نگاه ایران به "کمربند-راه"؛ همکاری برد-برد، مقابله با یکجانبه‌گرایی

به گزارش روزچهارشنبه ایرنا، این پایگاه خبری چینی در مصاحبه اختصاصی با دکتر حامد وفایی رئیس بخش زبان و ادبیات چینی در دانشگاه تهران درباره پیشرفت و دستاوردهای اجرای ابتکار «کمربند-راه» می نویسد:
ایران یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان است و پیوندهای آن با چین را می‌توان با نگاهی به قرن‌ها قبل جستجو کرد. دو ملت روابط عالی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دارند. ایران از همان ابتدا مشتاقانه نیز در از این طرح حمایت کرد. دانشگاه ها و اندیشکده های ایران حال بررسی امکان همکاری بین دو ملت هستند. شمار زیادی از دانشجویان نیز خواستار تحصیل در مؤسسه کنفوسیوس در ایران هستند.
وفایی افزود: ابتکار «کمربند-راه» در یک دهه گذشته دستاوردهای زیادی داشته است. وی با اشاره به نقش چین در میانجیگری روابط ایران و عربستان سعودی تصریح کرد: روابط تهران و پکن در سالهای اخیر روند افزایشی داشته است. پس از پایان همه گیری کووید-19، شرکت های چینی همکاری خود را با ایران از سر گرفتند. بسیاری از کارآفرینان چینی در حال تحقیق در مورد امکان همکاری با ایران هستند و پتانسیل سرمایه گذاری و همکاری در ایران را مورد بررسی قرار می دهند. همچنین، ایرانیان پذیرای بازرگانان، هنرمندان و دانشمندان چینی هستند و بیش از هر زمان دیگری برای همکاری با آنان آمادگی دارند.

وفایی تصریح کرد: شرکت های ایرانی خواستار پیوستن به پروژه های همکاری در این طرح هستند. از زمان مطرح شدن این طرح، ایرانیان فعالانه در خصوص تاثیر این طرح بر روابط چین و ایران بحثهایی را مطرح کرده اند. در حال حاضر بسیاری از کشورها و دانشگاهیان در سراسر جهان نگران هستند که رویکرد یکجانبه گرایانه آمریکا سبب ایجاد اختلال در نظم بین المللی کنونی در جهان شود. در حال حاضر بسیاری از مردم از این طرح استقبال می کنند و تمایل دارند در خصوص دستاوردهای آن بیشتر بدانند. آنها همچنین به این نتیجه رسیده اند که این طرح عادلانه و بر اساس سیاست برد-برد است. ایرانی ها همچنین آگاه هستند که چین چندجانبه گرایی و همکاری برد-برد را ترویج می کند.
وفایی با اشاره به همکاری ایران و چین می گوید از نظر اقتصادی، روابط دو کشور پس از همه گیری کرونا در زمینه تجارت و سرمایه گذاری، به ویژه در بحث انرژی و زیرساخت ها رو به افزایش گذاشته است.
وی خاطرنشان کرد این طرح موفقیت های دیپلماتیک مهمی نیز در بر داشته است. در جریان اجرای برجام، چین و ایران وارد دوره جدیدی در روابط دیپلماتیک دوجانبه شدند. این موضوع، مواردی مانند توافق هسته ای ایران، پیشرفت روابط بین عربستان سعودی و ایران و همکاری چین و ایران در خلیج فارس را در بر می گیرد. بنظر می رسد پتانسیل همکاری های آینده بین دو کشور بسیار زیاد باشد.
به باور وفایی اکنون ایران و چین یک مشارکت استراتژیک جامع دارند. یک مشارکت استراتژیک جامع دارای سه عنصر کلیدی است: نخست اینکه، دو کشور باید مشارکت داشته باشد و دشمن یکدیگر نباشند. ثانیاً، این مشارکت مبتنی بر وضعیت استراتژیک جهانی باشد نه موضوعاتی داخلی. همچنین مورد سوم مشارکت استراتژیک سازنده و نه انحصاری داشته باشند.
وی در خصوص چشم انداز همکاری چین و ایران در چارچوب این طرح تصریح کرد: شخصاً فکر می‌کنم هنوز موانعی مانند تحریم های آمریکا مانع همکاری دو کشور می‌شود. با این حال، جهان در حال تغییر است. در طول 50 سال گذشته، به ویژه در طول جنگ سرد، بسیاری از کشورها از اقدامات سلطه گرایانه ایالات متحده آسیب دیده اند. بنابراین آنها مخالف یکجانبه گرایی هستند و خواستار چندجانبه گرایی هستند و چین نیز ازچنین رویکرد حمایت می کند. روابط دیپلماتیک چندجانبه با چین به طور فعال توسط بسیاری از کشورها ترویج می شود. بنابراین، فکر می‌کنم در آینده فرصت‌های جدیدی برای همکاری ایران و چین وجود خواهد داشت.
علاوه بر این، ایران همچنین یک بازیگر اصلی در خاورمیانه، به ویژه در بخش انرژی است. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان را دارد. پتانسل های زیادی برای همکاری بین دو ملت در همه زمینه ها از جمله سیاسی، نظامی، امنیت ملی و اقتصادی وجود دارد. همکاری های آینده بدون شک به نفع هر دو کشور خواهد بود.
