبق این گزارش، «آغید پولات» سخنگوی شورای دموکراتیک کردها اعتقاد دارد فرانسه یکی از کشورهایی است که از طریق فعالیت‌های دیپلماتیک و بشردوستانه خود برای کردها چهره مثبتی را از خود نشان داده است. اما این کشور مکانی است که سه تن از چهره‌های کرد در ۹ ژانویه ۲۰۱۳ و بسیاری دیگر در ۲۳ دسامبر در آن کشته شدند.
وی تاکید کرد: پاریس به مرکزی برای عملیات سیاسی علیه کردها تبدیل شده است. ما متوجه این موضوع شده ایم.

تارنمای «World Socialist» نیز نوشت، سه فعال سیاسی- اجتماعی کرد : از اعضای قدیمی حزب کارگران کردستان (PKK) و جنبش زنان کرد فرانسه بودند مورد حمله قرار گرفتند. درکمال تعجب و با توجه به سابقه خشونت عامل حمله و اقدامات نژادپرستانه وی علیه خارجی‌ها، «ژرالد دارونین» وزیر کشور فرانسه، نسبت به ماهیت حمله اظهاراتی را انجام داد تا آن را بی ارتباط با بیگانه هراسی، نژادپرستی و حتی جنبش‌های راست افراطی در فرانسه نشان دهد.

جالب اینجاست، عامل جنایت، که از سوی پلیس «ویلیام ام.» معرفی شد برای مقام‌های امنیتی و پلیس شناخته شده بود و به تازگی پس از یک حمله ناموفق علیه پناهجویان به صورت موقت مورد عفو قرار گرفت. وی در ۸ دسامبر ۲۰۲۱ (کمتر از یک سال قبل از حادثه اخیر) درحالی‌که شمشیری در دست داشت با فریاد «مرگ بر مهاجران» به یک اردوگاه پناهندگان در پارک برسی پاریس حمله کرد. او در این حمله یک خردسال و یک بزرگسال را به شدت مجروح کرد و سپس به وسیله مردم مهار شد.

طبق گزارش این رسانه سوسیالیستی، باوجود آشکار بودن انگیزه نژادپرستانه وی برای حمله سال قبل، ویلیام ام. به هیچ جرم تروریستی متهم نشد و فقط وی را به خشونت با اسلحه متهم کردند که می‌تواند تا ۱۰ سال زندان داشته باشد اما او اندکی بعد بدون محاکمه آزاد شد. نکته اینجاست وی در ۱۱ روز بین آزادی و حمله، به اندازه ای آزادی عمل داشت که توانست اسلحه مورد استفاده در حمله روز حمله به کردها را تهیه کند.

حال فرض کنید این حمله در یکی از کشورهای اسلامی و از جمله ایران اتفاق می‌افتاد، رسانه‌های اروپایی و آمریکایی هزاران تحلیل از ساختار اجتماعی، دیدگاه سیاسی، افکارعمومی خشن و ویژگی های مذهبی فرد و جامعه ارائه می‌دادند تا کل جامعه را خشونت زده و تروریستی نشان دهند اما در کمال تعجب دادستان فرانسه پس از بازداشت ویلیام ام. در اظهارنظری تقلیل‌گرایانه اعلام کرد که وی نفرتی کاملا بیمارگونه از خارجی‌ها داشت و هدف او کشتن هرچه بیشتر افراد غیراروپایی بوده است.

کشورهای غربی و از جمله فرانسه از نژادها و اقوام گوناگون (سیاهان، کردها و ... ) برای اهداف سیاسی میزبانی می‌کند اما در قوانین خود حمایت‌های لازم را برای رعایت حقوق آن‌ها به عمل نمی‌آوردطبق تحلیل World Socialist، وقتی در مورد نیروها و فضای سیاسی که مسبب این نفرت بیمارگونه از بیگانگان و مردم خاورمیانه پرسش می‌شود جوابی وجود ندارد. اما واقعیت این است در حالی که «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه، حمله در قلب پاریس را محکوم کرد، این ترویج احساسات ضد مسلمانان توسط کاخ الیزه و تصویب قانون تبعیض‌آمیز است که به بیگانه هراسی و اسلام هراسی و دیدگاه‌های راست افراطی دامن می‌زند.

نژاد پرستی نهادینه شده و رو به افزایش

آش نژادپرستی علیه خارجی‌ها به اندازه‌ای در فرانسه شور شده که حتی نمایندگان مجلس این کشور را هم هدف قرار می‌دهد. خبرگزاری ترکیه ای «آناتولی» به نقل از یک قانونگذار فرانسوی نوشت، نژادپرستی جرم است نه یک باور، میلیون‌ها فرانسوی از وقوع آزار نژادی آسیب می‌بینند.

«کارلوس مارتنس بیلونگو» عضو مجلس ملی فرانسه، یک قانونگذار سیاه پوست است که چندی قبل هنگام سخنرانی در پارلمان این کشور هدف آزار و اذیت نژادی قانونگذار دیگری قرار گرفت. وی می‌گوید نژادپرستی یک جرم است و حق آزادی بیان شامل آن نمی‌شود؛ برای وی بسیار تاسف آور بود که در سال ۲۰۲۲ میلادی آن هم در مجلس فرانسه آماج چنین حملاتی از سوی چهره‌های سیاسی و نمایندگان قرار گرفت.

