مسلمانان در کشورهای مختلف جهان از ساعات اولیه صبح امروز جمعه ۲۵ فروردین در حمایت از فلسطین به برگزاری راهپیمایی به مناسبت روز جهانی قدس اقدام می‌کنند.
روز قدس یا روز جهانی قدس آخرین جمعه ماه مبارک رمضان است که حضرت امام خمینی(ره) در سال ۱۳۵۸ آن را روزی رسمی برای حمایت از مردم فلسطین دانست و از مسلمانان جهان خواست که برای کوتاه کردن دست اسرائیل و پشتیبانان آن به هم بپیوندند.
امروزه علاوه بر ایران، در ده‌ها کشور جهان و نیز کشورهای اسلامی مانند ترکیه، اندونزی، بحرین، لبنان و پاکستان و حتی برخی از کشورهای غیر اسلامی از قبیل آمریکا و انگلستان هم تظاهراتی در برخی از مراکز اسلامی و با حضور گروهی از مسلمانان و غیرمسلمانان برگزار می‌شود.
اهمیت مساله فلسطین و قدس شریف به عنوان اولین قبله‌گاه مسلمانان بر کسی پوشیده نیست و این پهنه جغرافیایی نقش غیرقابل انکاری را در وحدت‌آفرینی و هویت‌بخشی به مسلمانان جهان دارد
لازم به یادآوری است که اهمیت مساله فلسطین و قدس شریف به عنوان اولین قبله‌گاه مسلمانان بر کسی پوشیده نیست و این پهنه جغرافیایی نقش غیرقابل انکاری را در وحدت‌آفرینی و هویت‌بخشی به مسلمانان جهان دارد؛ سرزمینی که بیش از نیم قرن در نگاه جهانیان مورد اشغال و سرکوب رژیم صهیونیستی قرار گرفته است.
برخلاف روز قدس سال‌های گذشته، امسال این مناسبت در فضایی متفاوت فرارسیده است و رژیم صهیونیستی چند ماهی است که سیاه‌ترین روزهای خود را سپری می‌کند.
ریشه‌های بحران داخلی در اسرائیل: سقوط کابینه یا فروپاشی رژیم
نتانیاهو و کابینه تندرو او که با مولفه‌های «فساد» و «افراط» شناخته می‌شوند، مدتی‌است که برای تغییر سیستم قضایی به تکاپو افتاده‌اند. بازنگری در سیستم قضایی به دلایلی همچون مرتفع کردن پرونده فساد و رشوه‌های نتانیاهو است که از نگاه صدها هزار معترض دور نمانده است.
بنابراین آنچه کابینه نتانیاهو از آن به عنوان «اصلاح نظامی قضایی» نام می‌برد، نتیجه ای واضح و آشکار دارد و برایند این خواهد بود که از اختیارات دستگاه قضایی این رژیم کاسته و در مقابل، قدرت و جایگاه قوه مجریه و مقننه در این رژیم تقویت می‌شود. در این طرح با تضعیف دستگاه قضایی رژیم صهیونیستی، کابینه و احزاب سیاسی رژیم این امکان را خواهند یافت که کمیته انتخاب قضات در دادگاه‌های رژیم صهیونیستی را با تعیین اعضای احزاب و سیاستمداران کنترل کنند و از عضویت قضات در این کمیته ممانعت به عمل آورند.
حضور نزدیک به یک میلیون معترض در خیابان‌های فلسطین اشغالی در نهایت کابینه نتانیاهو را کمی به عقب راند. باوجود عقب‌نشینی نتانیاهو از طرح جنجالی اصلاح اختیارات دستگاه قضایی و موکول کردن آن به تابستان، هنوز خیابان‌های فلسطین اشغالی بستر اعتراض صدها هزار معترضی است که نسبت به سیاست‌های این کابینه تندرو نگران‌اند؛ موضوعی که نشان می‌دهد مشکلات داخلی رژیم بسیار فراتر و ریشه‌ای‌تر از موضوع اختیارات قوه قضا است.
