سازمان دهندگان این نشست شاید امیدوار باشند با راه اندازی این نشست مشورتی و دعوت به همکار های جدید بخواهند از چاله ای که خود کنده بودند و تبدیل به چاه می شود خارج شوند، اما دولت روسیه را به عنوان طرف اصلی دعوا به این نشست دعوت نکردند، در حالی که همۀ کارشناسان از قبل به اتفاق آراء هشدار داده بودند که بدون حضور روسیه، دستیابی به پیشرفت در مذاکرات صلح اوکراین بطور کلی غیرممکن است.
آنها با تشویق و ترغیب دولت عربستان برای میزبانی این نشست در جده در پی یافتن تضمینی برای حفظ امنیت خود اما با شعار ارتقای امنیت بین المللی و جلوگیری از اثرات انسانی و اقتصادی بیشتر این بحران فرسایشی هستند، اما با پیش کشیدن ملت اوکراین به عنوان گوشت قربانی دم تیغ این جنگ فرسایشی خود ساخته، سعی کردند حریم امنی برای ملت های خود بیابند و امروزه از روی استیصال از هر تلاش پیدا و پنهانی برای کاستن از فرسایش و خسارت های بیشتر جنگ به ضرر ملت های خود دست نمی کشند، چون به خوبی می بینند گسترش دامنه این آتش می رود دامن ملت های خودشان را نیز بگیرد.
با این وجود اگرچه این گردهمایی در سطح مشاوران امنیت از حدود ۴۰ کشورعمدتا غربی و آسیایی همچون مورد مشابه دوماه قبل آن در کپنهاک دانمارک، به صورت مخفیانه آماده شده بود، اما جزئیات آن به سرعت به مطبوعات جهان، از آسوشیتدپرس تا الجزیره درز کرد و حتی "دمیتری پسکوف" دبیر مطبوعاتی رئیس جمهوری روسیه بعد از افشای اهداف و برخی ابعاد این نشست اعلام کرد که مسکو روند رایزنی‌ها در جده را از نزدیک دنبال خواهند کرد.
چون دولت روسیه به خوبی دریافته است که احتمالاً غرب با برگزاری این نشست سعی دارد یک ائتلاف مرکب از کشورهای جنوب جهانی که از درگیری در اوکراین فاصله می‌گیرند، تشکیل دهد و متحدان روسیه را از آن دور کند.
پس باید دید عدم حضور یک طرف دعوا یعنی روسیه در نشست جده تا چه میزان می تواند ضامن موفقیت این نشست امنیتی باشد. چون تاکنون، تمام تلاش‌های غرب برای ایجاد شکاف شکست خورده است. البته نشست جده اولین رویداد تابستانی نیست که بدون مشارکت روسیه دربارۀ سرنوشت اوکراین برگزار می‌شود. چون در پایان ماه ژوئن نیز غربی ها مذاکرات محرمانه‌ایی را با حضور مشاوران امنیت ملی رؤسای جمهوری کشورهای شرکت کننده که اکثرا غربی بودند در کپنهاگ برگزار کرده بودند، نشستی کشورهای حامی روسیه در آن شرکت نداشتند.
اگرچه نمایندگان دولت های برزیل و عربستان سعودی از دعوت شده های نشست کپنهاگ بودند اما دولت چین نیز به رغم دریافت دعوتنامه، به اعتراض در آن نشست شرکت نکرده بود. اما از آنجایی که اطلاعلاتی از آن نشست به رسانه ها درز نکرد، کارشناسان بعید نمی دانند که هدف نشست جده نیز پیگیری اهداف برزمین مانده همان نشست کپنهاگ باشد، با این تفاوت که نماینده دولت های چین و آفریقای جنوبی نیز به عنوان دوستان روسیه این بار در جده حضور دارند. به همین دلیل روزنامه آمریکایی "وال استریت ژورنال" می‌نویسد که جده تصادفی برای برگزاری این نشست انتخاب نشده است، چون دیپلمات‌های غربی در تلاش هستند حمایت چین را که روابط بسیار نزدیکی با عربستان سعودی دارد، به خود جلب کنند».
با این وجود گزارش ها حاکی است که کشورهای غربی در حالی در جده همچون در کپنهاگ دم از صلح با روسیه می زنند که همچنان نیروهای مسلح اوکراین را به تشدید حملات به خاک روسیه تشویق می کنند. فقط شهر مسکو دو بار در یک هفته جاری مورد حمله قرار گرفت.
به همین دلیل "پروفسور لورنس فریدمن" استاد دانشکدۀ سلطنتی لندن، نویسندۀ مقالۀ متهم‌کننده: «ناتو از شکست دادن روسیه با دست اوکراین ناتوان است» اخیرا در مقاله ای در اندیشکده آمریکایی "فارن پالیسی" موفقیت مذاکرات جده را مورد تردید قرار داد.
وی در باره تشدید حملات اخیر اوکراین به روسیه تحت فشار مرکز اطلاعات و عملیات روانی غرب را چنین توجیه می کند: "اگرچه دولت اوکراین امیدوار است که در جامعۀ روسیه وحشت ایجاد کند، هیچ امکان دیگری حتی با وجود انبوه سلاح‌های غربی ندارد، در حالی که این حملات از نقطه نظر نظامی کاملا بی‌فایده هستند.
