تحقق آرزوهای کودکان تبریزی با توسعه زیرساخت‌های «شهر دوستدار کودک»

به گزارش ایرنا، کودکان به عنوان آینده سازان جامعه و ثمره زندگی افراد از ارزش و جایگاه بالایی برخوردارند و تلاش همه این اقشار، ایجاد رفاه و آسایش برای رشد و بالندگی کودکان در محیط خانواده و خارج از آن است در این راستا ایجاد مکان مناسب و درخور نیازهای روحی و روانی کودکان در محیط خانواده به عهده پدر و مادر و در خارج از خانه به عهده مدیران و متولیان شهری است و با توجه به اهمیت موضوع این اقدام باید سال ها پیش انجام می شد.

«شهر دوستدار کودک» با رویکرد تامین فضاهای مورد علاقه کودکان برای تفریح، آموزش و مشارکت پذیری آنان در امور زندگی تعریف شده و یکی از نقش ها و کارکردهای فضاهای شهری برآورده ساختن نیازهای فردی و اجتماعی کودکان است ولی در سالیان اخیر با وجود توسعه و گسترش روزافزون شهرها، توجه کمتری به حقوق کودکان شده و فضاهای شهری متناسب با تامین نیازهای این قشر توسعه نیافته بلکه بیشتر به محیط های تجاری و اقتصادی تبدیل شده است.

شهر دوستدار کودک با محوریت قرار دادن کودکان، فضای شهر را متناسب با نیاز کودک، ارایه مولفه ها و شاخص های محیطی، رفتاری و زیستی مشارکتی در جهت ارتقای کیفیت این فضاها برای تامین سلامت و رشد قوای جسمی، تقویت تعاملات اجتماعی و همبستگی های گروهی و پرورش خلاقیت در کودکان سطح بندی می کند.

نظریه «شهر دوستدار کودک» برای اولین بار در دهه ۹۰ توسط یونیسف یا همان صندوق حمایت از کودکان ارایه شده است و بر اساس آن، منظر شهری شهر دوستدار کودک با نگاه عینی - ذهنی به پدیده شهر، مشارکت و نقش شهروندی کودکان را مبنا قرار داده و سه راهبرد توسعه زندگی پیاده، فعالیت در فضای جمعی شهری و طبیعت‌گرایی را در راستای افزایش نقش مشارکتی کودکان پیشنهاد می‌دهد.

دستورالعمل شهرهای دوستدار کودک در نیمه دوم سال ۹۷ از سوی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور و معاون امور عمرانی وزیر کشور ابلاغ شد و از آن سالT تبریز به عنوان «شهر دوستدار کودک» و ایجاد زیرساخت های لازم در این زمینه مطرح شد و گام هایی در این زمینه از سوی مدیران شهری برداشته شد.

طراحی و ساخت نخستین پارک تخصصی کودک در زمینی به مساحت پنج هزار مترمربع در شهرک مرزداران توسط شهرداری منطقه ۵، احداث پارک کودک در زمینی به مساحت ۱۱ هزار متر مربع در کوی دادگستری، احداث نخستین پارک دوستدار کودک تبریز در زمینی به مساحت یک هکتار در خاوران از سوی شهرداری منطقه ۹، احداث پارک کودک و آموزش ترافیک در حوزه منطقه ۲ تبریز، تدوین مجموعه ضوابط احداث و تجهیز اتاق مادر و کودک در طرح ها و نقشه های مجتمع های تجاری و فضاهای عمومی و برگزاری دوره آموزشی ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای آشنایی با مفهوم شهر دوستدار کودک از جمله اقداماتی است که به گفته مدیران شهری تبریز در سال های اخیر اجرا شده یا در حال اجراست.

انتخاب تبریز به عنوان پایلوت دوره آموزشی شهر دوستدار کودک از سوی یونیسف، برگزاری جشنواره تابستانی در سال ۱۴۰۱ و تماشاخانه سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان‌شرقی با همراهی سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری تبریز، راه‌اندازی اداره شهر دوستدار کودک در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تبریز و اجرای عملیات خانه دوستدار کودک در زمینی به مساحت ۳۰۰ مترمربع در پارک لاله تبریز نیز در این راستا انجام شده است.

