به گزارش ایرنا، هرجا سخن از دوران کودکی است لاجرم روزهای پرمهر و محبت در ذهن بسیاری از انسان ها نقش می بندد، چرا که در این دوران شاید به خاطر پاره ای اشتباهات کودکانه، فرد مورد عتاب و خطاب پدر و مادر یا بزرگترها قرار گیرد اما بدون تردید بهترین دوران و خاطره زندگی برای هرفرد به شمار می رود.
در این میان هستند کودکانی که به واسطه مهاجرت، شغل خانواده در شهر، روستا یا مناطق عشایری در عنوان کودکی درگیر کار و زندگی می شوند هرچند دوران کودکی برای فرزندان چنین خانواده هایی به سختی می گذرد اما کار با حضور بزرگترهای خانواده به لحاظ امنیت اخلاقی و اجتماعی کودکان حایز اهمیت است.
گاهی هم تجربه کار و زندگی در دوران کودکی بدون تحمیل سختی ها به فرزندان خانواده تا حدود زیادی می تواند برای آینده آنان موثر واقع شود و کودک در کنار گذراندن دوران کودکی ، شادی ها ، بازی ها و تحصیل ، برخی مهارت های زندگی را در فضای آرام و به دور از فشار جسمی و روانی تجربه می کنند.
اما روی دیگر سکه روزگار ، کودکانی از جمله در استان البرز هستند که بچگی نکرده اند و از عنفوان طفولیت با خاطرات تلخ و آسیب ها دست و پنجه نرم می کنند؛ انسان هایی که در دوران کودکی، مهر کار یا خیابانی بر پیشانی آنها نقش بسته و زندگی متفاوت از همسالان خود دارند.
این کودکان اگرچه برای کسب لقمه ای نان یا درآمدی ناچیز به اجباروارد بازار کار و زندگی در خیابان ها و مکان های به دور از خانه و خانواده می شوند اما طعمه ای آسان برای سودجویان یا آسیب ها به شمار می روند و با خاطره های تلخ پا به عرصه جوانی می گذارند.
این روزها کنار اغذیه فروشی ها، سر چهارراه ها و تقاطع های اصلی شهر از جمله در شهرهای استان البرز کودکان قد و نیم قد با روش های مختلف برای کسب مبالغی اندک خود را به آب و آتش می زنند؛ برخی برای جلب نگاه رهگذران فروش برگه های فال، بعضی فروش گل و عده ای پاک کردن شیشه خودروها را تمسک قرار داده اند.
استان البرز که در این سالها با سیل مهاجرت ها از گوشه و کنار کشور مواجه است، در میان ازدحام جمعیت آن، کودکانی دیده می شوند که کیلومترها از خانه و خانواده دورمانده و به امید کسب درآمدی اندک روزگار غریبی را در پیش گرفته اند.
بنا به گفته برخی کارشناسان امور اجتماعی، این کودکان که صبحگاهان تا شامگاهان اسیر سرنوشت تلخ شده اند گاهی توسط باندهای سازمان یافته به کار گرفته می شوند و اندوخته های آنان نیز به جیب سودجویان می رود.
به همین دلیل ایرنا مرکز البرز میزگردی با حضور مدیران کل اموراجتماعی و اموراتباع و مهاجرین خارجی استانداری و مدیرکل بهزیستی استان البرز برگزار کرد تا ضمن واکاوی آسیب های کودکان کار و خیابانی، راهکارهای عملی و عملی برای کنترل و مهار این آسیب اجتماعی پیش پای متولیان امور قرار دهد.
کودکان کار یکی از اضلاع پنجگانه آسیب های اجتماعی
مدیرکل بهزیستی استان البرز با اعلام اینکه کودکان کار ، کودکانی هستند که مورد استثمار قرارمی گیرند گفت: کودکان کار یکی از پنج آسیب مهم اجتماعی هستند که متاسفانه یکی از نقدهایی که دراین زمینه دراستان البرز است آن بوده که هماهنگ و منسجم در این زمینه کار نشده و به صورت مقطعی سیاست گذاری شده است .
"وجیهه محمدی فلاح" افزود: صرف جمع آوری این کودکان از خیابان نیست بلکه این کودکان چهره شهر را زشت کرده اند و بیشتر نگاه مقطعی و ضربتی نسبت به جمع آوری آنان بوده است.