وی با اشاره به نقش میانجیگرانه پکن در روابط تهران و ریاض افزود: من اعتقاد راسخ دارم که این سه کشور در قالب این طرح با یکدیگر همکاری داشته باشند. چین نقش مهمی را در بهبود روابط بین عربستان سعودی و ایران، تقویت همکاری دو کشور و کمک به ثبات و صلح در خاورمیانه ایفا کرده است. همچنین بسیار محتمل است که عربستان سعودی و ایران به چین در قالب این طرح همکاری کنند.
با این حال، پیش نیاز این همکاری این است که عربستان سعودی و ایران بتوانند به طور موثر از پتانسیل و اقدامات چین برای تعمیق اعتماد متقابل از نظر اقتصادی، سیاسی و امنیت ملی استفاده کنند. امیدوارم همکاری بین سه کشور به تدریج پیشرفت کند و از جنبه‌های فرهنگی و اقتصادی مانند گشایش گردشگری پس از همه‌گیری و ایجاد تجارت متقابل آغاز شود و به تدریج به سمت استراتژی‌ و امنیت ملی حرکت کند.
وی در خصوص تلقی غرب از این طرح و توصیف آن به عنوان تله بدهی تصریح کرد: به نظر من، نگرش آمریکا به جنگ سرد بزرگترین مشکل پیش روی کشورهای غربی است. برخی از کشورهای غربی از زاویه دید جنگ سرد برای مشاهده پدیده های بین المللی معاصر استفاده می کنند و این طرح یک مثال معمولی در این خصوص است. هنگامی که آنها با ذهنیت جنگ سرد به این طرح می نگرند از دیدگاه حاصل جمع صفر برای توصیف آن استفاده می کنند و تصور می کنند که چین قصد دارد جایگزین ایالات متحده شود. با این حال، اگر آنها بتوانند از ذهنیت جنگ سرد فراتر بروند، متوجه خواهند شد که موضع اولیه آنها نادرست است. در دنیای امروز، ما به دنبال درگیری نیستیم، زیرا دوران جنگ سرد نیست به سر آمده است. نظرات کشورهای غربی در مورد چین و به دلیل عدم آگاهی آنها از محیط جهانی ناقص است. آنها باید بپذیرند که دوران سلطه گرایی و یکجانبه گرایی آمریکا به پایان رسیده است. به محض اینکه مردم این را بپذیرند، عبارت «تله بدهی» بی معنی خواهد شد. من دیدگاه مثبتی در مورد همکاری چین و ایران دارم. به لطف این طرح، گروه های همکاری متعددی در قالب سازمان همکاری شانگهای، بریکس و سایر نهادهای آسیای شرقی شکل گرفته است.
وی با اشاره به تحریم هایی آمریکا که سالهاست علیه ایران اعمال شد است، تصریح کرد: بدون شک تحریم های غیرقانونی اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران بر زندگی روزمره مردم این کشور تاثیر منفی گذاشته است. بسیاری از ایرانیان به ویژه بیماران به دلیل این محدودیت ها نمی توانند داروهای لازم را دریافت کنند. علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌ها نمی‌توانند در تجارت بین‌المللی حضور داشته باشند. همه اینها نتیجه اقدامات سطه جویانه آمریکاست که نه تنها با منافع مردم ایران مغایرت دارد، بلکه با برهم زدن امنیت و ثبات ایران و خاورمیانه، ثبات منطقه ای و جهانی را تضعیف می کند. بی‌تردید، هدف آمریکا ایجاد اختلال در روابط چین و ایران است.
وی تصریح کرد چین کشوری با نفوذ است و تمام ملت ایران بر این باورند که همکاری چین و ایران در قالب این ابتکار عمل می تواند نقش مهمی را در بی اثر کردن تحریم های آمریکا داشته باشد.
چین همواره اقدامات آمریکا در رابطه با توافق هسته ای ایران را محکوم کرده است. ایران به دنبال همکاری نزدیک تر با چین در چارچوب این طرح است تا بتواند با اقدامات یکجانبه گرایانه ایالات متحده مقابله کند.
مسائل بسیار دیگری در دنیا وجود دارد که از جمله آنها می توان به مسئله اسرائیل و فلسطین، مسئله ایران و عربستان، روسیه و اوکراین و مسائل مختلف کشورهای آفریقایی اشاره کرد. بسیاری از مردم در سراسر جهان، پس از مشاهده نفوذ چین و درک سیاست خارجی و نگرش آن، امیدوارند که چین را در این مسائل بین‌المللی نقشی فعال ایفا کند.
چین، ایران و اکثریت کشورها در یک محیط چندجانبه منافع دارند. هر دو کشور دیدگاه های سیاسی مشابهی دارند و منافع مشترکی دارند. بنابراین، من مطمئن هستم که چین و ایران با توجه به روابط صمیمانه و منافع مشترکشان در آینده نزدیک‌تر با یکدیگر همکاری خواهند کرد و طرح کمربند-راه نقش مهمی را در این خصوص ایفا می کند.