به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، گسترش روابط اقتصادی و تجاری با قاره آفریقا از دهه دهه ها قبل در ایران مطرح شد اما اقدام عملی وجدی در این زمینه طی سال ها صورت نگرفت در حالی که این قاره بکر در نزدیک ایران و حاشیه اقیانوس هند است و می تواند بازار بزرگی را در اختیار کشور قرار دهد.
از سوی دیگر در تمام تاریخ، اثری از مداخلات و استعمار ایران در این قاره دیده نمی شود که این موضوع فرصتی را برای روابط دو کشور ایجاد کرده است زیرا مردمان این سرزمین ذهنیت مناسبی در برقرار مبادله با ایران دارند و به همین دلیل بازار مشتاقی را برای کشور ایجاد می کند.
دولت سیزدهم که از آغاز حضور خود، اولویت را بر گسترش روابط با کشورهای همسایه قرار داد و پس از آن نیز تمرکز خود را بر توسعه ارتباطات با چین، هند و قاره آفریقا را گذاشت که آثار این توجه به آرامی در حال نمود پیدا کردن است.
در روزهای پایانی سال اجلاس بین المللی علمی اقتصادی ایران و غرب آفریقا یکی از مهمترین اتفاقاتی بود که می توانست در توسعه دیپلماسی ایران رخ دهد زیرا مطابق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت در پایان این نشست ۲۰ توافق به امضا رسید که ارزش آن بالغ بر دو میلیارد دلار اعلام شد.
در سال ۱۴۰۰ تجارت ایران با قاره آفریقا رشد ۱۰۰ را به ثبت رساند و علاوه بر آن در ۱۰ ماهه امسال ۱۵ درصد افزایش مبادلات اتفاق افتاد که رقم واردات و صادرات را به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رساند.
مطابق همین آمارها، به زودی شاهد رشد چشمگیر تجاری به ویژه در صدور خدمات فنی و مهندسی و کالاهای دانش بنیان به این قاره خواهیم بود که می تواند سر آغاز افزایش آمار مبادلات شود و نقطه عطفی برای رسیدن به اهداف افزایش تجارت در دولت سیزدهم باشد.
قاره آفریقا سرشار از مواد اولیه‌ای مانند محصولات کشاورزی، مواد معدنی، طلا و الماس وجود دارد که می تواند در بازار ایران برای خود جایی باز کند و از سوی دیگر کالاهای ایرانی مانند مشتقات نفتی، سوخت محصولات نیمه ساخته، پلاستیکی و ظروف مبلمان و پوشاک در کشورهای آفریقایی بازار مناسبی دارند.
یکی از مشکلاتی که تاکنون مانع توسعه روابط ایران و آفریقا شده است ناشناخته بودن بازارها برای تجار و فعالان اقتصادی است که با وجود فراهم بودن شرایط برای واردات و صادرات، توسعه مطلوب در سال های اخیر رقم نزده است؛ از سوی دیگر ۵۵ کشور آفریقایی بازار متفاوت همراه با مزیت ها و محدودیت هایی دارند که آگاهی از آنها موجب توسعه روابط تجار دو طرف می شود.
بر همین اساس نیز تجار برای حضور در این بازارها برای رسیدن به موقعیتی مطلوب باید با شرایط هر کشور با فرهنگ، زبان و تاریخ متفاوت آشنا شوند.
با توجه به همه آنچه در یکسال گذشته در زمینه افزایش رایزنان بازرگانی، افتتاح مراکز تجاری، تردد هیات های تجاری و مذاکرات مقامات کشورها انجام شد، مسیر بازار بکری در قاره آفریقا برای ایران باز شده است که می توان به عنوان فرصتی مهم و قابل توجه مورد بهره برداری قرار بگیرد.
در دولت سیزدهم اقدامات بسیاری با همکاری بخش خصوصی در حوزه توسعه روابط تجاری با قاره آفریقا رخ داده است که می توان به برنامه ریزی های توسعه ای در حمل و نقل دریایی و هوایی اشاره کرد که خط هوایی دولتی در حال فعالیت است و تا سال آینده نیز یک خط هوایی از سوی بخش خصوصی راه اندازی خواهد شد.
