به گزارش روز یکشنبه ایرنا، همایش علمی و عملی «دریای خزر - دریای صلح و دوستی» به مناسبت روز دریای خزر در منطقه ملی گردشگری آوازه ترکمنستان با حضور روسای و نمایندگان نمایندگی های دیپلماتیک، دفاتر نمایندگی سازمان های بین المللی و رسانه های خارجی معتبر در ترکمنستان برگزار شد. در جلسه عمومی این مجمع، وزیر امور خارجه ترکمنستان و نمایندگان برجسته سفارتخانه های جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و روسیه سخنرانی کردند.
شرکت کنندگان در این کنفرانس بر لزوم تداوم بیشتر همکاری های نزدیک بین کشورهای حاشیه خزر تاکید کردند. در این سخنرانی ها تاکید شد که ترکمنستان در مهمترین فرآیندهای منطقه خزر مشارکت فعال دارد و تعهد خود را به ایده های صلح، هماهنگی و همکاری متقابل سودمند نشان می دهد.
رشید مردوف وزیر خارجه ترکمنستان، در سخنرانی خود حادترین مشکل دریای خزر را کاهش وسعت آن اعلام کرد و گفت: «در ۲۵ سال گذشته سطح این دریا تقریباً دو متر کاهش یافته است که منجر به عقب نشینی دریا برای مسافت های قابل توجهی می شود. این امر به ویژه در سال های اخیر قابل توجه است. دریا صدها متر از سواحل سابق خود دور شده است. در شمال خزر این ارقام حتی بیشتر است».
مردوف با بیان اینکه تا به امروز، دو مفهوم اصلی شامل اقلیمی و زمین شناسی در مورد علت تغییر سطح دریای خزر وجود دارد، افزود: میزان تأثیر این دو فاکتور بر میزان آب خزر ، از جمله موضوع های تحقیقات علمی است. اما هنوز در مورد دلایل تغییر سطح دریای خزر اتفاق نظر وجود ندارد.
وزیر خارجه ترکمنستان گفت: در اینجا می‌خواهم به نظر بسیاری از کارشناسان اشاره کنم که متذکر می‌شوند فرآیندهای اقلیمی رخ‌داده در قلمرو اوراسیا عمدتاً تحت تأثیر اقیانوس اطلس و قطب شمال است و میزان بارش و تبخیر در حوضه دریای خزر را تعیین می‌کنند.
او گفت: در عین حال باید تاکید کرد که حدود ۱۳۰ رودخانه به دریای خزر می ریزند که حجم اصلی ورودی به رودخانه های ولگا (۸۰%) . مابقی اورال، ترک، کورا، سولاک، سامور و رودخانه های سواحل ایران می باشد. وی اظهار داشت: عوامل اصلی رواناب رودخانه ها بارش زمستانی در حوضه رودخانه های ولگا و اورال است.
مردوف افزود: توجه به این نکته حائز اهمیت است که تنظیم جریان رودخانه بر تغییر رژیم ورود فصلی به دریا و در نتیجه تراز دریای خزر تأثیر می گذارد. از دهه ۵۰ قرن گذشته، پس از احداث سدهای بزرگ بر روی برخی رودخانه های منتهی به دریای خزر، تغییرات زیادی درباره میزان آب ورودی به خزر ایجاد شده است.
بر اساس گزارش کمیته هماهنگی آب‌وهواشناسی دریای خزر، در سال ۲۰۲۲ میزان افت سطح دریا نسبت به سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. این رقم به طور متوسط ۲۰ سانتی متر است که دلیل اصلی آن کاهش جریان رودخانه ولگا در سال ۲۰۲۲ (۲۱۲ کیلومتر مکعب در سر دلتای رودخانه) بود که به طور قابل توجهی کمتر از حد معمول (۲۳۸ کیلومتر مکعب) بود. با توجه به میزان کم آب پیش بینی شده رودخانه ولگا، کاهش بیشتر سطح دریای خزر در سال ۲۰۲۳ پیش بینی می شود.
در عین حال، در برخی نقاط استفاده بی رویه از آب دریا با نمک زدایی در حجم زیاد برای نیازهای خانگی نیز به نگرانی های جدی اضافه شده است.
در این راستا نیاز مبرمی به تقویت همکاری های علمی در مطالعه بیلان آبی و تعیین علل نوسانات سطح دریای خزر به منظور پیش بینی آن وجود دارد که هم برای حفظ اکوسیستمدریای خزر و برای اقتصاد مناطق ساحلی کشورهای دریای خزر از اهمیت بالایی برخوردار است.
مردوف ادامه داد: نوسانات سطح دریا مستلزم تغییراتی در تنوع زیستی است. مواردی از آفت انبوه پستانداران دریایی، پرندگان و ماهی ها ذکر شده است. بنابراین در سال های ۱۹۹۷، ۲۰۰۰ و ۲۰۲۲ مرگ و میر دسته جمعی فوک خزر مشاهده شد.
دریای خزر در محل تلاقی چند مسیر مهاجرت پرندگان مهاجر قرار دارد که امکان انتقال عوامل بیماری زا را برای آنها فراهم می کند.
بررسی این موضوع نیز باید موضوع تحقیقات مشترک سازمان های علمی کشورهای حاشیه خزر با مشارکت در صورت لزوم ساختارهای بین المللی شود.
ترکمنستان با اعلام مواضع اولویت خود در نشست آتی هفتاد و هشتم مجمع عمومی، ایجاد "ابتکار محیط زیست خزر" را پیشنهاد می کند که برای تبدیل شدن به یک پلت فرم بین المللی برای تعامل اساسی و حرفه ای در مورد طیف گسترده ای از موضوعات مرتبط با حفاظت از محیط زیست طراحی شده است.
او اظهار داشت : ترکمنستان متقاعد شده است که امروز وظیفه اصلی حداکثر استفاده از مکانیسم های همکاری ایجاد شده در خزر است که در درجه اول در کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر منعکس شده است. نقش کلیدی در هماهنگی این کار به وزارت خارجه کشورهای حاشیه خزر محول شده است. صادقانه بگویم، در پنج سالی که از تصویب کنوانسیون می گذرد، نمی توانیم نتایج قابل توجهی را در اینجا بیان کنیم. این وضعیت باید با استفاده از فرصت ها و قالب های موجود تغییر کند. مهمترین توافقاتی که سران کشورها به دست آورده اند باید به طور کامل اجرا شود.
مردوف گفت: در همین راستا به اطلاع شما می‌رسانم که در سال جاری به ابتکار فدراسیون روسیه، قرار بود کنفرانس وزرای خارجه کشورهای حاشیه خزر برگزار شود. ترکمنستان به سرعت به این ابتکار پاسخ مثبت داد و کاملاً از آن حمایت کرد. متأسفانه این دیدار هنوز برگزار نشده است. امیدواریم تا پایان سال برگزار شود.
سردار بردی محمد اف رئیس جمهوری تاجیکستان نیز در پیامی به افتتاحیه این همایش با بیان اینکه روز دریای خزر که همه ساله در ۱۲ آگوست در ترکمنستان در سطح عالی جشن گرفته می شود، اظهارداشت: عشق آباد ابتکاراتی را با هدف تقویت و گسترش روابط بین کشورهای دریای خزر ارائه می کند و آمادگی خود را برای مشارکت نزدیک در بخش های اولویت دار اقتصاد - انرژی، حمل و نقل، لجستیک، صنعت و تجارت نشان می دهد.
نظر شما