به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، مقوله حجاب به عنوان یکی از مولفه‌های جامعه اسلامی همیشه برای مردم و دولتمردان مطرح بوده است. اغتشاش‌های پاییز ۱۴۰۱ که به بهانه مخالفت با حجاب آغاز شد و مدتی بعد پایان گرفت، سوالاتی پیرامون این موضوع پدید آورد و اخیرا عده‌ای مسئولیت اصلی در این زمینه را متوجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانسته‌اند.
بشیر معتمدی عضو هیات‌علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی معتقد است، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها سیاستگذاری کلان در امور فرهنگی را انجام می دهد و نهادهایی مانند صداوسیما و رسانه‌ها باید بتوانند در فضایی ایجابی، همراه با گفت‌وگو و مفاهمه و به تدریج این موضوع را برای اقشار جامعه بازطرح کنند.
وی همچنین می‌گوید: کارهای مثبت زیادی هم در ارشاد انجام شده است ولی نیاز به تسریع و برنامه‌ریزی بیشتر دارد تا الگوهای متنوع حجاب خلق شود؛ طوری که اصل حجاب و عفاف مغفول نماند ضمن اینکه گفت‌وگو و تدریجی بودن آن را باید جدی بگیرند.
معتمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در مورد اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف افزود: مشکل ما در رابطه با بحث حجاب چند مولفه است. اولین مولفه اینکه فرایند پذیرش افراد را باید فرایند تدریجی بدانیم، نه فرایند دفعی و این در مسائل فرهنگی قابل اجرا نیست.
وی ادامه داد: مولفه دیگر این است که مدیران همه دستگاه‌های مسئول و مرتبط با حجاب معمولا می‌گویند باید کار ایجابی کرد و کار سلبی فرع است؛ ولی به سختی می‌توان اقدام ایجابی قابل اعتنا در جامعه پیدا کرد. وظیفه اصلی به نظر من در ترویج حجاب کار صداوسیماست به عنوان رسانه ملی. در حالی که صداوسیما وقتی قصد برنامه‌سازی یا کار ایجابی در زمینه حجاب دارد، از محدوده خاصی عبور نمی‌کند و سوژه‌ها محدود است.
برای نمونه موضوعات منحصر به حجاب در تاریخچه ادیان و فرهنگ‌ها و غیره است. برنامه اقناعی امروز باید برنامه‌ای تعاملی باشد، رسانه‌ها عوض شده‌اند و رسانه‌های یک‌طرفه امروز دیگر موفق نیستند. باید فرایند اقناعی در رسانه‌های ما شکل بگیرد. اما در برنامه‌های ما هیچ وقت اجازه داده نمی‌شود افرادی که دید متفاوتی دارند، حاضر شوند و دیدگاه‌های خود را مطرح کنند. رسانه‌ها امروز نماینده‌های افکار و آرای مختلف را در برنامه‌های خود دعوت می‌کنند تا همه نظر خود را بیان کنند و بیننده تصمیم بگیرد. گفت‌وگو به این صورت شکل می‌گیرد و امکان تفاهم و اقناع وجود دارد.
الگوهای موفق را معرفی کنیم
معتمدی مولفه دیگر را تشریح کرد و افزود: باید الگوهایی از زنان محجبه و موفق در زندگی فردی و اجتماعی معرفی کنیم. در آیه ۵۹ سوره مبارکه احزاب هم وقتی ابتدا حجاب مطرح می‌شود، اشاره می کند که پیامبر به زنان و دخترانت بگو جلباب‌ها (روسری‌های بلند) خود را بر خویش فروافکنند. یعنی الگویی می‌خواهد بسازد.
وی با اشاره به نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان سیاستگذار کلان گفت: صداوسیما باید این سیاست‌ها را اجرا کند. اما اکنون این سوال مطرح است که آیا یک مجموعه نمایشی داشته‌ایم که زن محجبه و موفق در عرصه خانواده و اجتماعی در آن نقش مهم داشته باشد؟ زن محجبه معمولا یا نقش سنتی دارد، یا نقش اجتماعی. امروز جامعه عوض شده است و زنان بیشتر مایل به تجربه کردن فضای اجتماعی هستند که در این فضا، افرادی که حجاب ندارند، موفق‌تر هستند و این افراد الگوی زنان می‌شوند.