وی بیان کرد: متاسفانه سیاستگذاری‌هایی که تا کنون برای رفع این معضل اجتماعی صورت گرفته مقطعی و پراکنده بوده و علی رغم اینکه ۱۲ دستگاه متولی بحث ساماندهی کودکان کارو خیابان هستند هیچگاه اقدامات مداخله‌های جامع و اثرگذار در این حوزه شکل نگرفته است.
مدیرکل بهزیستی استان البرز گفت: حضور کودکان در خیابان مصداق کودک آزاری است ، وظایف براساس قوانین مشخص بوده و هر دستگاهی وظایف خاص خود را دارد .
وی شناسایی، جذب و ساماندهی کودکان کار را از اقدامات بهزیستی برشمرد و گفت: طرح های مددکاری و توانمندسازی برای این کودکان انجام می شود ولی متاسفانه در استان البرز برخی از دستگاه ها براساس فعل کار انجام نمی دهند.
محمدی با اشاره به اینکه قرارگاه اجتماعی فرصتی برای بیان مسایل اجتماعی درسطح استان البرز است بیان کرد: سال گذشته ۴۷۷ کودک کار ازسوی بهزیستی خدمت گرفتند و امسال ۹۱ کودک تاکنون خدمات گرفته اند .
مدیرکل بهزیستی استان البرز با بیان اینکه اغلب این کودکان را امسال هم برسرچهارراه ها و تقاطع ها می بینیم گفت: پیگیری داشتیم که چرا تاکنون ۹۱ نفر ازاین کودکان از خدمات بهزیستی بهره مند شدند ایا آسیب دراین زمینه کم شده است؟ درصورتی که نشده بود .
وی تاکید کرد: بنابراین در فرایند ساماندهی کودکان کار استان البرز بخش اول فرآیند که همان جمع آوری است تا کنون موفقیت آمیز نبوده و به نظر میرسد نیازمند اصلاح و بازنگری می باشد.
وی یاد آورشد: سال گذشته ۲میلیارد تومان اعتبار ملی برای حمایت از خانواده های این کودکان وارد استان البرز شد و همچنین ۴۰۰میلیون تومان از اعتبارات مشارکت مردمی ملی برای اولین بار وارد استان شد .
مدیر کل بهزیستی استان البرز گفت: بیشتر باید در دلایل بروز این آسیب اجتماعی باید ورود کرد که براساس بررسی ها فراوانی آمار مربوط به اتباع است و زیر ۱۵ سال کودک کار محسوب می شود چنانچه براساس بررسی ها هیچ کدام از کودکان کارایرانی فاقد خانواده دراین استان نبودند.
معاون اموراجتماعی بهزیستی استان البرز نیز افزود: اکنون ۲۲ مرکز برای ساماندهی کودکان بدسرپرست و بی سرپرست داریم که درسال گذشته ۴۷۷ کودک شناسایی شدند دراین زمینه که ۳۵۲ نفر غیر ایرانی بودند و با توجه به آمار بالای کودکان تبعه خارجی کمیساریای عالی پناهندگان نگاه ویژه ای داشته باشد .
"افشین میرمحمدی" بیان کرد: تکثیر قانون درحوزه کودکان کار شده افرادی که وظیفه دارند ترک فعل کنند درجایی از قانون بهزیستی وظیفه تخصصی دارد و درجای دیگری عضو است که دراستان البرز این امور تلفیق شده و همین تلفیق مشکل آفرین شده است .
وی اضافه کرد: دربحث کودکان کار و خیابان باید تفکیک شود چراکه کودکان خیابان وظیفه ذاتی بهزیستی است چراکه مفهوم بی سرپرستی و بدسرپرستی دارد.
میرمحمدی گفت: کودکان کار حضور نهاد ویژه خود را می طلبد که اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی است و با توجه به مطرح شدن بحث شهر باید تجهیزات و محل ازسوی شهرداری برای این کودکان تامین شود .
وی یاد آورشد: بانگاه قهری دراین زمینه به نتیجه نمی رسیم باید با اغوش گرم ازاین کودکان استقبال کرد چراکه جایی ندارند این کودکان و مانع از فعالیت افراد سوء استفاده گران از کودکان اینچنینی شد .
