جشنواره بین‌المللی فارابی طی ۱۴ دوره برگزاری زمینه شرکت و حمایت از همه استادان و پژوهشگران غیرایرانی حوزه‌های ایران شناسی، اسلام شناسی و علم دینی را فراهم کرده و از بدو تاسیس با تأکید بر بُعد بین المللی به شناسایی و معرفی استعدادهای برتر جهان در حوزه علوم انسانی و اسلامی، معرفی و ارائه آثار و نظریه‌های برتر، روش‌ها و طرح‌های جدید در حوزه علوم انسانی و اسلامی در میان اندیشمندان غیر ایرانی و مجامع علمی خارجی و تشویق تولید، تقویت، توسعه و بومی‌سازی و تحول علوم انسانی در جهان اسلام پرداخته است.
شریف لک‌زایی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا درمورد نقش جشنواره فارابی در ایجاد تحول در علوم انسانی و تولید علم، گفت: کار جشنواره‌ها این نیست که تحول بنیادین ایجاد کنند. اصولا نقش جشنواره‌ها برجسته کردن برخی فعالیت‌هاست که حول و حوش آن قرار دارند و موضوعی هم برگزار می‌شوند. نمی‌توانیم انتظار تحول بنیادین در علوم انسانی از جشنواره فارابی داشته باشیم، اما می‌توان تحقیقات، مطالعات، پژوهش‌ها و فعالیت‌های علوم انسانی را به سمت مورد نیاز هدایت کرد و این امر مبتنی بر برنامه‌ریزی سالانه و طولانی مدت است.
وی ادامه داد: نقش جشنواره به صورت مقطعی می‌تواند یک نوع نگاه خاص به مطالعات و پژوهش‌های خاص باشد که جامعه آن را مطالبه می‌کند. جشنواره می‌تواند به ارتقای این بحث‌ها کمک و موانع موجود سر راه این پژوهش‌ها را رفع کند. انتظار و توقع تحول بنیادین و تولید علم از جشنواره، توقع زیادی است. البته در بحث تولید علم جشنواره می‌تواند با نگاه و جهت‌گیری آینده خود و اعلام برنامه‌های خاص به تولید علم کمک کند.
جایگاه جشنواره فارابی در مقایسه به دیگر رویدادهای حوزه علوم انسانی
دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی درمورد اینکه جشنواره فارابی چقدر فضای رقابتی را در تولید نظریه‌های جدید ایجاد می‌کند، توضیح داد: این جشنواره می‌تواند به این سمت حرکت کند و برنامه بلند مدت داشته باشد و فضای رقابتی را با حمایت ها و پشتیبانی ها ایجاد کند. محققان و پژوهشگران علاقه‌مند به علوم انسانی می‌توانند نظریه‌های جدید و نوآوری های خود را به جشنواره عرضه کنند؛ زیرا جشنواره می تواند مرجعی برای معرفی این نظریه‌ها و منبعی برای حمایت و پشتیبانی از آنها باشد.
لک‌زایی درمورد جایگاه و قابلیت جشنواره فارابی را در قیاس با سایر جشنواره‌های علمی در حوزه علوم انسانی اظهار داشت: در ایران جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی را داریم که حوزه‌های مختلفی را شامل می‌شود. جشنواره کتاب سال حوزه هم بیشتر در حوزه علوم انسانی است. اگر همین دو مورد را با جشنواره فارابی مقایسه کنیم، این جشنواره تاحدی که آشنا هستم قابلیت بیشتری دارد که در حوزه علوم انسانی تغییر و تحول ایجاد یا به سمت ایجاد تحول و تغییر حرکت کند؛ زیرا از سمت وزارت علوم پشتیبانی و حمایت می‌شود و می‌تواند رساله‌های دکتری پایان‌نامه های ارشد و پژوهش‌های پایان یافته را هم در یک رقابت منصفانه حمایت کند.
اگر برنامه‌ریزی درازمدت، میان مدت و کوتاه مدت برای برگزاری جشنواره صورت گیرد به ارتقای جایگاه فارابی در قیاس با سایر جشنواره‌ها منجر می‌شود. فارابی یک حوزه اختصاصی در علوم انسانی را دنبال می‌کند و می‌تواند به این موضوع کمک کند چون دو جشنواره دیگر صرفا در حوزه علوم انسانی نیست و فقط نزدیک است.
