برای حل مسائل جامعه تلاش می‌کنیم نه ارتقای جایگاه در رتبه‌بندی‌های جهانی

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، رسانه‌ وابسته به یکی از دانشگاه‌های کشور، در گزارشی با عنوان «افت دانشگاه‌های دولتی بزرگ در رقابت مرجعیت علمی» مدعی شده است که تعدادی از دانشگاه‌های دولتی و شاخص ایران در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی افت جایگاه علمی داشته‌اند.

در این گزارش نام ۶ دانشگاه معتبر و مهم ایران آمده و ادعا شده است که طبق اعلام نظام‌های رتبه‌بندی لایدن (Leiden Ranking) و کیو اس (QS)، این دانشگاه ها سقوط چندین پله ای در مرجعیت علمی داشته اند.

محمدرضا هرمزی‌نژاد مدیرکل پژوهش دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در این باره گفت: دانشگاه شریف اولین دانشگاه ایران است که در رتبه بندی های جهانی قرار گرفته و همیشه در کلاس جهانی بوده است. در کلاس جهانی تحقیق کرده، آموزش داده و همیشه این گونه بوده است.

هدف حل مسائل جامعه است نه ارتقای رتبه

هرمزی‌نژاد ادامه داد: نگاه این دانشگاه به رتبه بندی، با هدف رفع کمبودها و حل مشکلات است. در واقع دانشگاه شریف برای ارتقای رتبه کار نمی کند بلکه برای خدمت به جامعه و پیشرفت کشور در همه عرصه ها تلاش کرده و همچنان به تلاش علمی خود ادامه می دهد.

وی افزود: دانشگاه شریف همیشه و در همه ادوار در خدمت جامعه و کشور بوده و از زمان تاسیس تاکنون کار و وظیف خود را انجام داده است. این رنکینگ ها در واقع یک ترمومتر است تا ما متوجه شویم در کجاها مشکل و کمبود داریم تا درصدد رفع آن برآییم.

هرمزی‌نژاد اظهار داشت: از طرف دیگر نظام‌های رتبه بندی‌ مختلف معیارهای مختلفی برای رنکینگ ها دارند و همه آنها یک متر و مقیاس ندارند؛ بنابراین اینکه یک دانشگاه صنعتی مانند شریف با ۴۵۰ هیات علمی در همه مترومعیارها اول باشد یا اینکه دانشگاه تهران با ۲۵۰۰ هیات علمی و با تعداد بالای دانشجو در همه رتبه بندی‌ها اول باشد؛ این انتظار بیجایی است.

مدیرکل پژوهش دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه متر و معیارها متفاوت است، ادامه داد: در بعضی از رتبه بندی ها سرانه انتشارات، سرانه ارجاعات و سرانه ارتباط با صنعت مهم است که معمولا دانشگاه صنعتی شریف در این معیارها درخشیده و همچنان می درخشد. در بعضی رنکینگ‌ها سرانه مهم نیست و تعداد مهم است؛ بنابراین رنکینگ دانشگاه های بزرگ و جامع‌تر در این رتبه بندی ها بالا می آید.

هرمزی‌نژاد تاکید کرد: ادعای بی اساسی است که انتظار داشته باشیم دانشگاه های تاپ ما در همه رتبه بندی‌ها بالا باشند. حتی دانشگاه های آمریکا هم اینگونه هستند؛ در یک رتبه‌بندی دانشگاه «ام آی تی» اول است و در رتبه بندی دیگر دانشگاه «هاروارد» یا دانشگاه های دیگر جایگاه اول را دارد.

وی تاکید کرد: نگاه دانشگاه صنعتی شریف به رتبه بندی‌ها نگاه اصلاحی است یعنی نگاه ما این است که متوجه شویم ضعف های ما کجا است نه اینکه برای رتبه بندی کار کنیم.

انتشار سالانه ۲۲۰۰ مقاله

مدیرکل پژوهش دانشگاه صنعتی شریف درباره پژوهش‌های این دانشگاه گفت: دانشگاه شریف روی تعداد مقاله تمرکز ندارد و تمرکز آن بیشتر روی کیفیت مقالات است. سالانه حدود ۲ هزار تا ۲ هزار و ۲۰۰ مقاله توسط اساتید و دانشجویان دانشگاه به چاپ می رسد که تقریبا سرانه چاپ مقاله به ازای هر استاد ۴ مقاله است. تلاش معاونت پژوهشی بر کیفیت پژوهش و آموزش است و دنبال افزایش کمیت نیستیم.

هرمزی‌نژاد درباره ارجاعات به مقالات دانشگاه صنعتی شریف گفت: در تعداد ارجاعات به مقالات دانشگاه شریف در کشور اول هستیم و در دنیا در جایگاه خیلی بالایی قرار داریم. بنابراین تمرکز ما روی تحقیقات کیفی است. مقالات بر اساس کیفیت هم رتبه بندی می شوند؛ مقالات با کیفیت در گروه کیو۱ و مقالات با کیفیت پایین‌تر در گروه کیو۲ و همین طور به ترتیب در کیو۳ و کیو۴ قرار می گیرند.