از سوی دیگر وجود معادن طلا، شمش و الماس، تولید نهاده های کشاورزی نیز راهکار دیگری است که با کشت فراسرزمینی در کشورهای با زمین حاصلخیز می توان تبادلات بیشتری را در بازار این کشورها رقم زد.
در ۱۱ ماه امسال، دو میلیون و۴۶۵ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۲۳۹ میلیون دلار بین ایران و آفریقا تبادل شد که سهم صادرات ۲ میلیون و ۳۷۹ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۵۵میلیون و ۵۳۲ هزار دلار و سهم واردات پنج هزار و ۸۵۱ تن کالا به ارزش ۸۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلاربوده است.
در بین ۴۵ مقصد صادراتی ایران از ۵۵ کشور این قاره در ۱۱ ماهه امسال، کشور آفریقای جنوبی ۳۰۴ میلیون دلار، موزامبیک ۱۸۹ میلیون دلار، غنا ۱۵۶ میلیون دلار، سودان ۱۴۲ میلیون دلار و نیجریه ۱۲۹ میلیون دلار کالا از ایران خریداری کردند و به ترتیب پنج مقصد اول کالاهای ایرانی به قاره آفریقا بودند.
از سوی دیگر توسعه روابط با کشورهای غرب آفریقا از اهدافی است که می تواند توسعه مبادلات ایران و این کشورها را سرعت ببخشد که دولت سیزدهم نیز در این راستا اقدامات بسیاری را انجام داده است زیرا این کشورها به واسطه پول واحد، مسلمان بودن اعضا و تعرفه های پایین گمرکی می تواند برای ایران بسیار مفید واقع شوند.
در همین راستا «سیدرضا فاطمی امین» وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ایران و این قاره از نظر فرهنگی، سیاسی و تاریخی روابط گسترده‌ای دارند اما روابط اقتصادی به‌اندازه حوزه‌های دیگر گسترش نداشته است و این کار وظیفه بر عهده ما است تا در این زمینه اقدام کنیم، خاطرنشان کرد: یکی از رویکردهای ایران با کشورهای مختلف رشد همگام و تعالی جامعه بشری است و از سوی دیگر در روابط تجاری باید مکمل یکدیگر باشیم، بر همین اساس وزارت صمت به دنبال همکاری متقابل با کشورهای دیگر است؛ در ایران نیز ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه‌های نفت، گاز، صنایع پزشکی، دارو، کشتیرانی، ماشین‌آلات و غیره وجود دارد و این موضوع می‌تواند زمینه کار مشترک را فراهم کند.
وی با بیان اینکه برای فعال‌سازی ظرفیت‌های مشترک دو اصل را مبنا قرار می‌دهیم، تصریح کرد: نخست در راستای همکاری متقابل باید تراز تجاری متوازن داشته باشیم و موضوع دوم اینکه باید روابط اقتصادی مانند صادرات و واردات را به سمت سرمایه‌گذاری مشترک حرکت دهیم.
فاطمی امین با بیان اینکه خط کشتیرانی بین ایران و آفریقا ایجاد شده، ولی باید گسترش یابد، خاطرنشان کرد: ارتباط در سطح دولت‌ها لازم است، اما دیپلماسی سیاسی باید برای توسعه روابط تجاری شرایط را فراهم کنند و برای توسعه روابط تجاری باید شرایط توسعه کسب و کارها را فراهم شود.
«مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی نیز در رابطه با توسعه روابط ایران و غرب آفریقا، اظهار داشت: ایران در همه زمینه‌ها از تجربه کافی، نیروی متخصص و تولیدات استاندارد در زمینه‌هایی از جمله ماشین‌آلات، خدمات فنی و مهندسی، زیرساخت پالایشگاهی، حمل و نقل، مسکن، سدسازی، جاده شهرسازی، گردشگری، ریلی و توسعه ریلی، ساخت فرودگاه و بهداشت و درمان برخوردار است،
وی با تاکید بر اینکه ایران و آفریقا باید با ارائه خدمات و نیازمندی‌های مقابل گام جدی‌تری در توسعه سرمایه گذاری و تجاری بردارند، خاطرنشان کرد: شرکت‌های فنی و مهندسی رشد قابل توجهی داشتند و می‌توانند به صورت موثر در بخش‌های نفت، گاز، تولیدات معدنی، ساخت سد نیروگاه‌ها، کشت فرازمینی سرزمینی، دارو و تجهیزات پزشکی با غرب آفریقا همکاری کند.