بسترسازی مناسب برای «شهر دوستدار کودک» در تبریز پیگیری می شود

رییس شورای اسلامی شهر تبریز با بیان اینکه مدیریت شهری تبریز پیگیر جدی برای بسترسازی مناسب شهر در مقوله شهر دوستدار کودک است، می گوید: توجه به موضوع تربیت کودکان در کنار آموزش‌های تحصیلی از مسائل مهم حوزه کودک‌ و نوجوان در شهرها است.

حجت‌الاسلام رسول برگی، با اشاره به ضرورت توجه به کودکان، می افزاید: در این راستا نیاز مبرم به ورود مدیریت شهری تبریز به موضوعات مربوط به این حوزه به ویژه در خصوص آموزه‌های تربیتی به نسل جوان احساس می‌شود.رئیس شورای شهر تبریز: نیاز مبرم به ورود مدیریت شهری به موضوعات مربوط به این حوزه به ویژه در خصوص آموزه‌های تربیتی به نسل جوان احساس می‌شود.

وی بسترسازی مناسب شهر را از ضرورت های تحقق «شهر دوستدار کودک» اعلام کرده و یادآوری می کند: متولیان مربوطه باید اهتمام ویژه ای در این زمینه داشته باشند و سایر دستگاه ها نیز در این راستا با مدیریت شهری همکاری کنند.

احداث زیرساخت‌های شهر دوستدار کودک در بودجه سال آینده پیش بینی شده است

شهردار تبریز نیز با بیان اینکه مجموعه‌های فرهنگی و اجتماعی شهرداری، فضای سبز، مدیریت پسماند، حمل و نقل و ترافیک و ورزش شهرداری تبریز الزامات «شهر دوستدار کودک» را در دستور کار خود قرار داده اند، می گوید: ظرفیت‌های موجود شهرداری می‌تواند به محلی برای برگزاری آموزش مدون در حوزه شهر دوستدار کودک تبدیل شود.

یعقوب هوشیار، می افزاید: بخش‌های مختلف شهرداری تبریز مانند سازمان آتش‌نشانی، اداره کل سلامت، سازمان گردشگری، سازمان سیما و منظر، شرکت باشگاه ورزشی شهرداری و مناطق می‌توانند با هماهنگی آموزش و پرورش در بحث آموزشی شهر دوستدار کودک ورود کنند.یعقوب هوشیار: بخش‌های مختلف شهرداری تبریز مانند سازمان آتش‌نشانی، اداره کل سلامت، سازمان گردشگری، سازمان سیما و منظر، شرکت باشگاه ورزشی شهرداری و مناطق می‌توانند با هماهنگی آموزش و پرورش در بحث آموزشی شهر دوستدار کودک ورود می کنند.

وی با اشاره به توسعه زیرساخت‌های شهر دوستدار کودک در این شهر، می گوید: سال آینده برخی از الزامات و زیرساخت‌های شهر دوستدار کودک اجرایی می شود و تا پایان سال جاری نیز می‌توان برنامه‌های متعددی در این زمینه اجرا کرد.

هوشیار، با اشاره به رعایت الزامات شهر دوستدار کودک در طراحی فضای شهری، ادامه می دهد: مطالعات اجرایی طرح‌های ایمن‌سازی محیط آموزش، تفریح و تردد کودکان، تامین روشنایی مدارس و معابر و پارک‌ها، احداث و تجهیز اتاق کودک و مادر، نصب علائم ترافیکی متناسب با کودکان و ایجاد مجموعه تفریحی و فضای بازی سرپوشیده و روباز تا پایان سال انجام شده و تلاش می شود سال آینده بخش عمده‌ای از آن ها اجرا شود.

وی با اشاره به برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای کودک‌محور در تبریز، یادآوری می کند: تلاش می شود بخشی از برنامه‌های فرهنگی و جمعی سال آینده در این شهر در حوزه کودک و نوجوان باشد.

شهر دوستدار کودک امکان بروز خلاقیت و تفریح کودکان را فراهم می کند

رییس شورای طرح «شهر دوستدار کودک» در تبریز نیز با بیان اینکه کودکان هم شهروندان تبریزی هستند و حق برخورداری از فضاهای عمومی، پارک ها، فضاهایی مناسب برای تفریح و سرگرمی را دارند، می گوید: اهتمام در مناسب سازی و ایجاد فضاهای مناسب برای بروز خلاقیت هر چه بیشتر در کودکان از برنامه های این شورا است.

