تغییر در رفاه و معیشت، ارمغان سد کوثر برای شهروندان گچسارانی

سد کوثر که در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غرب شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران قرار گرفته سال ۱۳۸۳ بر روی رودخانه خیرآباد برای تامین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی پنج استان کشور به مرحله بهره برداری رسید برکات زیادی برای هموطنان و مردم شهرستان گرمسیری گچساران داشته است.

اگرچه کارکرد اصلی سد کوثر تامین آب آشامیدنی ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از هموطنان بوده که برای تحقق آن خط لوله با طول ۷۶۳ کیلومتر احداث شده تا در مجموع هفت شهر بزرگ، ۱۱ شهر کوچک، ۳۶ شهرک و ۴۷ دهستان با بیشتر از یکهزار و ۲۰۰روستا از مزایای آب آشامیدنی سالم بهره مند شوند اما این سازه بزرگ آبی برای شهروندان گچسارانی چیزی فراتر از دسترسی به آب خوردن است.

کارشناسان حوزه آب کهگیلویه و بویراحمد اعتقاد دارند: تحول ایجاد شده از طریق ساخت سازه بزرگ آبی سد کوثر که از نوع بتنی به ارتفاع از پی در حدود ۱۴۴متر، طول تاج۱۹۰متر، عرض سد در پی نزدیک به۶۳ متر و در تاج هفت متر همچون جثه اش برای میزبان آن یعنی گچساران بزرگ بوده است.

بهبود کیفیت و کمیت آب آشامیدنی

یکی از ساکنان شهر دوگنبدان با اشاره به اینکه آب گچساران پیش از این به دلیل املاح زیاد سنگین بود گفت: با افتتاح سد کوثر کیفیت آب این منطقه بهبود یافته است.

مریم مرادی افزود:هر چند کارشناسان حوزه آب همواره بر سلامت آب گچساران تاکید داشتند اما آب آشامیدنی این شهرستان از لحاظ طعم همواره مورد گلایه شهروندان بود تا با اجرای طرح انتقال آب آشامیدنی سد کوثر به شهر دوگنبدان این مشکل مرتفع شد.

وی کاهش قطع آب آشامیدنی را از دیگر برکات سد کوثر برای مردم گچساران عنوان کرد و افزود: پس از بهره برداری از طرح انتقال آب از سد کوثر به شهر دوگنبدان قطع آب مشترکان به شکل چشمگیری کاهش یافته است.

بهبود شرایط کشاورزی در دشت لیشتر و خیرآباد

یکی از ساکنان دشت لیشتر اعتقاد دارد : انتقال آب کشاورزی از سد کوثر به این دشت باعث رونق تولید محصولات کشاورزی در این منطقه شده است.

احسان کریمی زاده افزود:اکنون نه تنها شمار قابل توجهی از شهروندان ساکنان دشت لیشتر بلکه تعداد زیادی از کارگران فصلی و رانندگان کامیون ها هم از طریق حمل محصولات تولیدی در این منطقه کسب درآمد می کنند.

کاهش دمای هوا و گردشگری

یکی از ساکنان گچساران با اشاره به خشکی و گرمی هوای تابستان های دشت لیشتر کاهش دمای هوا با ایجاد باغستان ها را از تحولات مهم سد کوثر بر زندگی مردم در دشت لیشتر است تاکید کرد: این امر باعث بهبود رفاه ساکنان این دشت شده است.

سکینه حسینی تاکید کرد: فراهم شدن زمینه گردشگری در نزدیکی دریاچه سد کوثر از دیگر ارمغان های این سد برای مردم گچساران بوده است.

تحول در کشاورزی

رئیس اداره جهاد کشاورزی گچساران با اشاره به اینکه پیش از آبی شدن زمین های کشاورزی که با استفاده از انتقال آب سد کوثر عملیاتی شد تنها گندم و جو در دشت های لیشتر و خیرآباد کشت می شد تاکید کرد: در زمان حاضر با آبی شدن زمین های کشاورزی محصولاتی مانند کلزا،کنجد،آلوئه ورا،گوجه فرنگی،خیار،فلفل،انواع سبزی های خوردنی و خورشتی،ذرت،کلم گل و برگ در این دشت ها کشت می شود.

علی دستلاف افزود: تبدیل زمین های کشاورزی دیم به آبی همچنین زمینه انجام ۲ کشت در سال برای کشاورزان این دشت ها را فراهم کرده در صورتی که پیش از این در دشت های مذکور تنها یک کشت در سال انجام می شد.

وی بیان کرد:بیشتر شدن آمار کشت سالیانه افزون بر بهبود درآمد کشاورزان باعث افزایش میزان تولید در واحد سطح نیز شده است.

