به گزارش ایرنا، مخالفان توسعه روابط ایران - آفریقا از همان ابتدا پیش بینی های متضادی از این سفر روایت می کردند و نسبت به انجام آن عکس العمل های منفی نشان می دادند، اما دستاوردهایی که این سفر کوتاه با تقویت همکاری ها و تبادلات متقابل با این سه کشور آفریقایی ایجاد کرد نشان داد که هم ایران و هم آفریقا قربانی روایت های مسموم و تحریف های دائم و سیاه نمایی های رسانه های استکباری غرب بوده و هستند.
در واقع این سفر که سفر بالاترین مقام رسمی ایران پس از ۱۱ سال به آفریقا بوده، از قضا در این مدت کوتاه ۲۱ سند همکاری میان ایران و طرف های آفریقایی امضاء شده که ثابت می کند خوشبختانه راهبرد همبستگی بین کشورهای آفریقایی به همراه تدبیر دولت جدید ایران برای ایجاد همگرایی با آنها می تواند موجب شکست سیاست های دشمنان مشترک ایران و افریقا باشد.
همان گونه که دکتر حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان پیشتر قاره آفریقا را سرزمین فرصت‌های رو به پیشرفت خوانده و بازار متنوع صادرات و واردات آنرا را زمینه ساز همکاری های مهم ایران و این قاره خوانده بود، دیدیم که چگونه رئیس جمهوری توانست با این سفر کوتاه گام هایی در راستای ارتقای امنیت غذایی کشور، ایجاد بازارهای صادراتی جدید، گسترش همکاری‌ها در حوزه فناوری و دانش‌بنیان، تسهیل تامین مواد اولیه و کالاهای اساسی و امکان اجرای طرح کشت فراسرزمینی بردارد.
قابل توجه اینکه این دستآوردها درحالی حاصل شد که جمهوری اسلامی ایران همچنان تحت فشار تحریم های ظالمان غرب به سرکردگی آمریکا علیه ملت ایران است و برای همین هم بود که شبکه آمریکایی "سی ان ان" در گزارشی سفر آیت الله رئیسی به این سه کشور و استقبال گرم از او را گامی مهم برای بی اثر کردن تحریم ها دانسته و از نتایج این سفر نیز ابرار نگرانی کرد.
اعتراف رسانه های غربی در این زمینه جالب است؛ رسانه‌های غربی از جمله خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا، المانیتور، رویترز و فرانس پرس با پرداختن به ابعاد مختلف این سفر آفریقایی، آنرا در راستای تلاش ایران برای کم اثر کردن تحریم‌ها و تعمیق همکاری‌ها با کشورهای مختلف در سراسر جهان ارزیابی کردند.
شاید این نگرانی غربی های از نتایج این سفر و مشابه آن بی مورد هم نباشد، چون دولت سیزدهم در چنین شرایط تحریمی توانست راهبرد گسترش تعاملات اقتصادی با جهان را در راس اولویت سیاست خارجی خود قرار دهد و ابتدا با انجام سفرهای دیگر به کشورهای همسایه و آمریکای لاتین، این بار هم کشورهای آفریقایی را برای پیگیری و پیشبرد برنامه های راهبردی خود هدف قرار داد.
در واقع به دلیل همین شرایط تحریمی است که سفر رئیس جمهوری به آفریقا در راس یک هیات بلند پایه متشکل از برخی وزرا و مقامات از وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، کار، تعاون و رفاه اجتماعی و همچنین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، خودش یک دستاورد مهم است که در چشم رسانه های غربی نیز با اهمیت جلو کرد؛ چون صرف نظر از دستاوردهای مضاعفی که این سفر در آینده در راستای تنوع بخشی به مقاصد صادراتی و ایجاد زمینه های همکاری های سیاسی و اقتصادی خواهد داشت، توانست خشم و نگرانی غربی ها در این شرایط تحریمی را برانگیزد.
کنیا
آیت الله رئیسی صبح چهارشنبه در نخستین توقف در کشورهای آفریقایی، با ورد به نایروبی پایتخت کنیا مورد استقبال گرم "ویلیام روتو" همتای کنیایی خود قرار گرفت و قراداد های مختلفی با آن کشور امضاء کرد.
وی نشست هایی نیز با سرمایه گذاران و تجار ایرانی مقیم آن کشور برگزار کرد که حاصل آن راه اندازی کارخانه مونتاژ خودوری "نیسان زامیاد" توسط سرمایه گذاران ایرانی در آن کشور است، خودروهای ایرانی که بعد از تولید قرار شد نام های "سواحیلی" بر آن نهاده شود.
در مقابل بعد از بررسی های تفصیلی که سازمان دامپزشکی انجام داد و تائیدیه های بهداشتی لازم هم صادر شد، مقرر گردید ایران نیز از این کشور شرق آفریقا گوشت وارد کند تا زمینه ای برای تعدیل قیمت گوشت در بازار کشور باشد.