به اعتقاد فریدمن، کشورهای عضو ناتو نیز مانند روسیه تحت فشار قرار دارند. دغدغۀ آنها، حفاظت از منافع حیاتی غرب است و به خوبی هم می دانند که حملات هواپیماهای بدون سرنشین به مسکو هیچ فایده‌ای ندارد».
از آنجایی که طبق تحقیقات خود غربی ها در "پروژۀ راه پشتیبانی از اوکراین" ناتو تاکنون بیش از ۷۵ میلیارد دلار (از جمله، بیش از ۴۶ میلیارد دلار فقط آمریکا) در ارتش اوکراین سرمایه‌گذاری کرده است، بنابراین طبق پیش بینی پروفسور فریدمن، ناتو از این پس دیگر جرات عقب‌نشینی هم ندارد. زیرا، سیاستمداران غربی این عقب نشینی را به معنی به هدر دادن سرمایه‌گذاری در نوسازی نیروهای مسلح اوکراین ارزیابی کرده و رهبران خود را مورد شماتت قرار خواهند داد.
به همین دلیل "فارن افرز" تاکید دارد که شکست اوکراین و پیروزی روسیه به عنوان یک فاجعۀ ژئوپلیتیکی برای ناتو تلقی خواهد شد، بنابراین ناتو با نگرانی از عدم وجود ظرفیت پیشرفت نظامی اوکراین، نیروهای مسلح اوکراین را از عقب هُل می‌دهد تا آنها سریع‌تر و قاطع‌تر حمله کنند، شاید به برگ برنده هایی در این خصوص دست یابند.
تحلیلگران با علم به اینکه از این پس نه غرب حاضر به قبول شکست در این جنگ است و نه سیاستمداران اوکراینی حاضر می شوند تحت فشار غرب بدیهیات را بپذیرند و همچنان بر همان خواسته‌های قبلی خود پافشاری می‌کنند، با اطمینان می گویند که هرگونه طرح صلحی از سوی اوکراین بدون حضور نماینده روسیه در جده و شنیده شدن خواسته های مسکو از این جنگ کاملا بی فایده خواهد بود.
این در حالی است که گزارش ها از دور اول نشست جده برای اوکراین حاکی است اوکراین همچنان تحت فشار غرب بر خواسته خود از این جنگ تاکید دارد، چون همانگونه که دیشب در پایان دور نخست این نشست از سوی "خلیج آن لاین" اعلام شد، یک پیشنهاد صلح ۱۰ بندی از سوی اوکراین مطرح شد و ظاهرا مورد استقبال و حمایت شرکت کنندگان نشست که اغلب غربی هستند، هم قرار گرفت.
اما از آنجایی که این پیشنهادات یکطرفه است و خواسته های روسیه در آن لحاظ نشده است، تحلیلگران همچنان یکی از دلایل عدم موفقیت احتمالی این نشست مشورتی امنیتی را همچون نشست کپنهاگ عدم حضور روسیه در آن ارزیابی می کنند.
خود "آندری یرماک" رئیس دفتر ولودیمیر زلنسکی و رئیس هیات مذاکره اوکراین نیز پیشتر پیش بینی کرده بود که احتمالا این نشست با مشکلاتی روبرو شود، اما گفته بود که کی‌یف تلاش خواهد کرد کشورهای شرکت کننده بیشتری را به فرمول صلح خود امیدوار کند، اتفاقی که در کپنهاک نیز اتفاق نیافتاده بود.
خود مقامات اوکراین، روسیه و دیگر مقامات بین‌المللی هم می‌گویند، در حال حاضر هیچ چشم‌اندازی برای مذاکرات صلح مستقیم میان اوکراین و روسیه وجود ندارد، چرا که جنگ ادامه دارد.
حتی "دیمیتری پسکوف" سخنگوی دولت روسیه نیز سه روز قبل با اشاره به اینکه روسیه مذاکرات عربستان را زیر نظر خواهد داشت، گفته بود که کشورش هیچ "پیش شرطی" در مورد راه حل مسالمت آمیز مناقشه اوکراین ندارد. وی در عین حال ابراز عقیده کرد که "کی یف" تمایلی به صلح" ندارد.
از سوی دیگر ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز یادآور شد: برخی کشورها سعی خواهند کرد از این نشست برای ایجاد ائتلاف علیه روسیه استفاده کنند.
در عین حال، صبح امروز "لسو آموریم" دستیار رئیس جمهوری برزیل هم که به نمایندگی کشورش در این نشست حصور دارد گفت که موفقیت مذاکرات جده فقط در گرو حضور روسیه است.
خبرگزاری "اسپوتنیک" روسیه در گزارشی در این خصوص نوشت،: او با تاکید بر اینکه این بعید است این مذاکرات در غیاب روسیه پیشرفت کند، خاطرنشان کرد: هر گونه گفت وگوی واقعی باید شامل همه طرف‌ها باشد."
در هر حال، تحلیلگران همچنان موفقیتی برای این نشست دو روزه بدون حضور روسیه برای پایان دادن جنگی که یک طرف آن روسیه و طرف دیگر آن پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) قرار دارد و باز هم به مدیریت غربی ها راه اندازی شده است، تصور نمی کنند.
نظر شما