یک ساعت خاموشی به احترام زمین/آشتی با سیاره مادر

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، امشب (۲۵ مارس مصادف با پنجم فروردین ۱۴۰۲) از ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه به مدت یک ساعت تمام چراغ‌ها در شهرهای مختلف جهان خاموش می‌شوند تا طبیعت نفسی بکشد. رسمی ارزشمند که ۱۶ سال پیش با خاموش شدن لامپ‌های پل بندر سیدنی شروع شد و امروز به سنتی زیبا در دنیا تبدل شده است.

ساعت زمین یک رویداد جهانی سازماندهی شده توسط صندوق جهانی طبیعت (World Wide Fund for Nature) است که در آن سازه‌ها و ساختمان‌های معروف جهان، منازل و کسب و کارها در آخرین شنبه ماه مارس که امسال مصادف با ۲۵ مارس (پنجم فروردین ۱۴۰۲) است به مدت یک ساعت چراغ‌ها و تجهیزات الکترونیکی غیرضروری خود را با هدف آگاهی‌بخشی در مورد تغییر اقلیم و حفظ انرژی خاموش می‌کنند.

ساکنان سیدنی در سال ۲۰۰۷ میلادی، اولین گام را برای ثبت ساعت زمین برداشتند؛ طبق داده‌های تارنمای رسمی ساعت زمین، روز ۳۱ مارس سال ۲۰۰۷ میلادی، رأس ساعت ۱۹ و ۳۰ دقیقه به وقت محلی نزدیک به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و بیش از ۲ هزار موسسه و شرکت تجاری در حرکتی هماهنگ برای یک ساعت چراغ‌های ساختمان‌های خود را در پایتخت استرالیا خاموش کردند.

یک سال بعد در شرایطی که فعالان محیط زیست به دنبال ترغیب ساکنان بقیه شهرهای استرالیا برای مشارکت در ساعت زمین بودند، مسوولان شهر تورنتو در کانادا برای حضور در این حرکت اعلام آمادگی کردند و در فاصله‌ای کم ۳۷۱ شهر در ۳۵ کشور جهان به این جنبش پیوستند و این ساعت به ساعت ۲۰ تغییر یافت، سرانجام برنامه‌ریزان این روز توافق کردند که ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه تا ۲۱ و ۳۰ دقیقه آخرین شنبه ماه مارس هر سال به عنوان ساعت زمین تعیین شود.

پس از آن در سراسر جهان این اقدام مورد استقبال قرار گرفت و در این راستا هرساله چراغ‌های برج ایفل در پاریس، ‌برج ساعت بیگ بن در لندن، خانه اپرای سیدنی، ساختمان امپایر استیت در منهتن آمریکا، کاخ باکینگهام در لندن، ‌تماشاخانه کولوسئوم در رم و کاخ ادینبورو در شهر ادینبورو به مدت یک ساعت خاموش می‌شوند.

مشارکت ایرانیان برای حفاظت از زمین

در ایران نیز همراهی با این رویداد جهانی از سال ۱۳۹۰ با خاموش شدن چراغ‌های برج میلاد آغاز شد. در سال‌های بعد تعداد بیشتری از شهرهای ایران با خاموش کردن سازه‌های معروف به این حرکت پیوستند و افزون بر برج میلاد، برج آزادی تهران، سی‌وسه پل اصفهان، و پل سفید اهواز نیز چراغ‌های خود را خاموش کردند.

این حرکت نمادین در سال های بعد با مشارکت تعداد بیشتری از شهرهای کشور از جمله تبریز، رشت و قم همراه شد. در تبریز، سیستم روشنایی کاخ شهرداری این شهر، به مدت یک ساعت خاموش شد.

طبق برآوردها، اگر ۳۰ میلیون مشترک برق در ایران، هرکدام، تنها معادل یک لامپ ۱۰۰ واتی از مصارف روشنایی خود را بین ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه تا ۲۱ و ۳۰ دقیقه پنجم فروردین ماه خاموش کنند، موجب صرفه جویی سه هزار مگاواتی مصرف انرژی می شوند.

امشب هم به روال سال‌های گذشته خانواده های ایرانی، کسب و کارها و اماکن مهم و معروف با خاموش کردن چراغ ها و سایر دستگاه های الکتریکی غیرضروری خود حفاظت از محیط زیست را یادآوری می کنند، هدف از این اقدام آن است که آگاهی درباره تغییرات آب و هوایی و نیاز به مصرف محتاطانه انرژی در جهان فرهنگ سازی شود.

صندوق جهانی طبیعت، بزرگ ترین اتحادیه بین‌المللی در زمینه حفاظت از محیط زیست است که در سال ۱۹۶۱ میلادی در سوئیس تأسیس شد و این رویداد نمادین سال ها برای احترام به زمین برگزار می شود.

گامی برای بهتر نفس کشیدن طبیعت

بشر تنها موجودی است در زمین است که در کوتاه ترین زمان ممکن از انقلاب صنعتی چنان سرنوشت این کره خاکی را تغییر داده است که در میلیون ها سال تاریخ زیست در این کره بی سابقه بوده است. هم اکنون انرژی های تولید شده توسط انسان ها و تبعات آن مانند گازهای گلخانه ای و زباله های مختلف حیات آیندگان را تهدید می کند.

گرچه در این راه سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای وابسته اقدامات جدی عملی را انجام می دهند اما اقدامات نمادین همچون روز زمین و مشارکت آحاد مردم، گامی موثر برای آموزش به نسل جوان و کودکان است تا فراموش نکنند که حفظ محیط زیست و توجه به آیندگان یک ضرورت انکار ناپذیر است.

برای چندین دهه، مقابله با آثار تغییرات اقلیمی، دغدغه اصلی فعالان محیط زیست در سراسر جهان بوده است و اختصاص ساعتی مشخص در یک روز خاص از سال برای حرکتی جمعی به منظور اطلاع‌رسانی درباره تغییرات اقلیمی، اقدام بی‌سابقه‌ای به شمار می‌رود که با اقبال جهانی روبه‌رو شده است.

بر اساس داده‌های تارنمای رسمی ساعت زمین، در سال میلادی گذشته صدها میلیون نفر در ۱۳۵ کشور جهان در خاموشی یک‌ساعته “ساعت زمین” مشارکت کردند و حتی برخی از آنها برای نشان دادن حمایت بیشتر، بیش از یک ساعت چراغ ها را خاموش کردند.

در کلام آخر، روز جهانی ساعت زمین، شانزدهمین سال است که با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی، مقابله با تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از گرمایش زمین در بسیاری از کشورها برگزار می‌شود اما به گفته فعالان محیط زیست، کارشناسان و صاحبنظران علمی و آموزشی هنوز به اهداف اصلی آن که توجه جدی عموم مردم به سیاره مادری است، نرسیده ایم.

زیستگاه همه ما نیازمند توجه جدی است و باید تلاش کنیم اقدامات نمادین برای گرامیداشت این روز جهانی به فرهنگ دائمی در حوزه محیط‌زیست تبدیل شود.