وی بیشترین آمار کودکان کار را مربوط به اتباع دانست به طوریکه امسال دراستان البرز تمام کودکان جمع آوری شده اتباع بودند و ایرانی دربین آنها دیده نمی شد .
این کارشناس مسوول اموراجتماعی بهزیستی استان البرز با اشاره به اینکه بیشتر کودکان کار اتباع فاقد مدرک کشناسایی هستند افزود: برای خدمات دهی به اتباع غیرمجاز دچار مشکل هستیم چراکه برای نگهداری آنان خدمات داریم ولی برای تو انمندسازی نمی توان اقدامی داشت .
وی تاکید کرد: در ساماندهی کودکان کار اتباع نیازمند اجرای طرح های مستمر هستیم بنابراین به جز فرهنگسازی و اماده سازی ذهنی مردم باید جمع آوری داشته باشیم که شهرداری یک مرکزی دراختیار بهزیستی قرار داده که دراین مرکز غربالگری سنی، بیماری ها، جنسیتی و شناسایی خانواده های این کود کان را داریم .
میرمحمدی گفت: پس از تفکیک این کودکان ۲۱ روز ازسوی بهزیستی نگهداری می شوند، با گذشت این ۲۱ روز و شناسایی خانواده ها مراکز آموزشی ارایه خدمات دربحث توانمند سازی خواهند داشت که این خدمات توانمندسازی به اتباع تعلق نمی گیرد و اگر تاکنون خدماتی داده شده با توجه به نگاه رافت این سازمان بوده است .
وی اضافه کرد: شرایط اقتصادی آمار این کودکان را به صورت زیر پوستی افزایش داده و طرح توانمندسازی و تحول اجتماع محور ۲۰۲۰ در محلات محروم توفیق نداشته است که باید ستادهایی تشکیل شود تا رسانه ها ، فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات و کانون امور مساجد در یک قالب برای فرهنگسازی فعالیت دراین زمینه کنند .
۹۵ درصد کودکان کار البرز اتباع هستند
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز نیز در این میزگرد گفت: برخی از دستگاه ها به وظایف خود در زمینه ساماندهی کودکان کار عمل نمی کنند و براساس بررسی های انجام شده ۹۵ درصد از کودکان کار اتباع خارجی هستند .
"سیروس دهقان شیری" تاکید کرد: آنچه در بحث کودکان کار مهم است این بوده که اگر حتی این کودکان هم ایرانی باشند از آنان سوء استفاده می شود.
وی اضافه کرد: ما حاضریم همین خانواده های کودکان کار را با تامین کارگاه های تولیدی رای اشتغالزایی تحت پوشش قرار دهیم ولی راضی نمی شوند چراکه مشکل این خانواده ها کار نیست.
درآمد ماهانه ۶۰ میلیون تومان
مدیرکل اموراتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز در پاسخ به این سووال که چرا خانواده متکدیان حاضر به تغییر شغل نیستند؟ گفت: براساس بررسی های میدانی که داشتیم یک خانواده که چهار فرزند دارد ماهانه ۶۰ میلیون تومان درآمد از طریق تکدی گری و راه های دیگر کسب می کند و این منبع درآمد بالا، مانع از ورود این نوع خانواده ها به بازار سایر مشاغل و کارهای غیر از تکدی گری می شود.
وی تاکید کرد: امروز بیش از هر زمان دیگر باید مردم را از نوع آسیب های اجتماعی مطلع کرد چراکه از احساسات مردم سوء استفاده می شود.
دهقان شیری گفت: در برخی رستوران ها حقوق این کودکان نادیده گرفته می شود و حتی حقوق آنها به طور کامل پرداخت نمی شود .
سوء استفاده از احساسات مردم
مدیرکل اموراتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز افزود: براساس بازدیدهای میدانی مشاهده شد که برخی از این کودکان با ترفندهای خاص مانند درخواست تن ماهی برای سیر کردن شکم خود و خانواد ها ، چندین قوطی تن ماهی از مغازه ها جمع آوری و آنها را به فروش رسانده است.
وی یادآورشد: بنابراین در شیوه های جدید از احساسات و دلسوزی مردم سوء استفاده می شود و زمانی که دستگاه های متولی دراین زمینه به میدان می آیند تا این پدیده و آسیب اجتماعی را جمع کنند برخی مردم معترض می شوند که این کودکان گناه دارند و نیازمند هستند .
