مشارکت محققان دانشگاه صنعتی اصفهان در طرح بین‌المللی "دارت"

به گزارش ایرنا، آزمایش دارت یا "تغییر مسیر دوگانهٔ سیارک" (Double Asteroid Redirection Test) (اختصاری DART) ماموریتی فضایی از ناسا (ادارهٔ کل ملی هوانوردی و فضا امریکا) با هدف آزمایش روشی برای پرهیز از برخورد سیارک در برابر اجرام نزدیک به زمین است. در این کاوش، یک کاوشگر فضایی به سیارک دوگانه "دیدیموس" کوبیده خواهد شد تا آزمایش کند که آیا اثر جنبشی یک برخورد فضاپیما می‌تواند با موفقیت یک سیارک را در مسیر برخورد با زمین منحرف کند.

روابط عمومی دانشگاه صنعتی اصفهان روز شنبه اعلام کرد: صدیقه سجادیان عضو هیات علمی دانشکده فیزیک این دانشگاه و الهه خالویی دانش آموخته این دانشگاه در رصدهای طرح بین المللی "دارت" شرکت کردند و یافته های آنها در قالب گروه تحقیقاتی "مایندستپ" (Mindstep) در مجله معتبر "نیچر" (Nature) منتشر شد.

در این پروژه، ۲ پژوهشگر دانشگاه صنعتی اصفهان که از اعضای گروه بین المللی "مایندستپ" هستند، قسمتی از رصدهای مربوطه را با تلسکوپ ۱.۵ متری دانمارک در طول فصل رصدی سال ۲۰۲۲ میلادی انجام دادند.

به گفته سجادیان، پروژه دارت توسط ناسا طراحی شده است تا با استفاده از یک ماهواره فضایی به نام دارت به یک جسم سماوی (آسمانی) ضربه بزند و مسیر و سرعت آن را تغییر دهد.

این اختر شناس ایرانی با بیان اینکه در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲ میلادی ماهواره دارت یک ضربه به سیارک "دیمورفوس" زده است، خاطرنشان کرد : این سیارک نیز حول یک سیارک بزرگتر به نام "دیدیموس" می‌چرخد و نتایج نشان داد که دوره مداری دیمورفوس به دلیل این ضربه تغییر کرده است و این تغییرات با استفاده از نورسنجی دقیق قابل اندازه‌گیری هستند.

سجادیان ادامه داد: از آنجا که سیارک های دیدیموس- دیمورفوس یک دوتایی گرفتی هستند با نورسنجی عمیق از سیارک میزبان می‌توان تغییر در سرعت و مدار دیمورفوس را اندازه گرفت.

سیارک دوتایی یا مزدوج (Binary asteroid) یک سامانهٔ دو سیارکی است که هر دو در مدار مرکز سنگینی سراسری مشترکشان قرار گرفته‌اند. منظور از دوتایی گرفتی، یک سیستم دوتایی است که در آن دو جرم آسمانی بطور متناوب یکدیگر را می پوشانند.

نتایج این طرح که در نشریه بین‌المللی نیچر منتشر شده است، نشان داد که پروژه دارت با موفقیت انجام شده است و این نتایج می‌تواند برای تحقیقات آینده در زمینه فیزیک و علوم فضایی بسیار مفید باشد.

صدیقه سجادیان استادیار گروه اختر فیزیک و نجوم دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی اصفهان،عضو گروه تحقیقاتی و بین المللی "مایندستپ" است که پیش از این نیز در کشف سیاه‌چاله ای منفرد در کهکشان راه شیری مشارکت فعالانه داشت.

ضرورت حمایت مالی از فعالیت‌های بین‌المللی

سجادیان روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره چگونگی فعالیت در این طرح بین المللی توضیح داد: از سال ۲۰۱۶ در قالب فرصت مطالعاتی کوتاهی که در دانمارک داشتم با گروه " مایندستپ" آشنا شدم و همکاری خود را با آن با انجام " داده کاوی" آغاز کردم.

وی با بیان اینکه این گروه با تلسکوپ یک و نیم متری دانمارک کار می کند و هفت ماه از فصل رصدی متعلق به این گروه است، افزود: محققان و استاد دانشگاه ها از کشورهای مختلف از جمله سه ایرانی عضو این گروه هستند.

سجادیان با اشاره به اینکه گروه مذکور اجرای بخشی از رصدهای مربوط به پروژه "دارت" را به عهده گرفت، تاکید کرد: دارت یکی از پروژه‌های تحقیقاتی بسیار مهم در زمینه علوم فضایی است و بر اساس داده های حاصل از تلسکوپ دانمارک در این طرح چند مقاله در نشریه های معتبر از جمله نیچر و "ساینس" (Science) منتشر شد.

وی درباره اینکه از نتایج و دانش حاصل از این طرح چه استفاده ای در داخل کشور می توان کرد، گفت: دستاوردهای حاصل از مشارکت در رصدهای طرح دارت را می توان در رصدخانه ملی ایران به دانشجویان و محققان آموزش داد.

این استاد دانشگاه افزود: تفاهم‌نامه همکاری بین دانشگاه صنعتی اصفهان و این رصدخانه امضا شده است و در قالب آن می توان دانش داده کاوی رصدها را به دانشجویان منتقل کرد.

به گفته وی، می توان با استفاده از ظرفیت رصدخانه ملی ایران، طرح های تحقیقاتی بزرگی را با گروه های بین المللی تعریف و اجرا کرد.

وی همچنین با تاکید بر اینکه دانشجویان و استادان کشورمان می توانند کارهای تحقیقاتی و علمی خود را در سطح بین المللی پیش ببرند، تصریح کرد: ما نباید از دانش روز عقب بمانیم بلکه باید با سطح جهانی پیش برویم و فراتر از مرزهای جغرافیایی، همکاری های بین المللی خود را توسعه دهیم.

سجادیان از جمله موارد ضروری برای توسعه همکاری علمی و پژوهشی مشترک را حمایت های مالی وزارت علوم و دانشگاه ها و فراگیری زبان انگلیسی و کُدنویسی دانست و خاطرنشان کرد: این روزها با توجه به هزینه های سنگین رفت و آمد به خارج از کشور، افزایش حمایت های مالی ضروری است.

دانشگاه صنعتی اصفهان با حدود ۱۰ هزار دانشجو و ۵۰۰ عضو هیات علمی یکی از دانشگاه‌های برتر کشور است