ظرفیت‌های همکاری و افق روشن مناسبات تهران- جاکارتا

آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» به دعوت رسمی «جوکو ویدودو» رئیس جمهور اندونزی و با هدف تعمیق و گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دو کشور، در صدر هیأتی بلندپایه به جاکارتا سفر کرده است.

دیدار دوجانبه با رئیس جمهور اندونزی و امضای اسناد همکاری دو کشور در بخش‌های مختلف از جمله برنامه‌های سفر آیت‌الله رئیسی به اندونزی خواهد بود.

آیت‌الله رئیسی همچنین در این سفر علاوه بر دیدار با رئیس جمهوری اندونزی، با رؤسای مجلس نمایندگان و مجلس مشورتی این کشور نیز دیدار و گفت‌گو خواهد کرد. نشست با تجار و فعالان اقتصادی دو کشور، گفت‌وگو با علما و اندیشمندان اندونزیایی و دیدار با ایرانیان مقیم اندونزی از دیگر برنامه‌های سفر سه روزه رئیس جمهور به جاکارتاست.

ایران و اندونزی طی دهه‌های اخیر همواره روابط دوستانه‌ای را تجربه کرده‌اند زیرا هر دو کشور از کشورهای با اکثریت مسلمان بوده و علی‌رغم اختلاف در مذهب هر دو کشور مسئول ارائه جهان اسلام به صورت سراسری هستند. اندونزی با ۲۷۳ میلیون پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی است در عین حال بزرگترین جمعیت سنی در جهان را دارد در حالی که ایران بزرگترین جمعیت شیعه در جهان را داراست.

بنابراین موضوعاتی مانند ضرورت وحدت کشورهای اسلامی، ترویج چهره واقعی اسلام در جهان، مبارزه با افراط گرایی، اسلام هراسی و حمایت از منافع مسلمانان جهان از جمله مردم مظلوم فلسطین، از جمله مواردی است که سیاست خارجی دو کشور را با یکدیگر همسو می کند.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که جهان اسلام به عنوان یک بلوک تأثیرگذار در معادلات جهانی، نیازمند همگرایی بیشتر برای ایجاد فرصت‌هایی برای اجماع، هم افزایی و تولید ایده‌های بدیع و به نفع امت بزرگ (جامعه جهانی اسلام) است. بی شک کشورهایی که در جهان اسلام از جایگاه قابل توجهی برخوردارند، می توانند در تحقق منافع امت اسلامی پیشرو باشند.

از سوی دیگر عضویت ایران و اندونزی در پیمان‌ها و ائتلاف‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی همچون سازمان جهانی تجارت (WTO)، جنبش عدم متعهد (OIC) و گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه با نام اختصاری «دی ۸» (D۸) می‌تواند بستری برای افزایش همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه باشد.

باوجود چنین ظرفیت‌ها و بسترهایی، ایران و اندونزی به دنبال تعمیق همکاری ها در زمینه های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، تجاری، انرژی، علمی و فناوری، فرهنگی، پارلمانی و امنیتی برآمده‌اند.

البته به رغم روابط دو جانبه عالی، همکاری های سازنده و حمایت های متقابل در مجامع بین المللی، باید اذعان داشت که حجم روابط تجاری دو کشور با توجه به ظرفیت های موجود کمتر از حد انتظار است. از این رو، سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران و هیئت همراه به جاکارتا فرصت ارزشمندی را برای بخش‌های دولتی و خصوصی دو کشور فراهم کرده‌است تا با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های اقتصادی و تجاری یکدیگر آشنا شوند.

چندی پیش وزارت تجارت اندونزی در بیانیه خود تصریح کرد حجم مبادلات تجاری میان ایران و اندونزی در سه ماهه نخست سال جاری میلادی به ۵۴.۱ میلیون دلار رسیده است. روابط تجاری دو کشور سال گذشته با ۲۳ درصد افزایش نسبت به یک سال قبل‌تر به ۲۵۷.۲ میلیون دلار رسید. وزارت تجارت اندونزی گفته که تهران و جاکارتا توافق کرده‌اند کالاها و خدماتی که میان دو طرف رد و بدل می‌شود بدون انتقال پول و به صورت تهاتر کالا انجام شود.

ایران یک شریک تجاری غیرسنتی با پتانسیل‌های فراوان برای اندونزی است و با این توافقنامه ترجیحی فرصت‌های صادراتی برای محصولات اصلی و بالقوه اندونزی افزایش یافته و به بازار گسترده‌تری به ویژه در خاورمیانه و ایران دست یابد. اندونزی در حال حاضر پانزدهمین اقتصاد بزرگ جهان بوده و تولید ناخالص داخلی آن ۱.۲۳ تریلیون دلار و نرخ رشد سالانه ۵.۷ درصد است. کارشناسان پیش بینی می‌کنند که تا پایان سال ۲۰۲۴، اندونزی می‌تواند پنجمین اقتصاد بزرگ جهان باشد.

عزم و اراده جدی برای گسترش مناسبات از سوی دو طرف وجود دارد و تهران و جاکارتا پیشتر ششمین دور مذاکرات خود را درباره توافقنامه تجارت ترجیحی اندونزی و ایران به پایان رساندند. بنابراین انتظار می‌رود که با توافقات انجام گرفته در جریان سفر کنونی رئیس‌جمهوری کشورمان به اندونزی بستر برای افزایش پیوندهای تجاری، کاهش تعرفه‌ها و تسهیل مبادلات مالی بین دو کشور هموار شود.