«چل پله زیر زمین» در همه سنین مخاطب خود را پیدا می‌کند/آموزش مهارت‌های زندگی

حسین روزبهانی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره انیمیشن چل پله زیر زمین به کارگردانی و تهیه‌کنندگی علیرضا طاهری و نویسندگی نسیم خراشادی‌زاده که این روزها قسمت‌های پایانی‌ فصل اول آن از شبکه کودک (کانال نهال) در حال پخش است، اظهار داشت: لازم می‌دانم ابتدا به عوامل سازنده چل پله زیر زمین تبریک بگویم و کارشان را تحسین ‌کنم چراکه این سریال پویانمایی، انیمیشنی آموزنده و مفید است و کارایی بالایی دارد.

وی ادامه داد: از این مساله که در زمان تولید این سریال انیمیشن یک کارشناس علمی یا روانشناس همراه عوامل بوده است یا نه اطلاعی ندارم، اما می‌توانم بگویم این انیمیشن و حتی فیلمنامه آن مبنای اصولی دارد و بر اساس شناخت نسبت به کودک ساخته شده است. ناگفته نماند که شاید این کار با انیمیشن‌های روز جهان و آنچه در پلتفرم‌ها می‌بینیم فاصله داشته باشد اما جذابیت‌های خاص خود را دارد و این جذابیت‌ها نواقص کار را پوشش داده است.

این روانشناس کودک با اشاره به اینکه چل پله زیر زمین تنها مختص کودکان بالای هفت سال نیست، گفت: این سریال پویانمایی برای کودکان زیر هفت سال نیز می‌تواند مفید باشد. به عنوان مثال شخصیت‌های «خُرخُف» و «بادکنک» در کودکی اولیه قرار دارند و می‌توانند مناسب کودکان زیر هفت سال باشند. همچنین «کُلَنجَک» که خرچنگ پرنده‌ای است که چپ و راست را تشخیص نمی‌دهد، مانند بچه‌ای در این سنین می‌ماند. در این اثر مسائلی مطرح می‌شود که می‌تواند برای کودکان این گروه سنی مفید باشد و بدان استناد کرد.

وی گفت: ذکر این نکته خالی از لطف نیست که خودمحوری شخصیت «ویزی» هم در نوع خودش جالب بود و نشان داد تک‌روی کردن موجب طرد شدن از گروه می‌شود.

روزبهانی با بیان اینکه در علم روانشناسی کودکی میانه از هفت سالگی شروع می‌شود و نقطه شیرین فرزندپروری است، اضافه کرد: یک فرد در این سن دنبال کنجکاوی و استقلال است و همانگونه که دوست دارد استقلال کسب کند چون ممکن است دست به کارهای خطرناک بزند، به دنبال تایید و راهنمایی پدر و مادر است. چنین مساله‌ای در این انیمیشن به تصویر کشیده بود چراکه موجودات زیر زمین به دنبال راهنمایی بودند و «کوشا» به آن‌ها توضیح می‌داد که چه کارهایی باید انجام بدهند. به عنوان نمونه می‌توان از «خُرخُف» یاد کرد. این اتفاق باعث می‌شود توانایی ذهنی کودک نیز بالا برود، بهتر درک کنند و حرف بزنند.

وی ادامه داد: همچنین در این سریال ما شاهد این هستیم که «کوشا» به موجودات زیر زمین تصویری ذهنی از بدنشان ارایه می‌دهد؛ چیزی که کودکان تا قبل از هفت سالگی توانایی تشخیص و درک آن را ندارند. از سوی دیگر شاید بتوان گفت یکی از اهداف این اثر، آموزش کار و بازی‌های گروهی و تشویق به کار خوب به کودکان بالای هفت سال است و والدین در این زمینه نقش مهمی دارند. همچنین یکی دیگر از مهمترین مواردی که باید به بچه‌ها در سن کودکی میانه آموزش داد، همدلی است که موجب حل مشکلات می‌شود.

این روانشناس کودک یادآوری کرد: «کوشا» که قهرمان اصلی این مجموعه است، با موجودات زیر زمین ورزش می‌کند تا فعالیت بدنی داشته باشند. همچنین برای آن‌ها مستندهایی با محدودیت زمانی پخش می‌کند چراکه خواب بچه‌ها برایش اهمیت دارد. یکی دیگر از موارد آموزشی این سریال، کتابخوانی‌ است. مثال آن زمانی‌ است که «بادکنک» به «کوشا» می‌گوید با هم کتاب بخوانند. والدین نباید فراموش کنند که کودکان را در خواندن کتاب همراهی کنند.

روزبهانی با اشاره به اینکه والدین باید فرزندان خود را نسبت به نقاط قوتشان آگاه کنند تا عزت نفس بچه‌ها بالا برود، مطرح کرد: همچنین نباید کودکان خود را با نقاط ضعفشان سرزنش یا آن‌ها را با دیگر بچه‌ها مقایسه کنند؛ چیزی که «کوشا» هنگام تکمیل پرونده هر کدام از موجودات زیر زمین به آن‌ها یادآور شد.

وی افزود: نباید فراموش کنیم که از هفت سالگی به بعد توانایی کلامی کودکان بالا می‌رود و باعث می‌شود با بزرگترها ارتباط برقرار کنند. این انیمیشن به بچه‌ها می‌آموزد مسائل خود را از بزرگترها پنهان نکنند. مثال آن هم شکستن جایزه «دکترتور» است که موجودات زیر زمین قصد پنهان کردن آن را داشتند اما «کوشا» نگذاشت. اما پرسش اصلی اینجاست که اگر کودکان این کار را انجام دادند، نحوه برخورد مناسب با آن‌ها چیست؟

این روانشناس کودک با اشاره به اینکه تماشای این انیمیشن می‌تواند برای پدران و مادران نیز مفید باشد و مواردی را به آن‌ها بیاموزد که مهم است، تصریح کرد: تکنیکی به اسم کنترل خشم داریم که باید روی کودکان اجرا کنیم چراکه کودک هفت ساله احساساتی می‌شود و دیدگاه دیگران را درک می‌کند؛ موردی که تا قبل از هفت سالگی کمتر اتفاق می‌افتد. چنین تکنیکی را والدین باید بلد باشند و رابطه خوبی با فرزندشان برقرار کنند.

روزبهانی گفت: از دیدگاه روانشناسی، کودکان از کودکی باید مهارت‌هایی کسب و مسائل اجتماعی و عاطفی و همچنین دیدگاه دیگران را درک کنند. در دوران ما انیمیشن‌هایی شبیه «چل پله زیر زمین» ساخته نمی‌شد اما حالا که این سریال ساخته شده است، باید تبلیغات بیشتری برای آن صورت بگیرد و حتی رده‌بندی سنی‌اش را تغییر داد. در حقیقت مخاطب کودکی که وارد آزمایشگاه محرمانه «دکترتور» می‌شود به دنیای واقعی قدم می‌گذارد و آنجاست که متوجه می‌شود چگونه باید رفتار کند.