سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، تحولی در نظام تامین مالی فناوری در صنایع مختلف

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، مدل رشد سولو نشان می‌دهد که رشد اقتصادی، ناشی از پیشرفت فناوری است که منجر به افزایش بهره‌وری می‌شود. طبق مدل سولو، سرمایه‌گذاری در سرمایه و نیروی کار تنها می‌تواند بخش کوچکی از رشد اقتصادی را توضیح دهد، در حالی که پیشرفت فن‌آوری محرک اصلی رشد اقتصادی بلندمدت است.

در سال های اخیر، بر اهمیت فناوری در رشد اقتصادی به طور فزاینده ای تاکید شده است. طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، فناوری، پتانسیل رشد اقتصادی و ایجاد فرصت های شغلی جدید را دارد. این گزارش نشان می دهد که سرمایه گذاری در فناوری می تواند منجر به افزایش بهره وری شود و رشد اقتصادی و بهبود استانداردهای زندگی را به دنبال خواهد داشت.

علاوه بر این، مطالعه ای توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) نشان داد که سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) با رشد اقتصادی همبستگی مثبت دارد. این مطالعه نشان می دهد که سرمایه گذاری تحقیق و توسعه می تواند منجر به ایجاد محصولات و خدمات جدید و رشد اقتصادی و بهبود رقابت ها در این حوزه شود.

از نظر بازاریابی برای شرکت‌های دانش‌بنیان، مطالعه‌ای توسط موسسه فناوری ماساچوست (MIT) نشان داد که شرکت‌هایی که در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند، نسبت به شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، ارزش بازار بیشتری دارند. این مطالعه نشان می دهد که سرمایه گذاری تحقیق و توسعه می تواند منجر به ایجاد محصولات و خدمات جدید شود و می تواند ارزش بازار شرکت ها را افزایش دهد و رقابت پذیری آن را بهبود بخشد.

در نهایت، از نظر توسعه زنجیره ارزش صنایع، مطالعه‌ای توسط هاروارد بیزینس ریویو نشان داد که شرکت‌هایی که در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند، نسبت به شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، سبد محصولات متنوع‌تری دارند. این مطالعه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه می‌تواند به شرکت‌ها برای توسعه محصولات و خدمات جدید کمک کند و انعطاف‌پذیری و پایداری آنها را بهبود بخشد. با همه این اوصاف هزینه‌کرد برای تحقیق و توسعه مهم‌ترین راهکار تحول صنعتی بزرگ در کشورها است. در همین راستا تقویت هزینه‌کرد تحقیق و توسعه و ایجاد انگیزش برای صنایع جهت افزایش هزینه‌کرد در این زمینه مهم‌ترین سیاست دولت برای تحقق مسیر دانش بنیان شدن صنایع است

مهم‌ترین سیاست جهت افزایش هزینه‌کرد در تحقیق و توسعه یک بنگاه اقتصادی، اعطای مشوق‌های مالیاتی و قابل قبول محاسبه کردن این هزینه‌کردها است؛ سیاستی که تحت عنوان سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه پس از دهه ۱۹۷۰ وارد ادبیات اقتصادی شد. سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به این شکل است که بنگاه‌ها با توجه به نیاز تکنولوژیک خود به وسیله شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام به تعریف پروژه فناور و هزینه‌کرد در این حوزه خواهند کرد؛ فارق از هرگونه نتیجه به دست آمده، این هزینه‌کردها به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی در نظر گرفته می‌شود و سال آینده مالی، به میزان هزینه‌کردهایی که طبق آیین نامه توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، مورد موافقت قرار می‌گیرد، اعتبار مالیاتی بنگاه نزد سازمان امور مالیاتی خواهد بود و به این ترتیب اعتبار مالیاتی با ایجاد نظام انگیزشی در تمام بنگاه‌های اقتصادی کشور، خلق ارزش و توسعه زنجیره ارزش این بنگاه‌ها را رقم خواهد زد.

نتیجه این سیاست به خوبی در کشورهای استفاده کننده از این سیاست و افزایش حجم اقتصاد دانش بنیان و شاخص هزینه کرد تحقیق و توسعه مشخص است؛ ایران نیز اخیرا در قانون جهش تولید دانش بنیان، سیاست اعتبار مالیاتی برای صنایع مختلف کشور را تعبیه کرده است که نتایج این سیاست مهم در سال‌های آتی در حوزه تحول توسعه صنعتی و گذار صنایع بزرگ به سمت اقتصاد دانش‌بنیان مشخص خواهد شد.

برخی شاخص‌های مهم تاثیرگذاری سیاست اعتبار مالیاتی در صنعت:

افزایش هزینه‌کرد فناوری در صنعت

سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه می تواند تأثیر بسزایی بر هزینه‌کرد فناوری در صنعت داشته باشد. این سیاست مشوق هایی را برای شرکت ها جهت سرمایه گذاری در فعالیت های تحقیق و توسعه ایجاد می کند که می تواند منجر به توسعه فناوری ها و فرآیندهای جدیدی شود که کارایی و بهره وری صنعت را بهبود می‌بخشد. با این حال، هزینه فعالیت های تحقیق و توسعه می تواند بالا باشد، به ویژه برای شرکت های کوچک و متوسط (SMEs)؛ بنابراین اجرای سیاست اعتبار مالیاتی برای هزینه‌های تحقیق و توسعه می‌تواند به کاهش هزینه‌های فعالیت‌های تحقیق و توسعه و دسترسی بیشتر این SMEها به فناوری کمک کند.

توسعه حضور اقتصاد دانش‌بنیان در صنایع

اجرای سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه نیز می تواند به توسعه حضور اقتصاد دانش بنیان در صنایع کمک کند. توسعه فناوری ها و فرآیندهای جدید می تواند منجر به ایجاد محصولات و خدمات جدید شود که رقابت پذیری صنعت را افزایش دهد. این امر می تواند توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشور را نیز به دنبال داشته باشد و به تنوع اقتصادی و کاهش وابستگی به صنایع سنتی کمک کند.

بازاریابی برای شرکت‌های دانش‌بنیان

اجرای سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه نیز می تواند به بازاریابی شرکت های دانش بنیان کمک کند. توسعه فناوری‌ها و فرآیندهای جدید می‌تواند منجر به ایجاد محصولات و خدمات جدید شود و به سایر صنایع و سایر کشورها نیز عرضه شود. این امر افزایش دیده شدن شرکت های دانش بنیان در منطقه و جذب سرمایه گذاری بیشتر در این بخش را نیز به دنبال خواهد داشت.

توسعه زنجیره ارزش صنایع

اجرای سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه نیز می تواند به توسعه زنجیره ارزش صنایع کمک کند. این سیاست مهم علاوه بر ایجاد صرفه اقتصادی برای توسعه زنجیره ارزش، می تواند در ایجاد یک اقتصاد متنوع و پایدارتر برای کشور در منطقه غرب آسیا نیز موثر باشد.

در نهایت اجرای سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه می تواند تأثیر بسزایی در توسعه اقتصاد دانش بنیان داشته باشد. این سیاست می تواند به کاهش هزینه فعالیت های تحقیق و توسعه، توسعه حضور اقتصاد دانش بنیان در صنایع، بازاریابی شرکت های دانش بنیان و توسعه زنجیره ارزش صنایع کمک کند؛ بنابراین، دولت باید برای توسعه اقتصاد دانش بنیان در منطقه، اجرای معافیت‌های مالیاتی برای هزینه‌های تحقیق و توسعه را نیز در نظر بگیرد.

یادداشت از:  امیرعلی اقبالی کارشناس حوزه صنعت