اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص مزیت اصلی استقرار نظام مالیاتی هوشمند است

به گزارش ایرنا، هر اتفاقی که قرار است در حوزه مالیاتی کشور رخ دهد، اگر نقش سلیقه افراد و ممیزها را کاهش دهد، مثبت است. با این کار می‌توان مالیات مشاغل خاص با درآمدهای کلان را به طور دقیق استخراج کرد و به سمت اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص برویم تا عدالت در نظام مالیاتی محقق شود

مالیات‌گیری هوشمند و عادلانه می‌تواند بستری برای توسعه کشورها باشد. شواهد در کشور ما نشان می‌دهد که تا کنون نتوانسته‌ایم به ایجاد یک نظام کارآمد مالیاتی بپردازیم. به‌طوری‌که همه افراد متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند.

بر اساس بررسی‌های سازمان امور مالیاتی، بخش اعظم شکاف مالیاتی کشور (مجموع فرار و اجتناب مالیاتی) در بخش مالیات مشاغل است. شکاف مالیاتی کشور در پایان سال ۱۳۹۸، حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده بود که بیش از نیمی از آن (حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان) مربوط به مالیات درآمد مشاغل بوده است.

رقم شکاف مالیاتی این بخش در سال ۹۹ به حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان رسید. به‌عبارت‌دیگر، صرفاً حدود ۲۰ درصد از مالیات بالقوه مشاغل، وصول می‌شود؛ یعنی مشاغل فقط یک‌پنجم مالیات واقعی خود را می‌پردازند.

در راستای حل این مشکلات به اعمال سیاست‌هایی مانند تبصره ماده ۱۰۰ پرداخته‌ایم. مطابق ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدیان مکلف هستند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خـود را در یک سال مالیاتی طبق فرمت تهیه شده توسط سـازمان امـور مالیـاتی کشـور، تنظیم و تا آخر خردادماه سال بعد به اداره امور مالیاتی تسلیم و مالیات متعلـق را بـه نرخ مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون پرداخت نمایند.

به‌این‌ترتیب، حتی‌الامکان مالیات ستانی از مودیان بر اساس داده‌ها و به‌دوراز دخالت سلیقه افراد اخذ می‌شود که اتفاق مثبتی است.

عادلانه سازی روندهای مالیات‌گیری در راستای سالم‌سازی اقتصاد ملی است

«ایمان زنگنه» اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در مورد تحقق عدالت مالیاتی در کشور، اظهار داشت: هوشمند و عادلانه سازی روندهای مالیات‌گیری در راستای سالم‌سازی اقتصاد ملی است و باید با جدیت دنبال شود. طی سال‌های اخیر شاهد بودیم که تأمین حدود ۴۵ درصد از منابع بودجه‌ای کشور از محل درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی شد.

وی ادامه داد: این موضوع مهم است که افزایش مالیات از چه طریقی صورت‌گرفته است. بخشی از افزایش مالیات‌ها یک فرایند طبیعی دارد و بر اساس تورم رخ‌داده است. اما بخش مهم دیگری از این افزایش مالیات‌ها از طریق افزایش نرخ‌های مالیاتی محقق شده است.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: افزایش نرخ‌های مالیاتی به این معناست که از مودیان فعلی مالیات بیشتری می‌گیریم. اینکه از افرادی مانند کارمندان و کارگران دولتی و یا واحدهای تولیدی که در دسترس هستند و حساب و کتابشان مشخص است و افزایش درآمد اسمی داشته‌اند، مالیات بیشتری اخذ کنیم، پیشرفتی محسوب نمی‌شود.

برخی مشاغل خاص مالیات پرداخت نمی‌کنند

زنگنه بیان کرد: خوب است به سمتی برویم که به شناسایی مودیان جدید بپردازیم و بر ۴۰ درصدی که به انحای مختلف از دادن مالیات طفره می‌روند، تمرکز کنیم. بخشی از این مشاغل خاص شامل پزشکان، وکلا، آهن و طلافروشان، آرایشگرهای زنانه، واسطه‌ها و... هستند.

وی گفت: یکی از دلایل مهمی که تا کنون به سمت مالیات‌گیری عادلانه حرکت نکرده‌ایم، این است که داده‌های موردنیاز برای انجام این کار را در اختیار نداشته‌ایم. تعارض منافع نیز از مهم‌ترین دلایل دیگر عدم پیگیری این موضوع بوده است.

