موزه‌های خوزستان گنجینه‌هایی ارزشمند در بستر تاریخ

به گزارش ایرنا استان خوزستان به واسطه قدمت و پیشینه کهن دارای آثارو بناهای تاریخی ارزشمندی در شهرهای مختلف است که با داشتن اقیلم‌های متفاوت و درکنار طبیعت زیبا ، موزه‌های متنوع و مختلفی داردکه آثار به جای مانده از تمدن های کهن و آثار معاصر را در خود جای داده است که در این گزارش به بهانه هفته میراث فرهنگی به معرفی برخی موزه ‌های خوزستان و بیان ویژگی های آن‌ها می پردازیم.

موزه باستان شناسی ایذه

موزه باستان شناسی ایذه بزرگترین موزه جنوب غرب ازلحاظ تعداد اشیاء، مساحت و تنوع آثار است که متشکل از هفت تالار تخصصی، بیش از ۵۰۰ شی و تصویر باستان شناسی از ادوار مختلف تاریخی تا عصر معاصر است.

این موزه با مساحت سه هزار و ۷۰۰ مترمربع و در فضای نمایشی یک‌هزار متر مربع، در یک طبقه ساخته شده است و جزو بزرگترین موزه‌های تخصصی کشور از لحاظ باستان‌شناسی به شمار می‌رود.

آثار به نمایش درآمده در موزه باستان شناسی ایذه شامل ادوات سنگی متعلق به ۵۰ هزار سال پیش از دوره پارینه سنگی تا آثار دوره قاجاریه است.

سفال های منقوش، مهره های سنگی، سردوک های سفالی و ادوات شاخص دوره آغاز روستا نشینی و یافته هایی همچون آجر نوشته های عیلامی، پیکرک های ایزدان و ایزدبانوان عیلامی، ساخته های فلزی همچون شمشیر، نیزه، انواع سکه ها از دوره تاریخی در این موزه قابل مشاهده است.

اتاق تدفین و اتاق الیمایی شناسی با یافته هایی از منطقه شمی از دیگر اجزای تماشایی این موزه است که شرایط مطلوبی را از نظر بصری برای بازدیدکننده فراهم می کند.این موزه که هر ساله با استقبال خوبی روبرو می شود که از این منظر موزه می تواند به صورت محرکی قوی برای توسعه، رشد فرهنگی و گردشگری آن منطقه به شمار رود.

علاقمندان برای بازدید از موزه می‌توانند به خیابان شهید مطهری، ساختمان سابق جهاد کشاورزی، درمحوطه اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایذه مراجعه کنندو از این طریق با سرزمین تاریخی خوزستان آشنا شوند.

موزه آبادان

موزه آبادان که یکی از موزه های قدیمی ایران و از جاذبه های گردشگری آبادان محسوب می شود در سال ۱۳۳۸احداث شد و مجموعه آثاری از دوره ما قبل تاریخ و آثاری از دوره های متأخر تا دوره قاجاریه را در خود جای داده است .

از ویژگی ‌های موزه آبادان می توان به ساختمان گنبدی شکل آن اشاره کرد که از مقبره دانیال نبی در شوش الهام گرفته شده و ارتفاع گنبد ۲۲.۵ متر است؛ موزه آبادان در یک طبقه و دارای یک تالار اصلی و دو تالار جنبی است.

تالار اصلی، محل نمایش آثار دائمی موزه از جمله آثار بدست آمده از شوش و آثار دوره صفوی و قاجاری است و در بخش دیگری از موزه آثار مردم شناسی و پوشاک سنتی مردم خوزستان به نمایش گذاشته شده است.

این موزه که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است در محله بوآرده شمالی در ضلع جنوب‌غربی دانشکده نفت آبادان و با وسعت تقریبی یکهزار و ۸۰۰ مترمربع در سال ۱۳۴۰ به بهره‌برداری رسید و در دوران دفاع‌مقدس تعطیل و دوباره از پنجم مهرماه ۱۳۸۲ در سالروز شکست حصر آبادان بازگشایی شد.

در آبادان موزه های دیگری از جمله موزه بنزین خانه آبادان،موزه کارآموزان، موزه تنوع زیستی آبادان و باغ موزه دفاع مقدس نیز وجود دارد که ثبت لحظات خوبی را برای علاقمندان به تاریخ فراهم می کند.

موزه‌ها جذاب‌ترین جاهای دیدنی هر منطقه هستند و این جاذبه‌ها به شما برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ آن منطقه کمک می‌کنند، محوطه ی باستانی شوش از مهم ترین و باشکوه ترین سکونتگاه های شناخته شده در جهان با قدمتی چند هزار ساله است.ناحیه ای وسیع که بناها و سازه های معماری بسیار متنوعی را در بر می گیرد.موزه شوش هم که دراین محوطه قرار دارد یکی از مهمترین موزه های اشیای ایران باستان به شمار می رود.

موزه شوش

کاوش های باستان‌ شناسی در شوش با کشف حجم عظیمی از آثار و اشیاء فرهنگی همراه بودکه باعث ساخت موزه شوش در سال ۱۳۴۵ شدواشیاء به نمایش درآمده در آن اشیاء به‌ دست ‌آمده از حفاری‌ های منطقه است که از این نظر یکی از معروفترین موزه های نگهداری اشیاء باستانی است.

آثار به نمایش درآمده مربوط به دوره‌ های پیش ‌از تاریخ تا قرن ششم هجری قمری است و این آثارعبارتند از مجسمه‌ ها و سرستون‌ های سر مسجد و بردنشانده مسجدسلیمان و آپادانای شوش، تابلوهای سفالی و سنگی و خمرهای سفالی، مجسمه‌ های خدایان، تزیینات دیواری سفالی و خط نوشته‌ های عیلامی، اکدی، پارسی باستان، آرامی، سریانی و پهلوی میانه، گوی های سفالی، گل ‌میخ ‌های تزئینی و غیره که در موزه شوش نگهداری می شوند.