این استاد دانشگاه درمورد معرفی جشنواره فارابی به دیگر کشورها هم گفت: اگر افرادی که در سطح بین‌المللی و جهانی از سوی جشنواره معرفی می‌شوند یا پژوهش های برگزیده از سوی دانشگاه های معتبر رقم خورده باشد، می‌تواند جایگاه جشنواره فارابی را ارتقا بخشد، البته منابع حمایتی و پشتیبانی جشنواره هم اگر به منابع حمایتی جشنواره‌های بین‌المللی در دیگر کشورها نزدیک شود، می تواند به این جایگاه کمک کند.
لک زایی تاکید کرد: جشنواره فارابی در دوره جدید باید بین صاحب نظران، محققان و پژوهشگران حوزه علوم انسانی جای خود را باز کند.
ارزیابی‌ها به طیف گسترده‌ای از صاحب‌نظران داده شود
استاد پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی درمورد حمایت های مادی و معنوی جشنواره از برگزیدگان برای تکمیل پروژه های علمی آنان نیز اظهار داشت: پشتیبانی از برگزیدگان مفید است. جشنواره می تواند یک دوره فرصت مطالعاتی چند ماهه تا یک ساله را به افراد اختصاص دهد که پروژه های علمی خود را پیش ببرند. این طرح می‌تواند فرصت‌های مطالعاتی به صورت محدود در خارج از کشور باشد و بخش گسترده‌تری هم داخل کشور اتفاق بیفتد که در دانشگاه‌های داخل کشور حضور داشته باشند و محققان پروژه های پژوهشی خود را پیش ببرند.
لک زایی همچنین درخصوص فرایند داوری آثار در جشنواره و دقیق و کامل بودن آن تصریح کرد: باید مجموعه ارزیابی‌ها به طیف گسترده‌ای از صاحب نظران داده شود. آثار به افرادی داده شود که در آن حوزه علمی تخصص دارند و افراد شناخته شده و برجسته و از نظر روشی و اخلاقی واجد شرایط هستند. همچنین استادانی که ارزیابی می‌کنند باید از حمایت های مادی و معنوی برخوردار شوند تا ارزیابی‌ها دقیق و کامل باشد.
وی تاکید کرد: همچنین آثار برگزیده باید طیفی از آثاری باشد که به مخاطب نشان دهد، جشنواره فارابی دارای وابستگی جناحی نیست و طیف خاصی روی آن اثرگذار نبوده است. مجموع این شرایط نشان می‌دهد میزان آزاداندیشی زیاد است. باید آثاری که در معرض داوری قرار گرفته و رتبه کسب کردند، معرفی شوند، زیرا می تواند به آزاداندیشی و تنوع افکار کمک کند. جشنواره یک رویداد علمی است و اگر بتواند مخاطبان خود را مجاب کند که تمام فرایند به لحاظ علمی شفاف و مورد اعتماد است، به این روند کمک می‌کند.
این استاد دانشگاه درمورد استفاده از ظرفیت جشنواره فارابی برای ارتباط بیشتر و ارتقای تعاملات علمی میان اساتید ایرانی و غیرایرانی هم اظهار داشت: ظرفیت خوبی است که جشنواره در داخل کشور این تعامل ها را ایجاد و از همین مسیر هم این تعامل را بین اساتید ایرانی و غیرایرانی برقرار کند.
ارتباط با مراکز علمی معتبر و اساتید برجسته در دنیا در قالب نشست‌ها و بحث‌و گفت‌وگوهای مشترک محقق می شود. افزون بر این، تعامل با اساتید برگزیده خارجی و اساتید برگزیده داخلی در مراکز علمی خارج از ایران نقش موثری خواهد داشت تا برگزیدگان داخلی در تلاش برای معرفی دیدگاه و پژوهش خود در میان اساتید خارجی نقش آفرینی کنند.
وی پیشنهاد داد :جشنواره فارابی با انتشار فصلنامه ای آثار و اساتید برگزیده شده را منتشر کند تا اطلاع رسانی های لازم هم برای جشنواره انجام شود.
مراسم اختتامیه و تقدیر از برگزیدگان چهاردهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی در حوزه علوم انسانی و اسلامی ۱۹ تیر ۱۴۰۲ با معرفی آثار برتر و برگزیدگان در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار می‌شود.
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی با حمایت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این جشنواره را برگزار می‌کند.
آیین اختتامیه سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی ویژه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی ۱۴ تیر ۱۴۰۱ با حضور آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد.
نظر شما