جایگاه مقالات شریف در گروه کیو۱

وی افزود: دانشگاه شریف سال‌ها است که با رشد کیفی مقالات روبه‌رو است؛ چرا که برنامه‌های حمایتی معاونت پژوهش دانشگاه بر اساس کیفیت است و حرف اول را می زند. الان حدود ۶۰ درصد مقالاتی که از دانشگاه شریف بیرون می آید، جزو مقالات با کیفیت و گروه کیو۱ هستند.

مدیرکل پژوهش دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه کیفیت مقالات را موسسات علم سنجی بر اساس معیارهای خاص کیفیت بررسی می کنند، ادامه داد: هرچه تعداد مقالات در نشریات با کیفیت چاپ شود، ارجاعات به آن بیشتر می شود؛ بنابراین تمام دانشگاه ها سعی می کنند نتیجه تحقیقات خود را در نشریات با کیفیت بالاتر چاپ کنند.

در شاخص‌های کیفی، ارتباط با صنعت و چاپ مقاله، دانشگاه اول کشور هستیم

هرمزی‌نژاد با تاکید بر اینکه هیچ زمان کیفیت را فدای کمیت نکردیم که رنک ما بالا بیاید، گفت: جایگاه ما در رتبه بندی ها که تعداد برای آنها مهم است، نسبتا پایین تر است چرا که ما کیفی کار می کنیم نه کمی؛ حتی در رتبه بندی‌هایی که شاخص ارتباط با صنعت و چاپ مقاله مهم است در رتبه های برتر قرار داریم. وزارت عتف هر ساله گزارش می دهد که دانشگاه صنعتی شریف تنها در حوزه پژوهش سرآمد نیست بلکه در ارتباط با صنعت هم جایگاه نخست کشور را دارا است.

وی با بیان این که روزنامه فرهیختگان چند بار دیگر از این دست گزارش ها زده است گفت: سعی کرده ایم که از کنار آن بگذریم و جواب ندهیم اما با توجه به این که مردم در فضای مجازی هستند و اخبار سطحی را از این فضا می گیرند کانالی که خبری را منتشر می کند مانند ویروس در همه جا پخش می شود.

کیو اس، تایمز و شانگهای نظام‌های رتبه‌بندی معتبر جهان

مدیرکل پژوهش دانشگاه صنعتی شریف با بیان این که با مقایسه یک رتبه بندی نمی توان نتیجه گیری کرد افزود: سه رتبه بندی معتبر دنیا که دانشگاه های معتبر دنیا آن را دنبال می کنند، کیو اس، تایمز و شانگهای است که در آنها رتبه بندی دانشگاه های کشور ما بالا است و افتی را نشان نمی دهد؛ بنابراین رتبه بندی لایدن را نمی توان ملاک سنجش قرار داد.

هرمزی‌نژاد ادامه داد: در جدیدترین نسخه رتبه بندی کیو اس (QS) ۲۰۲۴ که منتشر شد؛ دانشگاه صنعتی شریف رتبه نخست کشور را به دست آورد و در بین دانشگاه‌های جهان با ۴۷ پله صعود برای اولین بار در ایران، رتبه ۳۳۴ جهانی را از آن خود کرد.

وی گفت: موسسه آموزش عالی تایمز در ویرایش ۲۰۲۳ خود، نام ۶۵ موسسه ایرانی را در قرار داده است. در این رتبه بندی، دانشگاه صنعتی شریف بعد از پنج سال در رتبه نخست دانشگاه‌های ایرانی جای گرفت. در نظام رتبه بندی سال ۲۰۲۳ موسسه آموزش عالی تایمز نام ۹۲۸ موسسه از ۳۶ کشور آسیایی به چشم می‌خورد که دانشگاه صنعتی شریف موفق به کسب رتبه ۶۴ شده است.

مدیرکل پژوهش دانشگاه صنعتی شریف افزود: اگر بخواهیم کیفیت مقالات بالاتر برود، نیاز به بودجه و اعتبارات بیشتری است. مشکل دانشگاه ها این است که بالای ۹۰ درصد بودجه خود را صرف حقوق و دستمزد می کنند و بودجه ای که با آن بتوانند کار عملیاتی انجام دهند و از خود نوآوری داشته باشند، خیلی کم و ناچیز است. امیدواریم در دوره جدید، دولت نگاه ویژه ای به دانشگاه هایی که کیفی کار می کنند، داشته باشد.

هرمزی‌نژاد ادامه داد:‌ از طرف دیگر دانشگاه شریف تحت تحریم های شدید اتحادیه اروپا هم قرار دارد و چندین بار تلاش کردیم که دانشگاه از تحریم بیرون بیاید اما هنوز موفق نشده ایم؛ بنابراین هزینه تحقیقات ما معمولا خیلی بیشتر از رقبا است و نیازمند کمک ویژه از سوی تصمیم گیران هستیم.

وی اظهار داشت: باید توجه داشته که این جایگاه علمی خوب دانشگاه شریف در چنین شرایطی تحت تحریم های شدید بین‌المللی و همچنین بودجه کم و ناکافی حاصل شده است.