دهقان شیری تاکید کرد: اکنون ۳۰ خانواده به نام دراین زمینه شناسایی شده اند و تنها اقدامات فرهنگی و فرهنگسازی با توجه به این محور موضوعی که این کودکان نیازمند نیستند راهگشا است.
مدیرکل اموراتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز گفت: سال گذشته از ۳۵۰ کودک کار جمع آوری شده در البرز ۱۳ نفر آنان ایرانی و مابقی اتباع خارجی بودند.
دهقان شیری اضافه کرد: اتباعی که دراین زمینه شناسایی می شوند اگر کارت شناسایی سرشماری اتباع داشته باشد بار اول باطل و با خانواده طرد می شود ، اگر کارت آمایش داشته باشد بار اول تعهد و دفعه کارت باطل و با حکم قضایی از کشور طرد می شود.
سازمان پسماند مدیریت شهری کرج قاعده کشوری اتباع را به هم زده است
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز اظهار کرد: بسیاری از کودکان اتباع خارجی برخلاف قانون در حوزه پسماند به کارگرفته می شوند بطوریکه بررسی شده هرکودک پنج تا ۱۴ساله حدود ۶ میلیون تومان ازسوی پیمانکاران شهرداری کرج و سایر شهرداری ها حقوق دریافت می کنند .
دهقان شیری افزود: متاسفانه شهرداری هم نظارت ندارد و می بینیم که گردش مالی این حوزه فراوان است .
وی تاکید کرد: ناظر پسماند به جای اینکه نظارت کند و به سراغ افراد مجاز برای فعالیت دراین زمینه برود این کودکان را به کار می گیرد؛ امروز تمام دستگاه های اجرایی متولی موظف هستند دراین زمینه وقت بگذارند .
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری البرز ادامه داد: با این شیوه سنتی شهر بهم خورده و سطل آشغال ها به هم ریخته درحالی که هیچ نظارتی نمی شود .
وی ضمن بیان شکل گیری سازمان ملی مهاجرت و برنامه جدید دولت در خصوص صدور کارت شناسایی هوشمند برای پناهندگان با هدف ارائه قانونمند خدمات و جلوگیری از سرگردانی مراجعه کنندگان خارجی در دستگاه های خدمات رسان در زمینه های مختلف همچون خدمات تحصیلی، درمانی، بهداشتی و تردد گفت: به کارگیری کودکان با عناوین دستفروشی و متکدی گری در سطح شهر تخلف محسوب خواهد شد و در صورت سرپیچی از قوانین دستگاههای متولی ناچار به لزوم جمع آوری آنان و اعمال قانون در مواجهه با تخلفین خواهد بود.
دهقان شیری ادامه داد: آموزش نخستین گام در راه پایان دادن به کار کودکان است، آموزش‌های خانواده به سرپرستان بی تردید می‌تواند از آسیب های روحی و جسمی کودکان در آینده خودداری کند.
وی افزود: تمام تلاش ما حفظ تکریم این کودکان و استفاده از آموزش و پر کردن اوقات فراغت آنان می باشد اما در صورت عدم همکاری والدین ناچار به برخورد با متخلفین خواهیم بود.
دهقان شیری درخصوص مسکن اتباع نیز گفت: ابلاغی درسال گذشته از سوی وزارت کشور دراین زمینه داشتیم که اصناف و املاک برای اجاره به اتباع باید از اداره کل اتباع استعلام کنند این درحالی است که این مهم در استان البرز از سوی دستگاه های اجرایی متولی اجرایی نمی شود و شاهد تخلفات مشاوران املاک دراین زمینه نیز هستیم .
برخی از نهادهای متولی در حوزه آسیب های اجتماعی به وظایف خود عمل نمی کنند
مدیرکل اموراجتماعی استانداری البرز نیز درادامه این نشست با اشاره به دخیل بودن ۱۶ دستگاه اجرایی در حوزه ساماندهی کودکان کار اظهار کرد: برخی از نهادهای متولی در این حوزه به وظایف خود عمل نمی کنند و برخی از دستگاه ها بیش از حد وظایف به ان عمل دارند .
"محمد جواد کاظمینی" افزود: باید مشارکت بین دستگاهی در موضوع آسیب های اجتماعی وجود داشته باشد و از سوی دیگر رکن مهم آگاهی بخشی به مردم نیز مدنظر قرار گیرد.
