توافق تهران و ریاض؛ تغییر جغرافیای سیاسی و شکست هژمونی آمریکا

به گزارش ایرنا، «آشوک سوین» استاد مطالعات صلح در یکی از دانشگاه های سوئد در صفحه توییتر خود نوشت که ایران و عربستان پس از انجام مذاکرات در چین تصمیم گرفتند که روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند.

وی نوشت: هژمونی و سلطه گری آمریکا بر سیاست های خاورمیانه به طور رسمی پایان یافت و چین قدرت دیپلماسی خود را نشان داد.

«سیدانت سیبال» خبرنگار و تحلیلگر امور دفاعی و امنیتی شبکه هندی «Wion news» در اظهاراتی گفت که ایران و عربستان به واسطه چین روابطشان را از سرگرفتند و این توافق جغرافیای سیاسی غرب آسیا را تغییر داد و چین جایگاه خود را به عنوان پرمنفعت ترین کشور در منطقه بالا برد.

«مایکل دوران» مدیر مرکز صلح و امنیت در خاورمیانه در اندیشکده آمریکایی «هدسون» نیز تاکید کرد که چین با وساطت میان ایران و عربستان و ایجاد توافق میان دو کشور، آمریکا را از تاج و تختش به عنوان تنها قدرت راهبردی در خلیج فارس به پایین کشید.

وی خاطرنشان کرد که این امر نتیجه منطقی سیاست «باز آرایش» باراک اوباما رئیس جمهور اسبق آمریکا درقبال ایران است که ترامپ آن را متوقف کرد اما نتوانست به طور کامل از آن عقب گرد کند.

از سوی دیگر، «انیل شلین» پژوهشگر اندیشکده مطالعات خاورمیانه «کوینسی» نیز روی واقعیت میانجیگری پکن در توافق بین ایران و عربستان تمرکز کرد و "آن را بسیار مهم دانست" و گفت که این امر نقشی را که چین می تواند در تقویت "یک خاورمیانه مشخص" از طریق همکاری و تجارت ایفا می کند، توضیح می دهد.

وی با انتقاد از سیاست تجارت اسلحه آمریکا در منطقه خاطرنشان کرد که چین یک چشم انداز جدید به جای رقابت در منطقه ارایه می کند و آمریکا باید برای تقویت صلح و شکوفایی برای ملت ها تلاش کند، نه اینکه فقط سلاح بفروشد و به حاکمان مستبد و ارتش های آن ها کمک امنیتی کند.

«ایان بریمر» نویسنده و پژوهشگر سیاسی در استاد مدعو دانشکده امور بین المللی دانشگاه آمریکایی کلمبیا نیز توافق هسته ای ایران در سال۲۰۱۳ در زمان اوباما و بازگشت روابط ایران و عربستان در سال ۲۰۲۳ به واسطه چین را از جمله بزرگترین تحولات دیپلماتیک خاورمیانه در دهه اخیر توصیف کرد.

در همین حال، تاثیر توافق بین ایران و عربستان بر تغییر آرایش سیاسی منطقه به ضرر آمریکا تا جایی بود که تحلیلگران و کارشناساس ضد ایرانی را نیز به اذعان واداشت و به نوشته پایگاه خبری شبکه تلویزیونی المیادین، «جایسون برودسکی» مدیر موسسه موسوم به «اتحاد علیه ایران هسته ای» که وابسته به تشکیلات صهیونیستی در آمریکا است، گفت که اگر این توافق که به واسطه چین بسته شد، به طور کامل اجرایی شود، هزینه‌های ناشی از «رفتار آمریکا به با شرکای خود به‌ عنوان دشمن» را برای منافع آمریکا نشان خواهد داد.

به‌دنبال سفر بهمن‌ ماه آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» به پکن، «علی شمخانی» از روز دوشنبه ۱۵ اسفند با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به‌منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران - ریاض با همتای سعودی خود در چین آغاز کرد.

در پایان این مذاکرات، روز جمعه ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر و توافق تهران - ریاض برای ازسرگیری روابط دوجانبه و بازگشایی مجدد سفارتخانه‌های دو کشور بعد از ۷ سال قطع رابطه اعلام شد.

توافق ایران و عربستان با استقبال گسترده کشورها و سازمان های بین المللی روبرو شده است و آنها این توافق را در راستای تقویت صلح و ثبات منطقه ای و منافع ملت های منطقه ارزیابی کرده اند.