رئیس اداره جهاد کشاورزی گچساران تاکید کرد:افزایش چند برابری ارزش اقتصادی زمین های کشاورزان و ارزش افزوده املاک بهره برداران، مهاجرت معکوس شماری از ساکنان شهرها که پیش از این به مشاغل کاذب مانند دست فروشی مشغول بودند و برای مشارکت در کاشت، داشت و برداشت محصولات به روستاها مهاجرت کردند از دیگر مزایای آبی شدن زمین های کشاورزی منطقه لیشتر بوده است.

دیگر مزایای سد کوثر

مدیر بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران می گوید:اگرچه تامین آب آشامیدنی ۲میلیون و ۵۰۰هزار نفر از هموطنان در جنوب کشور و در بخش هایی از استان های بوشهر، فارس،هرمزگان، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد مهمترین کارکرد این سد است اما این سازه بزرگ آبی مزایای زیادی برای مردم منطقه میزبان یعنی گچساران داشته است که سرسبز شدن دشت های خشک و تشنه لیشتر و خیرآباد ملموس ترین آن است.

اکبر خدری ادامه داد:در دشت لیشتر چهار ایستگاه پمپاژ در حال بهره برداری یا احداث برای تامین آب پنج هزار هکتار زمین کشاورزی وجود دارد که بخش بهره برداری آن توانسته تحولی اساسی در معیشت مردم این منطقه ایجاد کند.

وی افزود: با تبدیل زمین های کم بازده دیم به آبی افزون بر بهبود وضعیت معیشتی جوامع محلی نزدیک سد زمینه تقویت سفره های زیرزمینی دشت های لیشتر و خیرآباد فراهم شده است.

مدیر بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران تصریح کرد: سد کوثر با مهار آب های سطحی و پیشگیری از وقوع سیلاب ،تخریب زمین های کشاورزی و فرسایش خاک بخشی از خسارت های بارندگی های سیل آسا را کاهش داده است.

وی با یادآوری اینکه رودخانه های زهره و خیرآباد پس از عبور از خوزستان به خلیج فارس می ریزند و وقتی وارد خوزستان که می شوند قابلیت آشامیدنی خود را از دست می دهد تاکید کرد: احداث این سد کوثر باعث بهره وری بهینه از منابع آب کشور شده است.

خدری تاکید کرد: همچنین آب مورد نیاز شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران و کارخانه پتروشیمی این شهرستان از طریق سد کوثر تامین می شود.

وی با بیان اینکه تنها در تعطیلات نوروز پنج هزار نفر از دریاچه سد کوثر بازدید می کنند عنوان کرد: ایجاد نشاط از طریق گردشگری از دیگر مزیت های سد کوثر است.

آخرین وضعیت سد کوثر

مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران گفت: ۸۹ میلیون و ۹ هزار متر مکعب آب در سال آبی جاری از سد کوثر گچساران برای مصارف مختلف رهاسازی شده است.

خدری افزود: در سال آبی امسال بیش از ۴۴ میلیون و ۵۱ هزار متر مکعب آب آشامیدنی، ۱۷ میلیون و ۳۶ هزار مترمکعب آب کشاورزی ، یک میلیون و ۶۴ هزار متر مکعب آب در بخش صنعت و ۲۶ میلیون و ۲۳ هزار متر مکعب آب برای سایر مصرف (زیست محیطی) در این سد رهاسازی شده است.

مدیر بهره‌برداری و نگهداری سد کوثر گچساران با بیان اینکه نرمال تراز مخزن بتنی این سد از سطح دریا ۶۲۵متر است، گفت: هم اکنون تراز این سد بیش از۶۱۸.۱۱ متر است.

وی افزود: حجم ذخیره آب در سد کوثر در زمان حاضر بیش از ۴۴۹ میلیون و ۲هزار مترمکعب است در حالی که در مدت مشابه سال آبی گذشته حجم آب موجود در مخزن این سد ۴۴۰میلیون و ۹۷ هزار مترمکعب بود.

مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران گفت: بیش از ۸۲ درصد از ظرفیت این سد هم اکنون تکمیل است در حالی که مدت مشابه سال ۸۰ درصد از حجم این سد مخزنی پرشده بود.

خدری افزود: حجم آب ورودی به سد کوثر در سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بیش از ۱۱۶میلیون و ۹۵ هزار متر مکعب بوده در حالی که در مدت مشابه گذشته ۹۷ میلیون و ۸۰ هزارمتر مکعب بوده است.

وی تصریح کرد: در سال آبی جاری تا کنون ۲۴۸ میلیمتر بارندگی در ایستگاه هواشناسی سد کوثر به ثبت رسیده است.

آب سد کوثر از رودخانه خیرآباد تأمین می‌شود که این رودخانه از رودهای شاه بهرام و دهدشت تشکیل می‌شود.