علی‌اکبر شمسی‌پور در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: مهم‌ترین اقدام و شرط برای مدیریت مصرف آب شناخت عمیق مردم و به‌ویژه مسئولان و تصمیم‌گیران و مدیران منابع آب از ماهیت اقلیمی ایران و آگاهی از این موضوع که به‌هرحال سرزمین ما در منطقه‌ای خشک واقع شده، است.
وی خاطرنشان کرد: البته تنها شناخت این موضوع کافی نیست؛ بلکه این آگاهی باید در سیاست‌گذاری‌ها و اجرای برنامه‌ها نیز لحاظ شود. ضمن آنکه در مدیریت سرزمینی باید به علم و دانشگاه بهای لازم و کافی داده شود و نخبگان علمی بتوانند راهکارهای مناسبی را پیشروی مسئولان و برنامه‌ریزان قرار دهند به‌گونه‌ای که روند چرخه آب دچار اختلال نشود و منتظر بارش‌ها به‌عنوان مسکنی برای رفع مشکل کم‌آبی نباشیم.
این استاد دانشگاه تهران، اقلیم را سامانه‌ای پیچیده دانست که از مؤلفه‌های گوناگون نظیر اتمسفر، لیتوسفر، هیدروسفر و بیوسفر تشکیل می‌شود که برهم‌کنش بین این مؤلفه‌ها و بازخورد بین آنها شرایط اقلیمی یک منطقه را شکل می‌دهد.
شمسی‌پور ادامه داد: نخستین نکته‌ای که دررابطه‌با اقلیم‌شناسی باید موردتوجه قرار بگیرد، این است که منطقه موردمطالعه در کدام بخش از کره زمین قرار گرفته است. ایران در منطقه‌ای واقع شده است که نوار بیابانی کره زمین قرار دارد؛ بنابراین مهم‌ترین مخاطره‌ای که اقلیم سرزمینی ایران با آن مواجه است، خشکسالی است.
وی خشکی و کم‌آبی را مهم‌ترین ویژگی اقلیمی ایران و البته تهران به‌عنوان بخشی از این اقلیم دانست و خاطرنشان کرد: ایران در یک منطقه گذر بین مناطق حاره‌ای و معتدله با بارش‌های فراوان واقع شده است به‌گونه‌ای که در عین خشک و کم‌آب بودن، تحت‌تأثیر ناهنجاری‌های اقلیمی نظیر بارش‌های سیل‌آساست و نمونه آن را در تابستان امسال با بارش‌هایی که از طریق مونسون‌های جنوب آسیا وارد کشور شد، مشاهده کردیم.
دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با بیان اینکه در چنین شرایطی، وقوع خشکسالی و بارش‌های سیل‌آسا کاملاً قابل پیش‌بینی است، ادامه داد: سال‌های اخیر که نظریه تغییر اقلیم با تأکید بر گرمایش جهانی مطرح شده است، ما شاهد روند افزایش دمایی کره زمین بودیم و به عبارتی بیلان انرژی در کره زمین در طولانی‌مدت به‌صورت کلی مثبت بوده و در ۱۰۰ سال گذشته به طور متوسط ۰.۷۹ درجه افزایش پیدا کرده است.
شمسی‌پور گفت: یکی از آثار این تغییر اقلیم ناهنجاری‌هایی است که به‌صورت نوسان‌های بارشی اتفاق می‌افتد و فراوانی این رخدادها در طول سال‌های گذشته افزایش‌یافته است به‌گونه‌ای که در یک سال شاهد بارش‌های سیل‌آسا و بلافاصله در ادامه شاهد یک سال بدون بارش هستیم.
وی افزود: البته منطقه گذر بودن ایران یک ویژگی دارد که چهارفصل بودن را شامل می‌شود و امکان تولید محصول‌های متنوع در مناطق مختلف کشور را فراهم می‌کند و این تنوع اقلیمی، موجب تنوع پوشش گیاهی، تنوع زیستی و زیستگاه‌ها، تنوع معیشتی، تنوع سکونت‌ها و فرهنگ‌ها می‌شود که از این ویژگی تاکنون استفاده مناسبی صورت نگرفته است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: از طرفی به دلیل ماهیت اقلیمی ایران و قرارگرفتن در یک منطقه گرم و خشک، بارگذاری‌های صنعتی، فعالیت‌های کشاورزی و جمعیتی متناسب با توان اکولوژیکی سرزمین انجام نشده است و آثار آن را در تبدیل تالاب‌ها به مرداب‌ها و خشک‌شدن دریاچه‌ها مشاهده می‌کنیم.
شمسی‌پور با بیان اینکه یکی از دلایل پدیدآمدن شرایط کنونی، فاصله‌گرفتن مراکز تصمیم‌گیری و اجرایی و صنعتی با دانشگاه و تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای است، افزود: پیش‌بینی‌های اقلیمی که بر اساس مدل‌های گردش عمومی جو توسط چهار شرکت جهانی انجام می‌شود، نشان می‌دهد که خشکسالی و افزایش دمای هوا از چالش‌های جدید در سطح خاورمیانه است به‌گونه‌ای که متوسط افزایش جهانی دما در سال‌های آینده چهار درجه اما برای منطقه خاورمیانه بین ۵.۵ تا ۶ درجه برآورد و در کنار این موضوع، افزایش گرد و غبارها به دلیل کاهش سطح آب‌های سطحی در این منطقه پیش‌بینی می‌شود.
نظر شما