اعمال عید غدیر چیست؟

هجدهم ذیحجه، روز عید غدیر و عید اللّٰه الأکبر و عید آل محمّد(ع) است و حق‌تعالی هیچ پیامبری را مبعوث نفرموده جز آنکه این روز را عید کرده و حرمت آن را لازم دانسته است. نام این روز در آسمان روز عهد معهود و در زمین روز میثاق مأخوذ و جمع مشهود است.

شاید این حدیث را شنیده باشید که از امام صادق(ع) پرسیدند، آیا غیر از جمعه و قربان و فطر عید دیگری برای مسلمانان هست که حضرت فرمود آری عیدی است که احترامش از همه اعیاد بیشتر است و آن روزی است که حضرت رسول(ص) امیرمومنان(ع) را به جانشینی خود منصوب و اعلام کرد «هر کسی که من مولا و آقای او هستم، پس علی مولا و آقا و پیشوای اوست و آن هجدهم ذیحجه است.

در این روز سفارش شده که روزه بگیرید، به عبادت خدا مشغول شوید و محمّد و آل محمّد (ص) را یاد کنید و بر ایشان صلوات فرستید. پوشیدن لباس های زیبا، زینت کردن، استفاده از بوی خوش، شادی کردن و شاد کردن شیعیان امیرمومنان(ع)، گذشت از تقصیرات شیعیان، برآوردن حاجات آنان، صله ارحام، توسعه دادن بر اهل و عیال، اطعام اهل ایمان، افطار دادن به روزه‌داران، مصافحه با مؤمنان، رفتن به زیارت آنان، تبسّم بر چهره آن ها و فرستادن هدایا برای اهل ایمان و بجا آوردن شکر و سپاس به خاطر نعمت بزرگ ولایت از دیگر اعمال این روز برشمرده شده است.

در روایتی دیگر آمده است کسی‌ که در این روز اندکی پول به برادر مومن خود بدهد، ۱۰۰ هزار برابر در غیر این روز است. طعام دادن در این روز به یک مومن مانند طعام دادن به همه پیامبران و صدّیقان است. در خطبه امیرمومنان(ع) در روز غدیر چنین آمده است: هرکه مؤمن و روزه‌دار را به وقت افطارش افطار دهد، مانند آن است که ۱۰ «فئام» را افطار داده باشد. شخصی از «فئام» پرسید که حضرت فرمود: ۱۰۰ هزار پیغمبر و صدیق و شهید.

در برخی روایات تاریخی آمده است که هجدهم ذیحجه روزی است که حضرت موسی بر ساحران پیروز شد؛ خدا، آتش را بر ابراهیم سرد و سلامت نمود؛ حضرت موسی، یوشع بن نون را جانشین خود کرد؛ حضرت عیسی شمعون الصّفا را خلیفه خود کرد؛ و حضرت سلیمان ملّت خود را بر جانشینی آصف بن برخیا گواه گرفت و جناب رسول خدا بین اصحاب خود عقد برادری برقرار کرد.

در حدیث ابن ابی نصر بزنطی از حضرت رضا(ع) اینگونه نقل شده است: ای پسر ابی نصر هر کجا باشی، بکوش روز عید غدیر نزد قبر مطهّر حضرت امیرالمؤمنین (ع) حاضر شوی، به درستی‌که در این روز، خداوند می‌آمرزد از هر مرد و زن مؤمن، گناه ۶۰ سال ایشان را و از آتش دوزخ آزاد می‌کند، دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر آزاد کرده و پرداخت یک درهم در این روز به برادران مؤمن، برابر با هزار درهم در اوقات دیگر است و در این روز به برادران مؤمن احسان کن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان؛ به خدا سوگند، اگر مردم برتری و مزیت این روز را چنان‌که باید بدانند، هرآینه هر روز فرشتگان با ایشان ده مرتبه مصافحه کنند.

در هر صورت بزرگداشت این روز برجسته و برتر لازم بسیار سفارش شده و اعمال آن چندچیز است: اوّل روزه که کفّاره ۶۰ سال گناه است، دوّم غسل، سوم زیارت امیرمؤمنان(ع) که برای آن حضرت در این روز، سه زیارت مخصوص روایت شده و یکی از آن‌ها زیارت معروف به امین‌الله است که هم از نزدیک و هم از راه دور خوانده می‌شود. چهارم غسل کند و نیم ساعت پیش از گذشتن خورشید از لحظۀ ظهر دو رکعت نماز بخواند، در هر رکعت سوره حَمد، یک بار و سوره توحید، ۱۰ بار و آیت‌الکرسی، ۱۰ بار و سپس ۱۰ بار سوره قدر خوانده شود.

پنجم خواندن دعای ندبه، ششم این دعا را بخواند اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَعَلِیٍّ وَلِیِّکَ، وَالشَّأْنِ وَالْقَدْرِ الَّذِی خَصَصْتَهُما بِهِ دُونَ خَلْقِکَ... هفتم هنگامی که مؤمنی را ملاقات کرد، این تهنیت را بگوید الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایَةِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَالْأَئِمَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ. یعنی سپاس خدای را که ما را از چنگ‌زنندگان به ولایت امیرالمؤمنین و امامان دیگر قرار داد.

هشتم ۱۰ مرتبه بگوید: الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی جَعَلَ کَمالَ دِینِهِ وَتَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایَةِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ؛ خدای را سپاس که کمال دینش و تمام نعمتش را به ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب قرار داد. یکی دیگر از اعمالی که در این روز سفارش شده صیغه عقد اخوت است که جزییات آن در مفاتیح آمده است.