وی تاکید کرد: باید بسترها برای مشارکت مردم در رفع بسیاری از آسیب های اجتماعی فراهم شود تا با همراهی هرچه بیشتر بر مشکلات فایق آمد.
مدیرکل اموراجتماعی استانداری البرز با اشاره به تشکیل قرارگاه اجتماعی در دولت سیزدهم دراین استان با هدف رفع مشکلات حوزه اجتماعی ادامه داد: اکنون دراین قرارگاه مشکلات مناطق کم برخوردار به جد دنبال می شود و با توجه به اینکه سرمایه های اجتماعی مردم هستند و دراین مناطق مردمی نجیب و دغدغه مند نظام اسلامی را داریم اقدامات موثری را در پیش گرفته ایم .
وی افزود: مهمترین اقدام در بحث کودکان کار ساماندهی آنان است نه برخورد که براین اساس نباید اجازه داد کودکی کار کند.
کاظمینی تاکید کرد: باید مشارکت بیشتر شود و مردم پای کار بیایند که دراین زمینه سازمان های مردم نهاد نقش مهمی را می توانند ایفا کنند چنانچه در بحث نهضت مدرسه سازی استان البرز آثار مثبت آن را دیدیم.
کودک کار برای چه سرکار می رود؟
مدیرکل امور اجتماعی استانداری البرز بیان کرد: امروز باید دید کودک کار برای چه سرکار می رود؟ اگر نیازمند است باید مردم را مشارکت داد و با همراهی خیرین امید از دست رفته این کودک را به او بازگرداند یا خانواده او را تحت پوشش حمایتی قرار داد .
وی از اجرای طرح اسکان دراین استان خبرداد و گفت: در اجرای این طرح (ساماندهی کودکان و نوجوانان کار و خیابان ) در این استان ۱۰۰ کودک شناسایی و ساماندهی شدند.
وی اظهار کرد: همچنین سال گذشته ۲ مرکز جدید نگهداری کودکان به تنها مرکز موجود اضافه شد و ظرفیت این مراکز از ۳۰ نفر به ۱۵۰ نفر افزایش یافت.
کاظمینی گفت: مشکل اصلی تکدی گری آن است که مردم آگاهی لازم را ندارند چراکه از نظر مردم این افراد متکدی نیازمند هستند بنابراین باید فرهنگسازی از طریق رسانه ها دراین زمینه داشت و مردم به این نکته مهم توجه کنند که متکدیان افرادی سوء استفاده گر هستند .
وی اضافه کرد: باید طرح های اگاهی بخشی را در حوزه کودکان کار و تکدی گری افزایش داد بطوریکه با دادن اطلاعات درست به مردم آنان از کمک کردن به این افراد سوءاستفاده گر خودداری کنند و از سوی دیگر سمن ها و خیرین پای کارآمده و با شناسایی افراد نیازمند آنان را زیر پوشش حمایت گیرند.
مدیرکل اموراجتماعی استانداری البر تاکید کرد: بسترسازی با مرم نیست برعهده دستگاه های اجرایی بوده بنابراین با کمک رسانه ها باید در جهت جلب مشارکت مردمی پیش رفت.
سخن پایانی
اگر چه جامعه امروزی با آسیب های اجتماعی بسیاری مواجه شده اما مداخله در این نوع آسیب ها نیاز به تفکری جامع دارد که فعالیت آن در سطوح مختلف پیشگیری باشد بنابراین با فرهنگسازی می توان از مسیر کم هزینه تر به مقابله با آسیب های اجتماعی رفت که درصورت بی توجهی اثرات منفی سنگینی را برای جامعه به همراه می آورد .
کودکان کار که امروز مورد سوء استفاده قرار گرفته اند زنگ هشداری برای جامعه فردا است که از همین امروز باید با فرهنگسازی برای مردم مانع از کمک کردن به آنها شد تا بساط سوء استفاده گران از این کودکان برچیده شود و آنان هم بتوانند مانند سایر افراد جامعه از حقوق شهروندی برخوردار شوند.
اینکه کودکان کار وجود دارند و پدیده ای اجتناب ناپذیرهستند بحثی قابل تامل است اما برای ساماندهی انان تمام دستگاه های اجرایی به دور از موازی کاری پای کار بیایند .
نظر شما