بی توجهی مالک و تنگنای مالی میراث فرهنگی سبب آسیب به بخشی از سقف بازار اصفهان شد

به گزارش ایرنا، در بارندگی های هفته گذشته، بخشی از سقف بازار قیصریه اصفهان در ورودی بازار چیت سازها ریزش کرد که با بازتاب ویدئوی آن در فضای مجازی ، دوباره توجه رسانه‌ها به شرایط و آسیب‌های بازار تاریخی اصفهان که درگیر مشکلات فراوان از جمله بی توجهی به مرمت های به موقع و رها شدگی تیمچه ها و سراهای مختلف آن است جلب شد.

حمید محمد نژاد مدیر مجموعه فرهنگی و تاریخی بازار اصفهان روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: بارها آمده بودیم و از شرایط چهارسوق قیصریه بازدید کرده بودیم و می‌دانستیم این ترک ها وجود دارند، شرایط را می‌دانستیم اما در آن زمان وضعیت بودجه ای میراث فرهنگی مساعد نبود.

وی با اشاره به بازدیدهای میدانی از شرایط چارسوق قیصریه پیش از ریزش سقف آن، گفت: اینکه میراث فرهنگی نسبت به شرایطی که این قسمت از بازار داشته و نسبت به هشدارهای بازاریان بی توجه بوده، درست نیست؛ هماهنگی لازم را برای ورود شهرداری به مرمت این قسمت از بازار انجام شد اما این در شرایطی بود که شهرداری قراردادها را با پیمانکاران بسته وتغییر آن سخت بود.

محمد نژاد در ادامه افزود: همکاری کاملی بین میراث فرهنگی و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان وجود دارد. هر زمانی که میراث بودجه داشته باشد، برای مرمت سقف های بازار اقدام می‌کند و هر جایی که شهرداری بتواند، به واسطه بازوی اجرایی آن یعنی سازمان نوسازی و بهسازی این کار را انجام می دهد.

وی با بیان اینکه نمی‌توان متولی مرمت بازار را تفکیک کرد و گفت تنها میراث فرهنگی یا یک نهاد خاص متولی آن است، ادامه داد: زمانی بودجه برای مرمت، حفظ و نگهداری بازار می‌آید که اقدام می‌کنیم و قراردادهای لازم را می‌بندیم و با هماهنگی شهرداری و نهادهایی که در این امر دخیل هستند کارهای مرمتی را انجام می‌دهیم تا شرایط نامساعد بازار بهبود پیدا کند اما شرایطی هم هست که بودجه ای برای این کار نداریم.

به گفته محمد نژاد میراث فرهنگی با سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری نامه نگاری کرده بود اما این نهاد به دلیل اینکه با پیمانکار برای مرمت راسته ای که به گفته وی شرایط خوبی نداشت، قرارداد بسته بود و جابه جایی محل مرمت سخت بود.

مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی بازار اصفهان در همین ارتباط ادامه داد: برای بستن قرارداد جدید نیاز به زمان داشتیم که متاسفانه در همین زمانی که شهردار می‌خواست با پیمانکار قرارداد ببندد سقف چهارسوق قیصریه ریزش کرد.

وی افزود: اگر حتی این قسمت از چهارسوق که دچار ترک شده بود را مرمت می‌کردیم، حتما بایستی اقدامات ایمن سازی از طریق تیمچه «دارالخدیجه» انجام شود. شرایط به گونه ای است که شاید در نهایت مجبورشویم بابت آسیبی که به دلیل وضعیت تیمچه« دارالخدیجه» به به بازا وارد شده است، از مالک شکایت کنیم.

محمد نژاد اظهار داشت: در خصوص وضعیت تیمچه دارالخدیجه چند بار به مالکان اخطار داده ایم. این تیمچه به دلیل برخی اختلافات مالک با مستاجران یا سرقفل داران، شرایط بدی دارد و این موجب آسیب به بازار شده است.

به گفته مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی بازار اصفهان شاید نیت تخریب تیمچه دارالخدیجه این باشد که بخواهند یک سازه تازه به جای آن ایجاد کنند که به تاکید وی این مجوز از سوی میراث فرهنگی داده نمی‌شود و اگر چنین کاری انجام شود، با شکایت میراث فرهنگی اصفهان کار متوقف می‌شود.

وی یادآور شد: تیمچه دارالخدیجه که در شمال شرقی چهارسوق قیصریه قرار دارد شرایط خوبی ندارد و مالک به طور پنهانی سقف بعضی از مغازه‌هایی که پشت بندِ طاق‌های بازار بوده را خراب کرده است و این عاملی شده تا در قسمتی از چهارسوق رانش اتفاق بیفتد.

محمد نژاد افزود: این رانش باعث ایجاد ترک‌هایی روی سقف شده است که با بارش های هفته گذشته،رطوبت حاصل از آب شدن برف باعث نفوذ در این ترک ها شده و به ندرت با جذب شدن توسط مصالح بنا، موجب سنگینی و ریزش قسمتی از سقف چهارسوق شده است.

وی در ادامه در توضیح آنچه به دلیل تخریب سقف قسمت‌هایی از تیمچه دارالخدیجه موجب از بین رفتن پایداری سقف چارسوق بازار قیصریه شده است، گفت: پشت هر کدام از سقف‌های قوسی، طاق دیگری وجود دارد و نیروهای رانشی که روی محور ایستا هستند را دفع می‌کند؛ درست مثل دو فردی که به یکدیگر تکیه می‌کنند.

محمد نژاد افزود: این تکیه دادن باعث موجب تعادل، حفظ و پایداری سقف‌ها می‌شود اما وقتی یکی از سقف ها جا خالی کند، طاق‌های پشتی که برای سقف های چهارسوق تکیه گاه بوده اند، از بین می‌روند و بخشی از نیروی رانشی موجب ایجاد ترک در قسمتی از طاق چارسوق می شود.

به گفته وی به دلیل حجم زیاد آوار در تیمچه دارالخدیجه وضعیت پایینی دیوارها برای آنها مشخص نیست و باید با کسب مجوز لازم وضعیت آنها هم بررسی شود اما نیرویی که در محل قرار گیری قوس بر روی جرز و اصطلاحا «پاکارقوس» وارد می شود، به دلیل از بین رفتن سقف‌های تکیه گاهی، موجب از بین رفتن ایستایی و پایداری بنا و ایجاد ترک‌هایی شده که به مرور بازتر شده اند و با جذب رطوبت و سنگین شدن، ریزش کرده است.

بازار تاریخی اصفهان ۸ کیلومتر طول و ۸۵۰۰ مغازه دارد. بازار قیصریه، ورودی این بازار در شمال میدان نقش جهان است که در فهرست میراث جهانی قرار دارد.