تداوم اعتراضات حاکی از آن است که اصلاح اختیارات دستگاه قضایی تنها کوه یخ مشکلات و مصائب رژیم صهیونیستی بوده و باید عمقی‌تر و ریشه‌ای تر به موضوع نگریست. مسائلی مانند فروپاشی قانون و گسترش هرج و مرج، از هم پاشیدگی ارتش، استبداد، سرکوب و حمایت از فساد همواره به نارضایتی‌ها در این سرزمین دامن زده است.
باوجود عقب‌نشینی نتانیاهو از طرح جنجالی اصلاح اختیارات دستگاه قضایی، هنوز خیابان های فلسطین اشغالی بستر اعتراض صدها هزار معترضی است که نسبت به سیاست‌های این کابینه تندرو نگران‌اند
ریشه مهم دیگر اعتراضات فراگیر که البته کمتر به آن پرداخته می‌شود به وخامت اوضاع اقتصادی، اعتصابات همه‌جانبه کارگری، ۱۰ برابر شدن فرار سرمایه و غیره برمی‌گردد. بنابراین باید گفت که باوجود برجسته بودن نقش چالش‌های سیاسی در ظهور و بروز تنش‌های گسترده اخیر در اراضی اشغالی، وخامت اوضاع اقتصادی رژیم صهیونیستی نیز در شکل گیری اعتراضات بی تأثیر نبوده است.
تمامی شاخص‌ها حاکی از آن هستند که اوضاع اقتصادی صهیونیست‌ها در طول سالیان گذشته همواره رو به وخامت بوده است. ازهمین رو، علاوه بر وجود یک بحران سیاسی مزمن در اراضی اشغالی، باید گفت که اقتصادِ شکننده صهیونیست‌ها نیز یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل آنها محسوب می‌شود.
در یکسال گذشته به خاطر جنگ اوکراین و بی‌ثباتی سیاسی داخلی متأثر از تکرارهای انتخاباتی، شرایط اقتصادی برای صهیونیست‌ها بسیار دشوارتر شده است. در نتیجه، باوجود مشکلات گسترده امنیتی و ترس دائمی صهیونیست‌ها، شهروندان سرزمین‌های اشغالی حکومت رژیم صهیونیستی را در تامین اقتصاد و رفاه نسبت به امنیت، ناتوان‌تر می‌دانند.
چالش خارجی و روابط تیره با متحدان دیرینه
از همان روزی که نتانیاهو برای به دست گرفتن قدرت و تکیه بر کرسی نخست‌وزیر اسرائیل به ائتلاف با گروه‌های ناهمگون وشخصیت‌های تندرویی چون «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت داخلی کابینه و «بزالل اسموتریچ» وزیر دارایی کنونی ائتلاف کرد، بسیاری این کابینه افراط‌گرا را محکوم به سقوط ارزیابی کردند.
این افراط‌گرایی و اقدامات خشونت‌بار حتی به جاری شدن سیل انتقادها از سوی کشورهای غربی به ویژه آمریکا انجامید و به شکاف میان کابینه نتانیاهو با متحدان دیرینه منجر شد که نمونه آشکار آن به تنش‌های کلامی اخیر وزارت خارجه آمریکا و وزیر دارایی تندرو کابینه رژیم برمی‌گردد.
اظهارات غیرانسانی اسموتریچ مبنی بر بمباران و محو کامل شهرک فلسطینی نشین «حواره» در کرانه باختری به گونه ای خشم مقامات کاخ سفید را برانگیخت که «تام نیدز» سفیر آمریکا در فلسطین اشغالی، وزیر دارایی نتانیاهو را «احمق» خواند و تهدید کرد «او قرار است به زودی به واشنگتن سفر کند اما اگر دست من بود، او را از هواپیما پایین می‌انداختم.»
این مشاجره لفظی به سطوح بالاتر یعنی بایدن و نتانیاهو نیز کشیده شد. پس از آنکه رئیس جمهور آمریکا با ابراز نگرانی شدید از بحران در سرزمین‌های اشغالی، گفت «امیدواریم که نتانیاهو از طرح اصلاحات قضایی در اسرائیل عقب نشینی کند»، اعضای کابینه نتانیاهو به آن واکنش تندی نشان دادند.
