آینده توافق علمی ۴۴ ساله آمریکا و چین در میانه تنش‌ها چه خواهد شد؟

به گزارش ایرنا، این اولین توافقی است که آمریکا و چین هنگام عادی سازی روابط در اواخر دهه ۱۹۷۰ امضا کردند. اما عدم تمدید آن یک پیام برای چین خواهد بود و تحلیلگران و سیاستمدارن آمریکایی درحال کار بر روی محتوای این پیام هستند.

تارنمای خبری آکسیوس دراین باره نوشت: توافقنامه علم و فناوری آمریکا و چین (STA) که در ابتدا در سال ۱۹۷۹ امضا شد، تقریباً هر پنج سال یکبار تمدید شده است و آخرین بار در سال ۲۰۱۸ این توافق تمدید شد. این توافق زمینه را برای همکاری دانشمندان آمریکایی و چینی در فیزیک، شیمی، بهداشت و سایر موضوعات فراهم کرد. همکاری بر اساس این توافق به چین و آمریکا کمک کرد تا برای ترمیم لایه های اوزون با یکدیگر همکاری کنند و امکان به اشتراک گذاری داده ها در خصوص بیماری آنفلوآنزا جهت معرفی یک واکسن موثر را فراهم کرد.

با گذشت بیش از چهار دهه از این توافق که یک بیماری همه گیر و چندین دولت را تجربه کرد، ادامه همکاری ها به دلیل نگرانی آمریکا و ادعاهای این کشور در خصوص سرقت مالکیت معنوی از سوی پکن و بهره مندی ارتش چین از پیشرفت های علمی آمریکا زیر سئوال رفت.

حامیان تجدید توافقنامه علم و فناوری آمریکا و چین به نوعی استدلال می کنند که مزایای همکاری بیشتر از خطرات آن است. مخالفان معتقدند ادامه توافق به پکن نشان می دهد که آمریکا نگرانی جدی در مورد خطرات ندارد.

جان هولدرن، مدیر سابق دفتر سیاست‌گذاری علم و فناوری کاخ سفید (OSTP) در دوران دولت باراک اوباما گفت: افزایش همکاری‌ها به ایجاد روابط شخصی بین دانشمندان آمریکایی و چینی کمک کرده است، که بسیاری از آنها به مقام‌های ارشد در پکن واشنگتن تبدیل شدند و از این روابط برای رسیدگی به مسائل مبتنی بر علم مورد علاقه هر دو کشور استفاده کردند.

همکاری علمی میان آمریکا و چین در دوران دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا به شدت زیر سوال رفت. در آن زمان، وزارت دادگستری آمریکا تحقیق درباره سرقت و جاسوسی مالکیت معنوی احتمالی از سوی چین را آغاز کرد. این تحقیقات پس از طرح اتهامات مبنی بر هدف قراردادن نژادپرستانه دانشمندان از سوی مقامات آمریکایی متوقف شد و پرونده ها بسته شد.

این توافق همچنین نمادین است و همکاری شناخته شده می تواند "روابط دوستانه" را تقویت کند و " رفاه هر دو کشور را ارتقا بخشد."

در سال ۱۹۷۹، چین از نظر توانمندی های علمی و فناوری به مراتب از آمریکا عقب بود. اسکات مایکل مور، مدیر برنامه‌ها و ابتکارات استراتژیک چین در دانشگاه پنسیلوانیا گفت: «در آن زمان نمی توانستیم تصور کنیم که چین از نظر علم و فناوری به چنین جایگاهی دست یابد.هیچ نوع رقابتی وجود نداشت و مسائل مربوط به مالکیت معنوی در توجه نبود.»

اما پیشرفت چین در هوش مصنوعی، علوم کوانتومی، زیست پزشکی و فضا و توانایی هر دو کشور برای تبدیل علوم بنیادی به فناوری‌های نوظهور و با کاربرد دوگانه نظامی و غیرنظامی و ارزش تجاری عظیم، همکاری علمی بین دو کشور را در تیررس سیاست داخلی و بین المللی قرار داده است.

کمیته منتخب مجلس نمایندگان آمریکا در مورد چین در ماه ژوئن، در نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که با توجه به نگرانی‌ها مبنی بر اینکه تحقیقات تحت توافقنامه علم و فناوری آمریکا و چین می‌تواند مجتمع نظامی-صنعتی چین را تقویت کند، «اکیداً توصیه می شود» که این توافق از سوی دولت آمریکا تمدید نشود.

ژی فنگ، سفیر چین در آمریکا ماه گذشته در نشست امنیتی آسپن گفت که تمدید توافق از اولویت های همکاری آمریکا و چین است.

سخنگوی سفارت چین در واشنگتن در بیانیه ای به آکسیوس گفت: چین آماده است تا در مورد محتوا و شکل توافق با آمریکا بر اساس برابری و منافع متقابل گفتگو کند.

چندین مقام ارشد آمریکایی از ژوئن به چین سفر کرده اند. این سفر ها به این دلیل است که دولت بایدن تلاش می کند تنش ها بین واشنگتن و پکن را کاهش دهد. تمدید نکردن این توافق می تواند این تلاش ها را پیچیده کند.