رئیس جمهوری همچنین با هدف بازاریابی برای محصولات دانش بنیان ایرانی، "خانه نوآوری و فناوری ایران" در کنیا را رونمایی و راه اندازی کرد تا پهپادهای تولیدی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی که کاربردهای دوگانه برای «سم پاشی» زمین‌های کشاورزی و همچنین «بازرسی مزرعه» با قابلیت پردازش تصویر برای اموری از جمله نقشه‌برداری و تشخیص آفات مزارع را دارند، جای پایی در قاره افریقا برای این تولیدات داخلی باز کند.
در ضمن برنامه ریزی های گسترده ای هم انجام شد تا دو کشور بتوانند در حوزه‌های مکانیک و فناوری نیز همکاری‌های خوبی داشته باشند.
در همین راستا، پنج یادداشت تفاهم همکاری در زمینه ارتباطات و اطلاعات، شیلات، بهداشت و دام‌پروری و ... بین ایران و کنیا امضا شد و با هدف گذاری جدی قرار شد میزان تجارت ایران با کنیا تا ۱۰ برابر میزان فعلی افزایش یابد.
به همین دلیل، رئیس جمهوری کنیا اعلام کرد که آماده سرمایه گذاری بین دو کشور است و از حضور سرماه گذاران ایرانی در کنیا استقبال می کند چون آمار واردات ۲۰۲۱ کنیا بیانگر سهم بسیار کم اقتصاد ایران از بازار این کشور است.
بررسی دقیق این آمار و شرکای اقتصادی کنیا از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و دیگر کشورهای آسیایی ثابت می کند که ایران باید عقب ماندگی از این رقابت را جبران کند و سهم درآمدی و نقش‌آفرینی اقتصادی ایران در قاره آفریقا را بیشتر از پیش کند.
در اوگاندا،
آیت الله رئیسی در دومین مقصد از سفر منطقه ای به قاره آفریقا، وارد کامپالا پایتخت اوگاندا شد و مورد استقبال "یووری موسووینی" همتای اوگاندایی خود قرار گرفت.
طبق گزارش ها، در سفر آیت الله رییسی به اوگاندا نیز از بین ۱۱ سند مبادله شده از قبل، ۴ یادداشت تفاهم و موافقتنامه همکاری‌های مختلف میان ایران و آن کشور امضاء شد که معافیت صدور روادید سفر برای شهروندان دو کشور، همکاری کشاورزی، تشکیل کمیسیون دائمی مشترک به همراه سندهای فرعی دیگر برای توسعه همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و اوگاندا امضاء شد.
همانگونه که اشاره شد، سندهای مهم دیگری هم وجود داشت که امضای نهایی آنها نیازمند بررسی‌های بیشتر بود و قرار شد در جریان «کمیسیون مشترک اقتصادی که در آینده‌ای نزدیک در تهران» برگزار خواهد شد، امضاء شوند.
یاآوری می شود که توسعه همکاری های تجاری میان این دو کشور آسیایی و آفریقایی از هدفگذاری های قبلی وزارت خارجه های ایران و اوگاندا بود، چرا که دو طرف سطح فعلی این همکاری ها را هنوز مطلوب نمی دانند، چون در سال جاری شمسی، پس از قهوه، میمون آزمایشگاهی با ارزش حدود ۱۷۸ هزار دلار حدود ۱۷ درصد واردات از اوگاندا را تشکیل می‌دهد.
در ضمن آیت الله رئیسی اولین نهال معرفی شده ایرانی برای کشت فراسرزمینی را در پایتخت اوگاندا کاشت و در عین حال در نشست بین‌الادیان که با حضور و سخنرانی مفتی، اسقف اعظم مسیحیان و معاون نخست‌وزیر اوگاندا در مسجد ملی این کشور برگزار شد شرکت و سخنرانی کرد.
رئیس جمهوری در ادامه دیدار از کامپالا دفتر نوآوری و فناوری ایران در این شهر را افتتاح کرد تا به عنوان مرکز و نمایشگاهی برای محصولات دانش‌بنیان ایرانی در اوگاندا در حوزه‌های مختلف صنایع غذایی، کشاورزی، دارویی، تجهیزات پزشکی، واکسن‌های دام و طیور، داروهای گیاهی، مکمل‌های غذایی و پهپادهای کشاورزی عمل کند.
هدف از تاسیس این دفتر، ایجاد بازارهای صادراتی جدید و معرفی محصولات دانش‌بنیان به بازارهای آفریقا و همچنین ایجاد زمینه توسعه همکاری مشترک به‌ویژه در حوزه شرق آفریقاست.
در زیمبابوه
رئیس جمهوری در آخرین مقصد این سفر فشرده وارد هراره، پایتخت زیمبابوه در جنوب آفریقا شد و در فرودگاه مورد استقبال مستقیم "امرسون منانگوگا"رئیس جمهوری این کشور قرار گرفت در حالی که مردم این کشور نیز به همراه مقامات زیمبابوه استقبال بسیاری گرمی از رئیس جمهوری کشورمان به عمل آوردند.