از دیدنی ترین اشیاء این موزه، بخشی از کاخ آپادانا است که در دوره داریوش هخامنشی ساخته شده بودو تنها تفاوت این کاخ با تخت جمشید وجود سنگ نگاره های رنگین در کاخ آپادانا بوده است.

سنگ نگاره‌های لعابدار و رنگینی که در دیوار کاخ آپادانا بوده و اصل آن در موزه‌های خارجی نگهداری می‌شود، به شکل بازسازی شده در این موزه به نمایش در آمده است.

در این باغ موزه آثار و اشیای تاریخی زیادی از دوره‌های هخامنش و دوره‌های تاریخی گذشته که در این شهرستان و خوزستان زندگی می‌کردند اعم از ابزارهای کشاورزی، زینتی، مجسمه‌ها و ظروف که اغلب از سنگ ساخته شده‌اند نگهداری می‌شود و تونل زمانی از سیر تکامل زندگی ۶ هزار ساله بشر را به نمایش در آورده است.

موزه مردم‌ شناسی دزفول

موزه مردم شناسی دزفول در حمام کرناسیون که از بناهای اواخر دوران زندیه و اوایل قاجاریه می باشد دایر شده است و مرمت آن از سال ۸۲ آغاز شد و در سال ۱۳۸۵ به موزه مردم ‌شناسی تبدیل شد.

در این موزه، انواع آداب و رسوم و مشاغل سنتی دزفول به نمایش گذاشته ‌شده و در قسمت گرمخانه، آثار فلزی دیدنی و دست نوشته ‌هایی از شخصیت ‌های دزفول، در معرض دید بازدیدکنندگان است.

موزه از بخشهای مختلفی تشکیل شده و ویژگی های فرهنگی و مردم شناختی مردم دزفول به نحو زیبایی به نمایش گذاشته است همچنین ورودی موزه شامل نمایش یک حمام قدیمی و مشاغل وابسته به آن مانند جاجیم بافی، نمدبافی، خراطی، آهنگری و مسگری و نیز نمایش یک خانه قدیمی در دزفول است.

کشاورزی سنتی دزفول را در ورودی گرم خانه حمام می بینیم و در بخشهایی میانی گرمخانه نسخه های خطی، اسناد و مدارک مالی واشیاء و زیورآلات در معرض دید قرار دارد و در انتهای گرمخانه نیز مراسم سنتی عروسی دزفول به نمایش گذاشته شده است.

موزه هفت تپه

موزه هفت تپه در پنج سال گذشته به عنوان موزه برتر از سوی ایکوم ایران معرفی شده است همچنین موزه هفت تپه نقش پر رنگی در بازشناسی و معرفی تاریخ مسکوت و سر به مهردوره عیلام دارد.

این موزه‌ که در محوطه باستانی هفت تپه، در نزدیکی شوش قرار دارد از موزه‌ها و جاهای دیدنی شوش به شمار می‌آید و مجموعه این موزه اشیایی را دربرمی‌گیرد که در منطقه هفت ‌تپه کشف شده‌اند.

موزه هفت تپه در سال ۱۳۳۹ توسط دکتر عزت الله نگهبان ساختن آن آغاز و در سال ۱۳۵۲ به پایان رسید ساختمان آن با الهام از سبک معماری بومی، متناسب با شرایط اقلیمی و با برداشتی از سبک معماری ایلامی آن دوران ساخته شده، تا محلی برای نمایش آثار بدست آمده از کاوش ها برای عموم مردم، بازدیدکنندگان و علاقه مندان باشد.

نمایشگاه موزه شامل ۲ بخش است. دربخش اول پوسترهای مربوط به فعالیت های پایگاه چغازنبیل و هفت تپه نمایش داده شده و بخش دوم به اشیاء بدست آمده از حفاریهای دکتر نگهبان و حفاریهای انجام شده اخیر در محوطه های هفت تپه اختصاص دارد.

این اشیاء از نظر تاریخی مربوط به اواسط هزاره دوم ق . م بوده و نمونه ای از آنها شامل اشیاء سفالی ( تابوتهای سفالی، خمره سفالین، گور خمره، کوزه ، تنگ های سفالی با کف دکمه ای )، پیکرک ها و مجسمه ها (مجسمه نوازندگان، الهه باروری )، اشیاء فلزی ( پیکانهای مفرغی، اسکنه و مغار مفرغی، دکمه های مفرغی)، اشیاء سنگی ( تیغه های سنگی، هاون، پاشنه سنگی در ) گل میخ لعابدار، آجرنوشته ها و گل نوشته ها ( مربوط به چغازنبیل و هفت تپه )، ماکت های مربوط به محوطه تاریخی چغازنبیل و غیره می باشد.

این موزه به واسطه نزدیکی به محوطه تاریخی هفت تپه و چغازنبیل به عنوان یک اتاق برای معرفی داشته‌های چغازنبیل و هفت تپه اقدام می‌کند و پژوهشگران از مراکز علمی بین المللی و ملی و محلی به موزه می‌آید.

سه اثر از آثار موزه هفت تپه در فهرست آثار ملی منقول کشور به ثبت رسیدند که شامل مجسمه شیر عقاب، ظرف سفالی با چهره انسان و لوح گلی است.

موزه ها در رشد کارآفرینی و توسعه صنعت گردشگری فرهنگی نقش مهمی دارند که باید در بهبود کیفیت موزه‌ها تلاش کرده و بر تعداد موزه‌ها در مکان‌های مختلف کشور افزود.