این کارشناس اقتصادی در ارتباط با استفاده از سامانه مودیان، تبصره ماده ۱۰۰ و دیتا محور شدن مالیات‌گیری در کشور یادآوری کرد: مدت‌هاست در مورد این موضوع که اراده افراد در تصمیم‌گیری‌ها مؤثر نباشد و به سمت استفاده از سامانه‌های هوشمند پیش برویم، صحبت کرده‌ایم. حرکت به سمت هوشمندسازی نظام مالیاتی با استفاده از سامانه مودیان، تبصره ماده ۱۰۰ و دیتا محور شدن مالیات‌گیری در کشور بسیار اتفاق مهمی است.

زنگنه تاکید کرد: هر اتفاقی که قرار است در حوزه مالیاتی کشور رخ دهد، اگر نقش سلیقه افراد و ممیزها را کاهش دهد، مثبت است. با این کار می‌توان مالیات مشاغل خاص با درآمدهای کلان را به طور دقیق استخراج کرد و به سمت اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص برویم تا عدالت در نظام مالیاتی محقق شود.

هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور یک برکت است

وی افزود: استفاده از سامانه‌های مالیاتی هوشمند ما را به سمت کاهش تنش‌ها سوق می‌دهد و می‌توانیم به‌جای تکیه بر اظهارنامه‌ها و مشکلات مالیات علی الرأسی بر اساس داده‌ها اقدام کنیم. هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور یک برکت است و باید دنبال شود.

این کارشناس تصریح کرد: سامانه‌ها خودبه‌خود به بهبود عملکرد مالیاتی کشور منجر نمی‌شوند. نیاز است این سامانه‌ها هوشمند باشند تا بتوانند مشکلی از کشور حل کنند. استفاده از سامانه‌های هوشمند مالیاتی به کاهش ارتباط مودیان با مالیات گیرندگان می‌انجامد و زمینه بسیاری از مشکلات را از بین می‌برد. اما باید مدام مراقبت لازم را به عمل بیاوریم که سامانه‌ها به‌صورت هوشمند و عادلانه کار را پیش ببرند.

زنگنه ادامه داد: هدف از سامانه‌های هوشمند مانند سامانه مودیان که ما را به سمت داده‌محوری سوق می‌دهد، این است که در نهایت به عدالت مالیاتی برسیم. اینکه مشاغل بر اساس میزان درآمدشان مالیات بدهند، هدف نهایی است.

وی گفت: باید در سامانه‌های مالیاتی کشور امکان بازنگری در آن‌ها را به وجود بیاوریم و اگر در حین فعالیتشان متوجه شدیم، شکافی دارند، به‌سرعت آن‌ها را رفع کنیم. از طریق تصحیح‌های مکرر است که سامانه‌ها هوشمندتر می‌شوند، باید ضریبی از خطا را برایشان در نظر بگیریم و همواره در راستای رفع این مشکلات گام برداریم.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: استفاده از سامانه‌های هوشمند و دقیق همان‌طور که در تبصره ماده ۱۰۰ پیش‌بینی‌شده است، مزیت‌های زیادی دارد. زیرا عملکرد مشاغل از شفافیت لازم برخوردار می‌شود و سعی می‌کنند هزینه‌هایشان را مستندسازی کنند که مشمول مالیات کمتری شوند.

زنگنه خاطرنشان کرد: معافیت‌هایی که در تبصره ماده ۱۰۰ در نظر گرفته‌ایم، اتفاق خوبی است و مودیان را به سمت استفاده از ظرفیت‌های این ماده و هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور سوق می‌دهد. به‌طورکلی، مودیان زمانی به پرداخت مالیات تشویق می‌شوند که احساس کنند نظام مالیاتی کشور به سمت عدالت در حرکت است. با استفاده از سامانه‌های هوشمند باید به‌سوی این هدف حرکت کنیم.

وی با اشاره به این موضوع که طی سال‌های اخیر نگاه به موضوع مالیات در کشورمان تغییر کرده است، تصریح کرد: با کاهش درآمدهای نفتی شاهد هستیم که افزایش درآمدهای مالیاتی به‌صورت یک نیاز ویژه برای حاکمیت مطرح شده است.

این اقتصاددان گفت: امروز سیاست‌گذار اقتصادی به دنبال این است که منابع بودجه‌ای را متکی به مالیات کند و وصول مالیات‌های بالقوه را به‌صورت حداکثری داشته باشیم. این اقدام درستی است و در کشورهای پیشرفته این طور است که کشور از طریق درآمدهای مالیاتی اداره می‌شود.