«علیرضا پیمان پاک» رییس کل سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: یکی از این حوزه‌های مورد توجه دولت سیزدهم قاره آفریقا است زیرا تمرکز دولت، شناسایی و فعال‌سازی ظرفیت‌های همکاری تجاری ایران و کشورهای مستقل و مجموعه‌هایی است که اقتصاد مکمل با جمهوری اسلامی ایران دارند و این قاره ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری قابل توجهی دارد اما بخشی از آن به دلیل عدم شناخت و همچنین نبود زیرساخت مغفول مانده است که در تلاش هستیم تا با حضور فعالان اقتصادی و فراهم آوردن زیرساخت‌ها از این ظرفیت‌ها استفاده شود.
پیمان پاک تاکید کرد: در یک و نیم سال گذشته بر اساس پیگیری‌های دولت، موفق به توسعه روابط تجاری با آفریقا در بخش‌های مختلف شدیم؛ شناخت از قاره آفریقا نسبت به کشورهای دیگر کمتر بوده است از طرف دیگر عدم وجود زیرساخت‌های لجستیک نیز باعث شده که روابط تجاری گسترده‌ای بین ایران و کشورهای آفریقایی ایجاد نشود، برنامه ریزی هایی در سازمان توسعه تجارت طی چند ماه گذشته انجام شد تا کمبود در زیرساخت‌ها رفع شود.
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی و اعزام و پذیرش ده‌ها هیات تجاری از کشورهای مختلف غرب آفریقا، گفت: پیرو بازدید های صورت گرفته از صنایع مختلف ایران از جمله دارو، تجهیزات پزشکی و بیوتکنولوژی ظرفیت‌های مختلف صنعتی به تجار و فعالان اقتصادی این کشورها معرفی شده است.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: نبود خطوط منظم کشتیرانی از دلایلی است که نتوانستیم از ظرفیت‌های غرب آفریقا استفاده کنیم که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده و با مشارکت بخش خصوصی در قالب کنسرسیومی خط منظم کشتیرانی را به غرب آسیا تفاهم نامه امضا می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه این موارد در توسعه روابط تجاری بسیار موثر است، تصریح کرد: برای توسعه روابط تجاری تهاتر نیز در نظر گرفته شده است که البته این موضوع در برخی کشورها عملیاتی شد و برای توسعه روابط تجاری با غرب آفریقا نیز می‌تواند موثر باشد.
پیمان پاک اظهار داشت: امضای موافقتنامه ترجیحی یا آزاد با کاهش تعرفه های گمرکی برای صادرات و واردات می‌تواند روابط تجاری ایران و غرب آفریقا افزایش دهد.
فعال تر شدن بخش خصوصی، معرفی مناسب کالاها، حل مشکلات حمل و نقل و بهره گیری از فرصت پول واحد این کشورها و تهاتر تولیدات همراه با تسهیل گری دولت می تواند به توسعه روابط اقتصادی ایران و غرب آفریقا کمک کند این بخش از این قاره به دلیل حضور بیش از ۲۷ درصد جمعیت کل قاره، کشاورزی مناسب و منابع نفتی شرکای قابل توجهی برای ایران محسوب می شوند و بازار هدف مطلوبی را برای ایران ایجاد می کنند.
با عزم جدی دولت سیزدهم این فرصت فراهم شده تا فعالان اقتصادی بازار بکر و غنی مانند قاره آفریقا را در دسترس خود داشته باشند که می توان با استفاده از این فرصت، توسعه قابل توجهی را در بخش تجارت و همچنین گسترش سرمایه گذاری ها را رقم زد که برای اقتصاد ایران بسیار حائز اهمیت است و از سوی دیگر دولت سیزدهم را به برنامه ها و اهداف اقتصادی و تجاری خود می رساند.
نظر شما