در شرایط کنونی، فرضیه «تمایل دموکرات‌ها به سقوط کابینه نتانیاهو» قوت گرفته است؛ فرضیه‌ای که البته بیشتر از درون کابینه و متحدان نتانیاهو به گوش می‌رسد
بنیامین نتانیاهو در واکنش به اظهارات بایدن مدعی شد که «اسرائیل دولتی مستقل و دارای حق حاکمیت است و تصمیماتش را بر اساس فشارها از خارج اتخاذ نمی‌کند» و بن گویر نیز هشدار داد «بایدن و دولت او باید بدانند که اسرائیل مستقل است و یکی از ستاره‌های پرچم آمریکا نیست.»
در این شرایط، فرضیه «تمایل دموکرات‌ها به سقوط کابینه نتانیاهو» قوت گرفته است؛ فرضیه‌ای که البته بیشتر از درون کابینه و متحدان نتانیاهو به گوش می‌رسد و یکی از آنها «یائیر نتانیاهو» پسر بنیامین نتانیاهو است؛ آنها با نشانه رفتن انگشت اتهام به سمت خارج و برجسته‌سازی تئوری توطئه،
درصدد سرپوش گذاشتن بر سیاست‌های افراطی و اشتباه خود برآمده‌اند.
توقف پروژه عادی‌سازی رژیم با بازیگران عرب منطقه
قطار عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با محور عربی منطقه که در دولت «دونالد ترامپ» شتاب گرفته‌بود، با روی کار آمدن کابینه تندرو در اسرائیل و مسائل برآمده از آن از قبیل چالش‌های درونی رژیم، رفتار خصمانه با فلسطینی‌ها، تنش با آمریکا و ترمیم مناسبات ایران با اعراب همچون توافق اخیر تهران-ریاض متوقف شده است.
در این ارتباط روزنامه «دیلی صباح» ترکیه چند روز پیش نوشت که «ابهام در سیاست خارجی جدید اسرائیل که ناشی از بحران‌های سیاست داخلی است، می‌تواند تلاش‌های قبلی برای عادی‌سازی را نیز کُند کند.»
همچنین به تازگی روزنامه «وال استریت ژورنال» گزارش کرده که تلاش‌ها برای گسترش دایره عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی و اسلامی کُند شده و تمایل عربستان به استقبال علنی از روابط با تل‌آویو کاهش یافته است.
بر اساس گزارش این روزنامه آمریکایی، یورش نظامیان رژیم صهیونیستی به مسجد الاقصی، عملیات ارتش این رژیم در کرانه باختری و اظهارات ضدفلسطینی مقامات دولت ائتلافی جدید، علت اصلی کندی تلاش‌ها به رهبری نتانیاهو برای عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی به‌ویژه عربستان بوده است.
در همین ارتباط «صنم وکیل» مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در مؤسسه سلطنتی روابط بین‌الملل «چتم هاوس» معتقد است: عادی‌سازی روابط عربستان با تل‌آویو اکنون متوقف شده است. این در حالی است که امید زیادی وجود داشت که این عادی‌سازی به سرعت اتفاق بیفتد.
یورش نظامیان رژیم صهیونیستی به مسجد الاقصی، عملیات ارتش رژیم در کرانه باختری، اظهارات ضدفلسطینی مقامات کابینه ائتلافی، علت اصلی کندی عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی است
دولت‌های عرب و مسلمان منطقه به خوبی از تنفر شهروندان خود نسبت به صهیونیست‌ها آگاهند. آنها آشکارا می‌بینند که مردم این کشورها با ابزارهای گوناگون مانند برپایی تظاهرات ضدصهیونیستی، ترند کردن هشتگ‌های ضدیهودی، ساخت آثار هنری در حمایت از فلسطین، امتناع از مسابقه دادن با نمایندگان رژیم در میدان‌های ورزشی، مخالفت خود را با عادی‌سازی روابط با رژیم اشغالگر قدس اعلام می‌کنند.