محمد عزتی، با تاکید بر تلاش این طرح برای رشد خلاقیت کودکان، می افزاید: هدف اصلی شهر دوستدار کودک بر این اساس است که با همکاری شهرداری ها و سایر اداره ها مانند بهزیستی امکان بروز خلاقیت کودکان به حداکثر برسد.

وی اظهار می کند: در برنامه ریزی های عمرانی و شهری یک محل بازی در پارک ها طراحی می‌ شود و چه بهتر که این وسایل به گونه‌ای طراحی شود که حداکثر خلاقیت کودکان بروز کرده و کودک با استفاده از این وسایل یک بازی فکری هم با آنها انجام دهد تا چیزهایی جدیدی یاد بگیرد.عزتی: در برنامه های عمرانی و برنامه‌ریزی‌های شهری یک محل بازی در پارک ها طراحی می‌ شود و چه بهتر که این وسایل به گونه‌ای طراحی شود که حداکثر خلاقیت کودکان بروز کرده و کودک ضمن استفاده از این وسایل یک بازی فکری هم با آنها انجام دهد تا چیزهایی جدیدی یاد بگیرد.

عزتی، با اشاره به اهمیت اجرای این طرح، ادامه می دهد: هر روز مشکلات زیادی در حوزه های زیست محیطی، افزایش جمعیت، آلودگی هوا و سایر حوزه ها در شهرها رخ می دهد که سالمندان، توانخواهان و کودکان به عنوان قشرهای حساس جوامع شهری بیشتر از سایر اقشار با این مشکلات دست به گریبان هستند و باید با انجام اقداماتی این مشکلات را کاهش داد.

بسترهای لازم برای تبدیل تبریز به «شهر دوستدار کودک» وجود دارد

مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان شرقی نیز از وجود امکانات، ظرفیت‌ها و نیروهای متخصص برای ساختن «شهر دوستدار کودک» در تبریز خبر داده و می گوید: شهر دوستدار کودک طرحی فوق‌العاده است که اگر بتوان آن را در این شهر به طور کامل عملیاتی کرد، نتایج خوبی خواهد داشت.

علی بینش می افزاید: سه کتابخانه سیار و هفت مرکز فرهنگی و هنری کانون پرروش فکری در کنار فرهنگسراهای مختلف شهرداری تبریز بستر این شهر را برای تبدیل شدن به شهر دوستدار کودک فراهم کرده است.

وی با بیان اینکه بنیان تمام برنامه‌ریزی‌های شهری مباحث فرهنگی است، اظهار می کند: اگر فرهنگ را در تمام ابعاد مدنظر قرار دهیم، سرمایه‌گذاری‌های دیگر راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر به ثمر خواهد نشست.

بینش، با اشاره به اینکه شهرداری تبریز با فعالیت‌های مختلف از جمله آموزش شهروندی می‌تواند در تربیت شهروند فرهنگ‌پذیر گام‌های موثری بردارد، ادامه می دهد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان با شهرداری تبریز در حوزه‌های مختلف تعاملات خوبی دارد و امید است این تعاملات روز به روز گسترش یافته و سازماندهی شود.بینش با اشاره به اینکه شهرداری تبریز با فعالیت‌های مختلف از جمله آموزش شهروندی می‌تواند در تربیت شهروند فرهنگ‌پذیر گام‌های موثری بردارد، ادامه می دهد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان با شهرداری تبریز در حوزه‌های مختلف تعاملات خوبی دارد و امید است این تعاملات روز به روز گسترش یافته و سازماندهی شود.

توجه به حوزه «شهر دوستدار کودک» در شهری که حدود یک چهارم جمعیت آن را کودکان تشکیل می‌دهند، ضروری است

نماینده شورای اسلامی تبریز در شورای اجرایی «شهر دوستدار کودک» نیز با تاکید بر اجرای برنامه‌های متنوع در این حوزه، می گوید: حدود یک چهارم جمعیت 2 میلیون نفری این شهر را کودکان تشکیل می‌دهند و بر همین اساس باید به صورت جدی در حوزه شهر دوستدار کودک ورود کرد.