در این سفر نیز اسناد زیادی برای همکاری بین مقامات عالی‌رتبه ایران و زیمبابوه در حضور روسای جمهوری دو کشور به امضا رسید. این تفاهم‌نامه‌ها تاکنون در ۱۲ مورد در زمینه‌های کار و اشتغال، ایمنی حرفه ای و سلامت و کاهش سوانح کار، آموزش عالی تحقیقات، علم و فناوری، کشاورزی بوده است.
این همکاری ها در زمینه نفت و انرژی، مخابرات و فناوری اطلاعات، تامین اجتماعی و بیمه، کار و اشتغال، آموزش عالی و علوم و تحقیقات و فناوری، کشاورزی و شیلات، غذایی و دارویی، تامین، توزیع و تولید تجهیزات پزشکی، ایمنی حرفه ای و کاهش آسیب‌های مربوط به کار، حمایت های اجتماعی و حمایت از کودکان، توانمند سازی افراد معلول و تفاهمنامه همکاری میان شرکت تراکتورسازی ایران و شرکت ماگای زیمباوه صورت گرفت.
رئیس‌جمهور عصر پنج شنبه پس از پایان برنامه‌های سفر فشرده خود به سه کشور آفریقایی با بدرقه رئیس‌جمهوری زیمبابوه، هراره را به مقصد تهران ترک کرد و بامداد جمعه وارد تهران شد.
دستاورهای سفر به آفریقا
از آنجایی که رقابت کشورهای بزرگ برای برقراری تعامل همه جانبه ولو یک سویه با قاره آفریقا از قدیم الایام وجود داشته و طی سال های اخیر بسیار اوج هم گرفته و از قضا بازیگران تازه‌ای نیز پیدا هم کرده است، در این بین ایران هم می رود از این بازار رقابت ها فاصله نگیرد، چرا که این قاره می رود در حال تبدیل شدن به بزرگ‌ترین بازار کالاها و خدمات مصرفی دنیا باشد.
اما چون تاکنون ایران بیشتر بر بازارهای جغرافیایی دیگر نقاط جهان از جمله کشورهای همسایه و کشورهای آمریکای لاتین متمرکز بوده، تعامل کمتری با کشورهای آفریقایی داشته است، تا جایی که حجم تبادلات تجاری ایران با افریقا در سال گذشته به حدود یک میلیارد دلار و ۲۰۰ میلیون دلار رسیده بود.
با این وجود با قدم های جدیدی که دولت آیت الله رئیسی در سیاست خارجی برداشته است امید می رود شاهد توسعه روز افزون مناسبات با کشورهای این قاره سرشار از فرصت های همه جانبه باشیم.
البته خود رئیس جمهوری هم روز پنجشنبه بعد از پایان سفر به این سه کشور آفریقایی، آنها را کشور فرصت ها نامید و هدف اصلی سفرش را گسترش ارتباط با کشورهای آفریقایی و تقویت عمق راهبردی ایران خواند.
یک نگاه گذرا به قراردادهایی که در این سفر فشرده امضاء شد ثابت می شود که سیاست خارجی اعلامی دولت سییزدهم همگام با تحولات منطقه ای و جهانی به سمتی پیش می رود که تحلیلگران امیدوارند ایران بتواند برای پیگیری اهداف راهبردی و آرامانگرایانه انقلاب اسلامی بر کسالت سیاست های اجرایی خارجی قبلی فائق آید و رویکرد تعامل سازنده ای را هم با کشورهای این قاره و هم دیگر حوزه های جغرافیایی جهان برقرار کند.
خوشبختانه تحولات چند ماه اخیر در سیاست خارجی ایران در دولت سیزدهم گویای یک تحرک خاص در این سیاست ها است که تاکنون علاوه بر نمود داخلی، بازتاب و واکشن رسانه های غربی را نیز در پی داشته است.
اگر نگوئیم این واکشن های خارجی اولین دستاورد این سفر بوده، اما با اطمینان می توان گفت ۲۱ سند عالی امضاء شده میان ایران و این سه کشور آفریقایی، بستر همکاری های همه جانبه ای را با این کشورها فراهم آورده است که از این پس باید منتظر نتایج مثبت آن بر اقتصاد کشورمان باشیم.
این سفر و مذاکرات به عمل آمده میان هیات های ایرانی و کشورهای میزبان در این مدت در عین حال فرصت های شناخت دو طرف از ظرفیت های همکاری بیشتر در آینده را فراهم ساخته که برای تعامل بیشتر در آینده را نیز فراهم کرده است
از آنجایی که ایران قصد دارد با گسترش روابط خود با اغلب ۵۴ کشور آفریقایی از بازار بزرگ این کشورها برای افزایش حجم مبادلات اقتصادی خود و باز کردن راه‌های جدیدی برای تعاملات بین‌المللی استفاده کند، باید منتظر دستاوردهای بعدی این سفر نیز باشیم.
نظر شما