معتمدی ادامه داد: سریال‌های شبکه نمایش خانگی هم می‌توانند در این زمینه مهم باشند، زمانی که یک سریال موفق از یک بانوی محجبه و فعال در زمینه اجتماعی (سریال در پناه تو) پخش شد، دیدیم تعداد افراد محجبه در جامعه بیشتر شد. همچنین باید سهم مدیریت زنان موفق و محجبه را در جامعه افزایش دهیم.
وی با ارائه پیشنهاد در زمینه ترویج حجاب گفت: کارهایی می‌توان در این زمینه انجام داد؛ اول قوانینی که موجب تبعیض علیه زنان شده است، باید اصلاح کنیم؛ چرا دختران در فضای مدرسه که همه زن هستند، باید حجاب داشته باشند؟ یا موتورسواری زنان چرا باید ممنوع باشد؟ چرا حضور زنان در ورزشگاه غیرممکن است؟
معتمدی با اشاره به قوانین حجاب در کشورهای دیگر افزود: حتی در کشوری مانند عراق و شهر مقدس نجف دختران دانش‌آموزان قبل از سن تکلیف ملزم به رعایت حجاب نیستند و بدون حجاب مدرسه می‌روند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر اهمیت حفظ وحدت گفت: به نظر می‌رسد جامعه دچار تقابل شده و باید این تقابل را از بین ببریم. این امر با دوستی، رفع تبعیض از زنان و رسیدن به تفاهم بین افراد جامعه ممکن می‌شود و با فرایندی تدریجی اعتقاد به حجاب بهتر شکل می‌گیرد.
عمل و باور به حجاب باید در فرایندی تدریجی با گفت‌وگو با همه اقشار جامعه و ایجاد الگوهای مثبت در جامعه شکل بگیرد.
اقدام مثبت ارشاد در جلوگیری از هرج‌ومرج در کنسرت لیان
وی در پاسخ به این سوال که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه چه کاری می‌تواند انجام دهد، گفت: وزارت ارشاد سیاستگذار در حوزه گسترده‌ای از موسیقی، سینما، کتاب و فرهنگ است. یکی از اقدامات خوب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برخورد با هرج و مرج در کنسرت گروه لیان (جمعه ۲۶ خرداد) در تالار وحدت بود. این یک کار مثبت بود به این دلیل که جلوی هرج و مرج‌ها را گرفت تا فضا را مدیریت کند و به مردم نشان دهد ما از یک طرف جلوی هرج و مرج را می‌گیریم و به این شکل با جامعه همراه شد تا در پی آن جامعه هم دلیل و انگیزه برای همراهی با وزارت ارشاد و قوانین داشته باشد. البته وزارت ارشاد می‌تواند آثار مختلف هنری در این زمینه را تشویق و حمایت کند؛ مانند آثار سینمایی یا کتاب یا با ترویج لباس‌های متفاوت و با رنگ های گوناگون، حمایت خود را از حجاب نشان دهد.
معتمدی تاکید کرد: اصلی‌ترین نهاد برای سیاستگذاری در حوزه حجاب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و اگر سیاستگذاری درستی در شورا انجام شود، بقیه نهادها مانند وزارت ارشاد، صداوسیما را هم دربرمی‌گیرد. نگاه ایجابی و شکل‌گیری تدریجی را باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی جایگزین کرد.
وی تاکید کرد: کارهای مثبت زیادی هم در ارشاد شده است ولی نیاز به تسریع و برنامه‌ریزی بیشتر دارد تا الگوهای متنوع حجاب ایجاد شود؛ طوری که اصل حجاب و عفاف مغفول نماند ضمن اینکه گفت و گو و تدریجی بودن آن را باید جدی بگیرند.
نظر شما