حجت الاسلام سیدکاظم زغفرانچی‌لر، با بیان اینکه طبق تعریف یونیسف افراد زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شوند، می افزاید: هم‌افزایی با سمن‌ها، احداث و تجهیز خانه‌های مادر و کودک، اختصاص یکی از سالن‌های پارک باغشمال به پارک کتاب، تهیه نشان افتخار شهر دوستدار کودک توسط روابط عمومی، راه‌اندازی رسانه تخصصی کودک با همکاری آموزش و پرورش و کانون فکری کودکان و نوجوانان، مکاتبه با زیرمجموعه‌های دخیل شهرداری تبریز، فراخوان برای لوگو و نشان شهر دوستدار کودک و تجهیز یکی از پارک‌ها از جمله طرح های قابل اجرا در حوزه شهر دوستدار کودک هستند.

وی اظهار می کند: اختصاص یک سینما به کودکان، استفاده از ظرفیت های روابط عمومی در حوزه کودک، تهیه اطلس کودک با استفاده از داده‌ها، انتخاب مناطق ۲، ۷،۱۰ شهرداری تبریز به صورت پایلوت برای اجرای برخی طرح‌ها از جمله مصوبات شورای اجرایی شهر دوستدار کودک است که بلاتکلیف مانده‌اند.

عضو شورای اسلامی تبریز در شورای اجرایی «شهر دوستدار کودک» با اشاره به اینکه ۱۰ محور برای شهر دوستدار کودک تعریف شده است، می گوید: در این حوزه به صورت تخصصی سه شاخص ایمنی و امنیت، اوقات فراغت و تفریح و فرهنگی و آموزشی نیازمند برنامه ریزی دقیق و پرداخت بیشتر است.

حجت الاسلام زعفرانچی‌لر،حجت الاسلام زعفرانچی لر با بیان اینکه در حوزه ایمنی و امنیت شهر دوستدار کودک، تامین روشنایی مدارس و پارک ها، حفاظ سازی کانال‌ها و جوب‌های سطح شهر، اطمینان از امنیت پارک‌ها در تمام شبانه‌ روز و نصب دوربین‌ها در برخی از پارک‌ها با محوریت اماکن بازی پارک‌ها از مقوله‌های مهمی است که باید به آن ها توجه شود، ادامه می دهد: باید با ارگان‌های دیگر در راستای کاهش جرایم مربوط به کودکان از جمله تکدی گری، زباله‌گردی و مواد مخدر، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در حوزه آسیب‌های سایبری و استفاده از ظرفیت فرهنگسراها برای آموزش کودکان هم افزایی کرد. با بیان اینکه در حوزه ایمنی و امنیت شهر دوستدار کودک، تامین روشنایی مدارس و پارک ها، حفاظ سازی کانال‌ها و جوب‌های سطح شهر، اطمینان از امنیت پارک‌ها در تمام شبانه‌ روز و نصب دوربین‌ها در برخی از پارک‌ها با محوریت اماکن بازی پارک‌ها از مقوله‌های مهمی است که باید به آن ها توجه شود، ادامه می دهد: باید با ارگان‌های دیگر در راستای کاهش جرایم مربوط به کودکان از جمله تکدی گری، زباله‌گردی و مواد مخدر، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در حوزه آسیب‌های سایبری و استفاده از ظرفیت فرهنگسراها برای آموزش کودکان هم افزایی کرد.

وی یادآوری می کند: تهیه ضوابط ویژه کودکان در مجتمع های مسکونی، مدارس و پارک‌ها با سیاست تشویقی، ایمن‌سازی و ارائه گواهی استاندارد در پارک‌ها، ایجاد موانع برای پیشگیری از ورود موتورسیکلت به پیاده‌روها در مسیر مدارس و اماکن بازی، تامین علائم راهنمایی و رانندگی متناسب با کودکان، ایجاد پارک‌های بازی دور از مسیرهای تردد وسایل نقلیه، تامین روشنایی اماکن پرخطر، ایجاد تنوع در وسایل بازی کودکان و کفپوش مناسب در فضاهای بازی کودکان از دیگر ملزومات برای مهیا کردن شرایط شهر در مسیر «شهر دوستدار کودک» است.