بیلونگو که نماینده منطقه هشتم حوزه انتخابیه در شمال پاریس است، به رسانه ترکیه‌ای ابراز داشت: با توهین به یک مقام منتخب، به فرانسه توهین می‌کنیم. میلیون‌ها فرانسوی وجود دارند که به دلیل نژادپرستی که او با آن مواجه شد، آسیب دیدند.

این قانونگذار سیاه پوست و عضو حزب LFI سوم نوامبر سال گذشته، هنگام سخنرانی در مجلس توسط یکی از اعضای مجلس ملی با نام «گریگوری فورناس» از حزب وحدت ملی (RN) مورد حمله نژادی قرار گرفت. وی با فریاد بر سر بیلونگو می‌گفت: به آفریقا برگرد.

بیلونگو در آن زمان در حال سخنرانی در مورد تعیین تکلیف وضعیت بیش از ۲۰۰ مهاجری بود که در دریا سرگردان بودند. وی در پاسخ به این سوال که آیا او یا سایر نمایندگان قبلاً هم مورد آزار و اذیت نژادپرستانه قرار گرفته بودند، پاسخ داد: متاسفانه پیشتر در مورد آن شنیده بودم. پس از این حادثه غم انگیز، دوباره از طریق ایمیل، کانال های مختلف، توییتر و ... به من توهین شد.

به اعتقاد ناظران، ظهور راست افراطی، نژادپرستی را به عنوان یک مشکل کلیدی در فرانسه برجسته ساخته به گونه‌ای که بر اساس یک نظرسنجی که در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ انجام شد، تبعیض در محل کار در بخش دولتی در ۱۴ سال گذشته بیش از دو برابر شده است.

طبق نظرسنجی «Ifop» در چنین شرایطی ۶۲ درصد از افرادی که در نظرسنجی اخیر در فرانسه شرکت کردند، معتقدند که مبارزه با نژادپرستی به شدت ضروری است. این رقم در مقایسه با ۵۹ درصد سال ۲۰۰۲ و ۶۰ درصد در سال ۲۰۱۲ افزایش یافته است.

«توماس پیر» پژوهشگر Ifop که در آخرین مطالعه شرکت داشت، تاکید دارد که نژادپرستی همچنان در فرانسه یک موضوع قابل توجه است. وی افزود با وجود گستردگی اقدامات انجام شده در این زمینه در سال‌های اخیر، به نظر نمی‌رسد این نوع مشکلات در حال از بین رفتن باشد. برعکس، نسبت کارمندانی که در محل کار تبعیض را تجربه کرده‌ اند، تقریباً دو برابر شده و از ۵ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۱۲ درصد در سال ۲۰۲۲ در بخش دولتی افزایش داشته است.

طبق نظرسنجی «Ifop» در چنین شرایطی ۶۲ درصد از افرادی که در نظرسنجی اخیر در فرانسه شرکت کردند، معتقدند که مبارزه با نژادپرستی به شدت ضروری است۲۶ درصد از افرادی که در این نظرسنجی شرکت کردند، اعتقاد داشتند نژادپرستی در فرانسه به طور کامل یک مشکل بزرگ است و تنها ۸ درصد گفتند که اصلاً مشکلی نیست. همچنین در شهر پاریس و مناطق اطراف آن، ۴۴ درصد از افراد شرکت‌کننده فکر می‌کنند که نژادپرستی یک موضوع کلیدی است. این میزان برای مردم سایر مناطق شهری فرانسه به ۳۲ درصد و برای مردم مناطق روستایی به ۲۶ درصد کاهش می‌یابد.

اگرچه نسبت بیشتری از افرادی که در مشاغل کم دستمزد هستند، نژادپرستی و تبعیض را یک موضوع حیاتی دیدند اما ۲۷ درصد افرادی که در پست‌های مدیریتی یا ارشد شرکت حضور دارند هم می‌گویند این یک موضوع کلیدی است.

علاوه بر این اقلیت های قومی بیشتر از افرادی که خود را بخشی از یک اقلیت قومی نمی‌دانند، اعتقاد دارند که نژادپرستی یک موضوع کلیدی است.

افراد شرکت کننده در این نظرسنجی می‌گویند در فرانسه هنگام جستجوی کار، تلاش برای پیدا کردن مسکن، هنگام توقف توسط پلیس و نیروهای امنیتی، موقع ورود به یک کلوپ شبانه و حتی برای دریافت وام یا بیمه از طریق بانک با تبعیض را احساس کرده‌اند.

منابع:

https://www.connexionfrance.com/article/French-news/Racism-still-seen-as-a-key-problem-in-France-despite-rise-of-far-right

https://www.rudaw.net/english/world/۲۷۱۲۲۰۲۲

https://www.bloomberg.com/news/features/۲۰۲۳-۰۱-۰۷/racism-in-sweden-is-it-still-considered-a-liberal-haven

https://www.aa.com.tr/en/europe/racism-is-crime-not-opinion-says-french-lawmaker/۲۷۵۱۰۴۵#

https://www.wsws.org/en/articles/۲۰۲۲/۱۲/۳۰/b۰de-d۳۰.html