به گزارش روز دوشنبه ایرنا، نشریه آلمانی «فوکوس» در همین رابطه نگاهی به روابط روسیه و ترکیه بویژه در سایه بحران اوکراین و نشانه های چرخش سیاست ترکیه پس از انتخاب مجدد اردوغان به ریاست جمهوری کرده و نوشته است که اقدامات دیپلماتیک اخیر «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه (در نزدیکی به غرب و دور شدن از روسیه) نقطه تحولی در روابط آنکارا و مسکو به شمار می رود.
این نشریه در گزارش خود آورده است: اقدامات سیاسی (اخیر) رییس جمهور ترکیه در قبال اوکراین و نزدیکی آشکار آنکارا با غرب، مسکو را نسبت به آنکارا مشکوک کرده است.
به نوشته فوکوس، پوتین یکی از اولین کسانی بود که به اردوغان برای انتخاب مجدد به ریاست جمهوری ترکیه در ماه مه گذشته تبریک گفت و او را «دوست عزیز» خطاب کرد.
این نشریه با اشاره به اینکه روسیه روی پیروزی اردوغان در انتخابات شرط بندی کرده بود، اضافه کرد: سال ها است که بین پوتین و اردوغان رابطه نزدیکی وجود دارد. هر دو دیدگاه مشابهی درباره حکومت و سیاست دارند.
به نوشته فوکوس، هر دو کشور از همکاری های اقتصادی سود می برند، ترکیه حضور پررنگی در صنعت ساخت و ساز روسیه دارد و میوه و سبزیجات به روسیه صادر می کند و صنعت گردشگری ترکیه هم از گردشگران روسی بهره می برد، همچنین روسیه بازیگر اصلی در بخش انرژی ترکیه است.
برپایه این گزارش، گازپروم تامین کننده اصلی گاز طبیعی ترکیه است و شرکت هسته ای روسی «روس اتم» در حال ساخت یک نیروگاه هسته ای بزرگ در «آکویو»ی ترکیه است. همچنین ترکیه یکی از آخرین مشتریان اروپایی باقی مانده در تجارت گاز برای روسیه است و خطوط لوله «گازپروم»، گاز روسیه را نه تنها به ترکیه، بلکه به اروپای جنوب شرقی می رساند. همچنین فرصت های تجاری با ترکیه برای صنعت تسلیحات روسیه وجود دارد.
با این حال، از زمان آغاز جنگ اوکراین، امتناع ترکیه از حمایت از تحریم‌های غرب علیه روسیه، اهمیت ویژه‌ای داشته است. واردات موازی زیادی از روسیه و از طریق ترکیه انجام می شود و شرکت های ترکیه ای از کشورهای غربی به طور فزاینده ای کالاهای تحریم شده را خریداری و به روسیه صادر می کنند.
به نوشته فوکوس، با این وجود، اختلافات ژئوپلیتیکی نیز بین روسیه و ترکیه وجود دارد. هر دو به دنبال منافع متضاد در سوریه، لیبی و قفقاز جنوبی هستند. ترکیه سالها در سوریه برای سرنگون کردن دولت این کشور تلاش کرد؛ درحالی که روسیه از این دولت حمایت می‌کند. مسکو در جنگ داخلی لیبی، از ژنرال «خلیفه حفتر» و آنکارا از حریف او، حمایت مالی و نظامی کردند.
به اعتقاد این نشریه، در مناقشه بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز حمایت نظامی ترکیه از باکو منجر به تغییر موازنه قدرت در منطقه به زیان روسیه شده است.
فوکوس روابط دو کشور را «رقابت کنترل شده» توصیف کرده است.
این نشریه از تغییر سیاست اردوغان پس از انتخاب مجدد و نزدیکی به غرب و ناخرسندی روسیه از نقض عهد دولت ترکیه سخن گفت و نوشت: اکنون شکاف های آشکاری در همکاری بین روسیه و ترکیه بوجود آمده است زیرا اردوغان به گرمی از «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهوری اوکراین استقبال کرد و بر اساس شایعات، ترکیه توپ های هویتزر به کی یف خواهد داد و قرارداد ساخت هواپیماهای بدون سرنشین بیرقدار ترکیه در اوکراین نیز امضا شده است. اما با این حال، توهین واقعی آنکارا به مسکو، انتقال پنج اسیر جنگی اوکراینی به اوکراین بود که در میان آنها اعضا و فرماندهان تشکیلات موسوم به «نئونازی آزوف» بودند. روسیه این اسیران جنگی را با شرط عدم تحویل به اوکراین، به ترکیه تحویل داده بود.
گردان آزوف که دارای گرایش راستگرای افراطی و ریشه های فوق ملی گرایانه است، یکی از شناخته‌شده‌ترین یگان های وابسته به ارتش اوکراین بوده که در بخش شرقی این کشور با نیروهای روسیه درگیر است.
به نوشته فوکوس، علاوه بر این، اردوغان متعهد شد که راه را برای عضویت سوئد در ناتو باز کند. هرچند رهبری روسیه این تصور را ندارد که ترکیه برای همیشه از الحاق سوئد جلوگیری خواهد کرد اما تغییر نگرش کنونی دولت ترکیه در باز کردن راه عضویت سوئد در ناتو به عنوان یکی از مجموعه اقدامات اخیر آنکارا باعث شده است تا در روسیه به روابط با ترکیه با دیده تردید نگریسته شده و باب این سوال باز شود که آیا ترکیه قصد دارد روابط خود با غرب را احیا کند و آیا مسیر نزدیکی مسکو و آنکارا رو به پایان است؟
این نشریه آلمانی با بیان اینکه "می توان حدس زد که روابط ترکیه با روسیه برای اردوغان مهم باقی بماند و روابط و همکاری متقابل سودمند بیش از حد جذاب هستند و هر دو کشور به یکدیگر نیاز دارند"، در عین حال ابراز عقیده کرده است که دوره ای که رهبری ترکیه مسیر خاص خود را با روسیه پیمود، احتمالاً به پایان رسیده است.
فوکوس همچنین ابراز عقیده کرده است که رهبری روسیه تحولات جدید را کم اهمیت جلوه می دهد و به سیاست قبلی در قبال ترکیه پایبند است.
به نوشته این نشریه، صداها در پارلمان روسیه و جناح راست ناسیونالیست این کشور در حال افزایش است که آنها از ترکیه به عنوان "کشور غیردوست" یاد می کنند.
رئیس کمیته دفاع و امنیت شورای فدراسیون روسیه اخیرا اعلام کرد که اقدامات تازه ترکیه نشان می‌دهد که این کشور در حال تبدیل شدن به یک کشور غیردوست است.
ویکتور بوندارف از اقدامات ترکیه از جمله اعلام حمایت آنکارا از پیشنهاد اوکراین برای پیوستن به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و تصمیم بعدی مبنی بر آزاد کردن پنج فرمانده گردان اوکراینی آزوف، به عنوان اقدامی یاد کرد که بی‌طرفی ترکیه را از بین می‌برد.
بوندارف همچنین گفته است که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در حال تسلیم شدن در برابر فشار غرب است.
با این حال، به نوشته فوکوس، اینکه روسیه، ترکیه را در جرگه کشوری "غیر دوست" قرار دهد، در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد و اگر سفر اعلام شده ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به ترکیه در ماه اوت آینده (شهریور)، انجام شود، آنگاه امکان شناخت واضح تر خط و خطوط تحول در روابط دوجانبه بین آنکارا و مسکو وجود خواهد داشت.
نظر شما