نماینده شورای اسلامی تبریز در شورای اجرایی «شهر دوستدار کودک» با اشاره به حوزه فراغت و تفریح کودکان تبریز در راستای شهر دوستدار کودک، گفت: تشویق کودکان به ورزش و فعالیت بدنی در قالب برنامه‌های ورزشی محلی، برگزاری تورهای تبریزگردی جهت تجربه میراث فرهنگی شهر با همکاری میراث فرهنگی، آموزش و پرورش و سایر نهادها، بسترسازی برای توسعه پیاده روی و دوچرخه سواری، مناسب سازی امکانات ورزشی پارک‌ها برای کودکان، توسعه اتاق کودک و مادر، افزایش تسهیلات عمومی مانند سرویس بهداشتی و سایه‌بان، حمایت از سمن‌های مختلف در حوزه کودکان و مناسب سازی فضاهای عمومی برای کودکان توانخواه ضروری است.

حجت الاسلام زعفرانچی‌لر، توسعه بازیکده‌های محلی، تجهیز و نظارت بر فضاهای بازی، استفاده از نقاشی کودکان برای فضاسازی شهری، جلب ایده‌های دانش‌آموزی در تمام مقاطع تحصیلی، برگزاری جشنواره تبدیل آثار نقاشی کودکان به عروسک و جشنواره هایی در مناطق کم‌برخوردار در محلات با عنوان رویداد جمعه‌محور را از دیگر طرح های قابل اجرا برای شهر دوستدار کودک اعلام کرد.

وی می افزاید: ایجاد مجموعه ‌های تفریحی دارای فعالیت‌هایی مانند نقاشی، کاردستی، سفالگری، شعرخوانی، موسیقی کودکان خمیربازی، ایجاد فضاهای بازی سرپوشیده و روباز برای کودکان در تمام فصول، برگزاری نمایش، مسابقه تئاتر عروسکی در مدارس، مساجد و پارک‌ها و برگزاری جشنواره بازی‌های بومی و محلی نیز از موضوعات مهم برای شهر دوستدار کودک است.

حجت الاسلام زعفرانچی‌لر، با اشاره به حوزه فرهنگی و آموزشی شهر دوستدار کودک ادامه می دهد: بهسازی وب سایت کمیته شهر دوستدار کودک، ایجاد فرهنگسرای مجازی، ساخت و توسعه پارک علمی و پارک علم و فناوری کودکان، آموزش و آگاه‌سازی والدین در زمینه سلامت بدن و روان کودکان، آموزش راهنمایی و رانندگی، حفاظت از محیط زیست و کمک‌های اولیه و میزبانی سالانه یک رویداد ملی حوزه کودک در تبریز از جمله دیگر برنامه های است که اجرای آن ها موجب بهبود فضای شهر برای کودکان می شود.

شهر دوستدار کودک در سایه شهر دوستدار انسان یا شهری انسان مدار محقق می شود

استاد دانشگاه و دکترای شهرسازی نیز با بیان اینکه «شهر دوستدار کودک» به دنبال ارایه نقش به اقشاری از جامعه است که در برنامه ریزی‌ها و طراحی‌ها به آنان توجه نشده یا توجه به آنان کمرنگ است، می گوید: رسیدن به این نوع شهر در صورتی محقق می‌شود که زیرساخت های شهر بر پایه «دوستدار انسان» یا «شهری انسان مدار» باشد.

امیرحسین شبانی، می افزاید: شهر دوستدار کودک به دنبال این است تا حقی را که مدت زمان زیادی از سوی برنامه ریزان و مدیران شهری از کودکان گرفته شده است به آنان برگرداند و کودکان را در فرآیندهای شهر، برنامه ریزی و طراحی شهری دخیل کند.امیر حسین شبانی معتقد است: شهر دوستدار کودک به دنبال این است تا حقی را که مدت زمان زیادی از سوی برنامه ریزان و مدیران شهری از کودکان گرفته شده است به آنان برگرداند و کودکان را در فرایندهای شهر، برنامه ریزی و طراحی شهری دخیل کند.

وی با اشاره به ضرورت توجه به کودکان به عنوان آینده سازان جامعه، اظهار می کند: شهر دوستدار کودک یا شهری که دوستدار هر کدام از اقشار جامعه باشد، اساسا ساختاری مشارکتی دارد و می‌تواند پاسخگوی نیاز همه اقشار جامعه باشد.

شبانی ادامه می دهد: نبود آموزش مرتبط در حوزه شهروندی و فضاهایی که به صورت تخصصی بتواند زیرساخت‌هایی امن، شاد و باکیفیت را برای کودکان مهیا کند به عنوان بزرگترین معضل در دستیابی به شهر دوستدار کودک است.