به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از «ساینس الرت»، داستان‌های علمی مملو از ماجراهای ظهور ارگانیسم‌های مرگبار و کشنده از درون یخ‌ها و گرفتار کردن قربانیان از همه جا بی خبر است. از موجودات بیگانه تغییرشکل‌دهنده در قطب جنوب تا اَبَرانگل‌های بیرون آمده از ماموت‌های پشمالوی گرم شده در سیبری و پاندمی ویروسی ناشی از گرم شدن گرینلند، مضامینی برای چنین داستان هایی بوده اند.
حال این سوال مطرح است؛ آیا امکان دارد پاتوژن‌هایی که زمانی در زمین رایج بودند اما برای هزاران سال در میان توده‌های یخی محبوس شده‌اند، اکنون بر اثر ذوب شدن یخ‌ها ظهور کنند و اکوسیستم‌های امروزی را تهدید کنند؟ امکان بالقوه روی دادن این امر بسیار واقعی است.
یخچال‌های طبیعی و توده‌های دائمی یخی که اکنون بر اثر گرمایش جهانی در حال ذوب شدن هستند، خطر ظهور مجدد انواع مختلف پاتوژن‌های خفته‌ای را ایجاد کرده‌اند که به مدت هزاران سال در میان یخ‌ها محبوس بودند.
این درحالی است که آب و هوای زمین با نرخی سریع در حال گرم شدن است و میزان گرم شدن در مناطق سردتر مانند قطب شمال چهار برابر سریع‌تر است. برآوردها حاکی است که می‌توانیم انتظار داشته باشیم هر سال حدود چهار سکستیلیون ۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ (چهار با ۲۱ صفر جلوی آن!) میکروارگانیسم جدید به علت ذوب شدن یخ‌ها رها شوند. این تعداد معادل تعداد حدودی ستارگان در کیهان است.
هر چند تاکنون کسی نتوانسته خطرات ناشی از این میکروارگانیسم‌ها برای اکوسیستم‌های امروزی را برآورده کند اما تحقیقات جدید نشان داده است که یک درصد از این میکروارگانیسم‌های رهاشده از میان یخ‌ها و مناطق منجمد زمین می‌تواند خسارت‌های زیست‌محیطی بزرگی ایجاد کرده و قربانیان زیادی از میان جمعیت‌های میزبان خود بگیرد.
یک مطالعه جهانی جدید توسط مرکز تحقیقاتی مشترک کمیسیون اروپا که نتایج آن در نشریه «بیولوژی محاسباتی پلوس» (PLOS Computational Biology) انتشار یافته است، خطرات اکولوژیک ناشی از این پاتوژن‌های باستانی را محاسبه کرده است. این ریسک با استفاده از آزمایش های شبیه‌سازی شده‌ای محاسبه شده که در آنها پاتوژن‌های دیجیتال مربوط به گذشته به میزبان‌های باکتری‌مانند حمله کردند.
این محققان از یک پلتفرم نرم‌افزار هوش مصنوعی با نام «آویدا» (Avida) ابداعی دانشگاه ایالتی «میشیگان» (آمریکا) برای ایجاد و آزمایش رهاسازی شبیه‌سازی شده این پاتوژن‌های دیجیتال استفاده کردند. نتایج این شبیه‌سازی‌ها نشان داد که این پاتوژن‌ها اغلب می‌توانند در جهان امروز رشد و نمو کنند.
بر اساس شبیه‌سازی‌های انجام شده، حدود سه درصد از پاتوژن‌ها در محیط‌های جدید خود غالب شدند و یک درصد نیز نتایج غیرقابل پیش‌بینی نشان دادند و برخی از آنها یک سوم گونه‌های میزبان را نابود کردند در حالی که برخی دیگر گوناگونی را تا حد ۱۲ درصد افزایش دادند.
خطر ناشی از این پاتوژن‌های یک درصدی ممکن است کوچک به نظر برسد اما محققان می‌گویند این مساله به طور بالقوه می‌توانند بسیار خطرناک باشند.
دکتر «جیووانی استرونا» از مولفان اصلی این گزارش تحقیقی می‌گوید: یافته‌های ما حاکی است که تهدیدات غیرقابل پیش بینی که تاکنون منحصر به داستان های علمی بوده، می‌تواند به یک عامل مهم در تغییرات اکولوژیکی تبدیل شود. «کوری برادشاو» استاد دانشگاه «فلیندرز» (استرالیا) نیز می‌گوید: این یافته‌های جدید نشان می‌دهد خطر حمله پاتوژن‌های ناشناخته عامل نگرانی است و نباید دستکم گرفته شود.
هر چند خطر بالقوه برای انسان‌ها مدل‌سازی نشده اما این حقیقت که پاتوژن‌های «مسافر زمان» می‌توانند جاگیر شوند و یک جامعه میزبان را دچار تباهی و فروپاشی کنند، از هم اکنون نگران کننده است.
همچنین با توجه به اینکه ویروس‌های مهمی مانند «سارس-کوو-۲»، «ابولا» و «اچ آی وی» احتمالا از طریق تماس با حیوانات میزبان به انسان‌ها منتقل شده‌اند، این امکان وجود دارد که ویروس‌های باستانی رهاشده از میان یخ‌ها از طریق مسیرهای بیماری‌های مشترک میان انسان و حیوان به انسان‌ها سرایت کنند.
این گزارش حاکی است هر چند احتمال ظهور پاتوژن‌هایی از میان یخ‌ها و ایجاد انقراض پایین است اما نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که این امر دیگر یک خواب و خیال نیست و جهان باید با چنین سناریوهایی آماده شود. به گفته «برادشاو»، ما باید خطرات بالقوه ناشی از میکروب‌های باستانی را بشناسیم تا بتوانیم برای هرگونه پیامد ناخواسته رهاسازی آنها در جهان امروزی آماده شویم.
نظر شما