به گزارش ایرنا، مناره‌های تاریخی اصفهان برگرفته از هنر اصیل اسلامی و سبک معماری خاص، همواره بخصوص در موسم خاصی از سال مانند ایام نوروز، خیل گردشگران داخلی و خارجی را مجذوب خود می‌کند.
این مناره‌ها که به قولی شمار آنها به ۱۷ اثر می‌رسد، در گذشته علاوه بر نقش ماذنه(جای اذان)، راهنمای مسافران سرگردان در این دیار نیز بوده است.
اصفهان از بزرگترین مراکز تمدنی ایران زمین محسوب می‌شود و در زمان سلجوقیان و صفویان، بیشترین تعداد مناره‌ها را داشته است.
مناره‌ها در ظاهر بعنوان سازه‌هایی لاغر و کم تعادل به نظر می‌رسند ولی بدلیل محدودیت بام و نفوذ کمتر برف و باران به آنها، در اصل بسیار محکم و بادوام هستند.
از نظر ظاهری، مناره‌ها از پایین به بالا دارای یک ˈساقˈ و بر فراز دارای یک طوق بعنوان "ˈگلوگاه"ˈ هستند.
در بالای گلوگاه، قسمتی به شکل چتر قرار دارد که به آن "ˈنعلبکی"ˈ می‌گویند و در بالاترین قسمت هم بخشی با عنوان "تاج" وجود دارد.
از مناره‌های معروف اصفهان می‌توان به منار جُنبان، ساربان، دردشت و بخت‌آغا، دارالضیافه، چهل دختران، مسجد علی(ع)، گلدسته و باقوشخانه اشاره کرد.
منار جُنبان
این سازه یکی از بناهای تاریخی و معروف اصفهان است که در مسیر این شهر به نجف‌آباد قرار دارد.
زمان ساخت منار جُنبان که در واقع شامل ۲ منار است، بطور دقیق مشخص نیست و تنها تاریخ قید شده بر روی سنگ قبر یکی از صالحان معروف آن دوره به نام ˈ"عمو عبدالله"،ˈ سال ۷۱۶ هجری قمری و دوره حکومت ایلخانان مغول را نشان می‌دهد.
بنا بر اسناد موجود، در اواخر دوره صفوی ۲ مناره به این بنا ملحق شد که هر کدام از سطح زمین ۱۷ متر ارتفاع دارد.
ساختمان مقبره عمو عبدالله، ایوان منار محسوب می‌شود که به سبک مغولی ایرانی بنا شده است.
تزیینات ایوان با کاشی‌های لاجوردی به شکل ستاره چهار پَر و چند ضلعی فیروزه‌ای رنگ است.
نکته قابل توجه این ۲ منار این بوده که با حرکت دادن یکی از آنها، دیگری نیز حرکت می‌کرده و جالب‌تر اینکه علاوه بر حرکت ۲ منار، کل بنا نیز به ارتعاش درمی‌آمده است. همین نکته باعث جذابیت خاص منار جُنبان اصفهان شده و وجه تسمیه این بنا نیز بدلیل لرزش مناره‌هایش بوده است.
منار ساربان
این منار زیبا در انتهای شمالی محله جویباره شهر اصفهان واقع شده که مسجد پای این منار از بین رفته است.
زمان ساخت این منار در کتیبه‌های آن موجود نیست اما بدلیل شباهت زیاد آن با منار مسجد یمن از نظر تزیینات و همچنین از لحاظ معماری و نحوه نگارش کتیبه‌ها، کارشناسان میراث فرهنگی، سال ساخت آن را بین ۵۲۵ و ۵۵۰ هجری قمری تخمین زده‌اند.
این بنا از سه طبقه بدون پایه ساخته شده و ارتفاعش حدود ۴۸ متر است.
منار ساربان با آجر چینی برجسته، آجرهای تراشیده و کاشی مُعرق به سبک خط کوفی ریحان تزیین شده است.
زیر منار فضایی خالی وجود داشته که بعنوان زیرزمین از آن استفاده می‌کردند که در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی، این فضای خالی را با دقت پُر کرده و آن را بسته‌اند.
منارهای دردشت و بخت آغا
۲ منار دردشت بر فراز سردرِ بلندی به ارتفاع حدود ۱۵ متر قرار دارد که باقی مانده مدرسه باشکوهی متعلق به دوره پادشاهی محمد آل مظفر محسوب می‌شود.
منارهای دردشت متصل به بنایی بُرج مانند به نام مقبره «سلطان بخت آغا» همسر سلطان محمد آل مظفر بوده که در سال ۷۶۹ هجری قمری به قتل رسیده است.
سنگ قبر سلطان بخت آغا، سنگ سُماق قرمز بسیار نفیسی است که کتیبه اش در سال ۷۵۳ هجری قمری، ۱۵ سال قبل از به قتل رسیدن سطان بخت آغا، به دستور خود وی نوشته شده است.
این آرامگاه با گُنبدی کاشیکاری، یک بنای تاریخی زیبا و دیدنی اصفهان به شمار می رود.
کتیبه منارهای دردشت که یکی از آنها ریخته و دیگری باقی است، به خط بنایی آجری بر زمینه کاشی فیروزه‌ای است.