شکست پروژه «ایران‌هراسی» و «ائتلاف‌سازی» علیه تهران
همزمان با تنش‌های داخلی اسرائیل و توقف قطار عادی‌سازی با اعراب منطقه، شاهد شکست پروژه‌های ضدایرانی از سوی تل‌آویو هستیم که رنسانس روابط ایران و عربستان یکی از این مصادیق است.
ایران و عربستان بعد از هفت سال قطع روابط دیپلماتیک، به طور رسمی روابط خود را از سرگرفتند؛ رخدادی تحول‌آفرین در منطقه که افزون بر رفع اختلافات دوجانبه، بستر را برای بازشدن گره‌های کور بحران‌های خاورمیانه هموار می‌کند و بی‌تردید آمریکا و رژیم صهیونیستی بزرگترین بازندگان این رنساس هستند.
تارنمای آمریکایی «اکسیوس» به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی نوشته است که «توافق بین ریاض و تهران برای از سرگیری روابط دیپلماتیک نتیجه ضعف آمریکا، غرب و دولت قبلی اسرائیل در قبال تهران است. این توافق پس از تلاش‌های میانجیگرانه دولت چین به دست آمد و سیگنالی برای ایالات متحده درباره نقش چین در خاورمیانه می‌فرستد.»
روزنامه اسرائیلی «جروزالم پست» هم از نگاه برخی ناظران، اسرائیل را به عنوان یک بازنده احتمالی در توافق طبقه‌بندی کرده که عربستان را به عنوان متحد بالقوه منطقه‌ای در مواجهه با ایران از دست داده است.
رژیم صهیونیسم در بحران‌های چندلایه و چندگانه غرق شده است؛ بحران بی‌اعتمادی داخلی، تنش با متحدان غربی، توقف پروژه عادی‌سازی و نیز شکست پروژه «ایران‌هراسی» و «ائتلاف‌سازی» علیه تهران البته کارشناسان بر این باورند که با گشوده شدن گره اختلافات تهران و ریاض، احتمال می رود که شماری از پرونده‌های منطقه‌ای حل و فصل شود.افزون بر آن، مناسبات تهران و ریاض می‌تواند به همگرایی بیشتر منطقه‌ای نیز منجر شود.
عربستان حتی در آستانه ازسرگیری روابط با تهران نیز گام‌های اساسی در بهبود مراودات با سوریه برداشته است. در یک دهه گذشته عربستان از مهم‌ترین مخالفان دولت سوریه در منطقه به‌حساب می‌آمد اما با کم‌رنگ شدن جنگ‌داخلی در سوریه، سرانجام ریاض هم به برقراری روابط مجدد با این کشور متقاعد شد. اینک مقام‌های این کشور اعلام کرده‌اند که آماده گفت وگو با دولت «بشار اسد» هستند. این اتفاقات حاکی از آن است که بازیگران عربی منطقه، خود را برای پذیرش دوباره دمشق آماده کرده‌اند.
در مجموع باید گفت، صدای همبستگی و حمایت جهان از مردم مظلوم فلسطین در حالی امروز از گوشه و کنار کره خاکی به گوش می‌رسد که رژیم صهیونیستی در بحران‌های چندلایه و چندگانه غرق شده است؛ بحران بی‌اعتمادی و اعتراضات دامنه‌دار داخلی، تنش و مشاجره با متحدان غربی مانند آمریکا، توقف پروژه عادی‌سازی با بازیگران مسلمان و عرب منطقه و نیز شکست پروژه «ایران‌هراسی» و «ائتلاف‌سازی» علیه تهران.
منابع؛
https://www.axios.com/۲۰۲۳/۰۳/۱۰/saudi-iran-deal-relations-weakness-us-israel
https://www.jpost.com/opinion/article-۷۳۵۱۱۵
https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/domestic-politics-shadow-israels-diplomacy
نظر شما