خطوط سردر مُجلل آن نیز به خط بنایی با کاشی فیروزه‌ای به زمینه آجری است.
این بنا در حوالی میدان عتیق اصفهان قرار دارد.
منارهای دارالضیافه
منارهای دارالضیافه یا منار دارالضیاء اصفهان در قرن هشتم هجری قمری ساخته شده است.
وجه تسمیه این منار به دارالضیاء به آن دلیل است که در آن زمان، شب‌ها بر فراز منارها آتش می‌افروختند تا مسافران از راه دور، اصفهان را ببینند و مسیر خود را گم نکنند.
این ۲ منار بصورت مُرتفع و مُدور در طرفین کوچه‌ای به نام "حاج کاظم" در محله جویباره اصفهان قرار دارد.
سر درِ مُجللی که منارها بر فراز آن قرار دارند، سردرِ مهمانسرای مشهوری بوده که به امیران و حکمرانان حکومت سلطان محمد خدا بنده تعلق داشته است.
کتیبه منارها ریخته و تاریخ دقیق ساخت آنها معلوم نیست ولی تزیینات کاشیکاریش به سبک دوره مغول است.
منار چهل دختران
منار عظیم چهل دختران یا گارلنگ در قسمت شمال جویباره اصفهان واقع و از نظر قدمت دومین منار تاریخی ایران شناخته شده است.
ارتفاع این منار حدود ۲۹ متر و تاریخ ساخت آن سال ۵۰۱ هجری قمری و بانی ساختش "ابوالفتح نهوجی" است.
این منار با تزیینات آجری و کتیبه‌هایی به خط کوفی و نسخ قدیمی آراسته شده است.
دو تا از سه کتیبه این منار به خط کوفی و دیگری به خط نسخ است.
در بالای منار پنجره ای با دهانه مستطیل شکل رو به قبله ساخته شده که محل گفتن اذان بوده است.
وجود کتیبه‌ای به خط نسخ بسیار زیبا و موزون، منار چهل دختران را منحصر به فرد کرده است.
منار مسجد علی (ع)
منار مسجد علی (ع) جالب‌ترین و عظیم‌ترین منار موجود در اصفهان است که با فاصله کمی از مسجد جامع عتیق در کنار مسجد علی در مرکز شهر اصفهان قرار دارد و در سال ۵۲۵ تا ۵۱۵ هجری قمری بنا شده است.
این منار عظیم از بناهای باشکوه دوره سلجوقی در قرن ششم هجری قمری است. ارتفاعش حدود ۵/۵۱ متر است و ۱۶۴ پله دارد و منارچه آن بر فراز منار نیز ۷۵/۷ متر ارتفاع دارد.
ابتدا این منار نزدیک مسجد سلطان سنجر بوده که به همین نام خوانده می شده اما اکنون که مسجد علی(ع) را بجای آن مسجد ساخته‌اند، منار مسجد علی خوانده می‌شود.
منار مسجد علی (ع) دارای پنج کتیبه است که سه کتیبه اول از پایین به بالا به خط کوفی با کاشی فیروزه‌ای بر زمینه آجری با کلمات و عبارات مذهبی آذین شده است.
کتیبه چهارم به خط بنایی گچی بر زمینه شطرنجی در مربع های بزرگ با شعار مذهبی و زیبایی خاصی آراسته شده است.
بر کتیبه پنجم به خط بنایی آجری برجسته بر زمینه گچی که همسطح با بام مسجد علی است، آیه‌ای از سوره آل عمران حکاکی شده است.
منار گُلدسته
این منار بر روی میله فرو ریخته منار قدیمی به نام گُلدسته، قبل از سال ۱۰۶۷ هجری قمری ساخته شده و همین نام را نیز بر خود گرفته است.
منار گُلدسته در محله "دردشت" اصفهان نزدیک مدرسه شفیعیه قرار دارد.
قدمت این منار به پیش از تاریخ ساخت مدرسه شفیعیه برمی‌گردد و احتمال داده می شود که متعلق به مدرسه یا مسجدی بوده که اکنون از بین رفته است.
منار باقوشخانه
منار باقوشخانه از بناهای قرن هشتم هجری است که در قسمت شمال غربی محله جویباره در مجاورت باغ باقوشخانه قرار دارد.
این بنا اکنون در نزدیک دروازه قدیمی طوقچی قرار گرفته و به همین دلیل آن را به اسامی باقوشخانه و طوقچی می‌خوانند و زمانی بدلیل مجاورتش با آرامگاه علی بن سهل، منار علی بن سهل نیز خوانده می‌شده است.
منار باقوشخانه باقی مانده یکی از دو منار طرفین مسجد مصلی است که اکنون اثری از آن نیست.
این منار حدود ۳۸ متر ارتفاع دارد، تزیین آن به خط بنایی فیروزه ای بر زمینه آجری بطور مارپیچ از تکرار جمله "الله اکبر" تشکیل شده است.
کتیبه منار به شکل گردنبند است که به خط ثلث سفید مُعرق بر زمینه گل و برگ آجری تکوین یافته که قسمت‌های زیادی از آن ریخته است.
با توجه به تزیینات و نحوه معماری آن، کارشناسان میراث فرهنگی زمان ساخت این اثر را دوران مغول‌ها ارزیابی می کنند.
نظر شما