بریکس؛ تهدید برای اروپا یا فرصت؟

به گزارش روز دوشنبه ایرنا پایگاه خبری شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در مقاله ای در باره فرصت ها و چالشهای همکاری اروپا و بریکس نوشته است، پانزدهمین اجلاس سالانه گروه بریکس متشکل از اقتصادهای نوظهور در اواخر ماه گذشته میلادی با چالشی برای علاقه مندان به این ائتلاف به پایان رسید.

بر اساس توافقهای انجام شده در این اجلاس، از ابتدای سال ۲۰۲۴، این بلوک اقتصادی که در حال حاضر از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است اعضای جدیدی مانند آرژانتین، مصر، ایران، اتیوپی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی را شامل خواهد شد. این کشورهای جدید دارای اقتصادهایی بر پایه انرژی و معدن هستند. براساس این گزارش، این اجلاس تاکید قابل توجهی بر انتقال انرژی، در میان مجموعه ای از موضوعات دیگر، تحت عنوان "بریکس و آفریقا" داشت.

گروه بندی بریکس در سال های اخیر رنگ و بوی ژئوپلیتیکی فزاینده ای پیدا کرده است. علیرغم منافع ملی و بین المللی متفاوت در میان اعضا، اعضای این ائتلاف نوظهور از نظم جهانی کنونی غرب ناامید هستند. به عنوان مثال زمانیکه صحبت از انرژی و آب و هوا به میان می‌آید، واضح‌ترین شکاف بین اروپا و بریکس بر سر حذف سریع سوخت‌های فسیلی است. بریکس به طور کلی این سوخت‌ها را برای توسعه و رشد در کشورهای کم‌درآمد و متوسط بسیار مهم می‌داند تا به سرعت متوقف شود. از دیگر سو نفوذ ژئوپلیتیکی این گروه در جنوب جهانی به ویژه در قاره آفریقا که غنی از انرژی و منابع معدنی است سبب دور شدن اروپا از منافع خود خواهد شد.

اما، از آنجایی که اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در پی تهاجم روسیه به اوکراین، سیاست‌های انرژی خارجی خود را مورد بازنگری قرار می دهند، باید کمتر بر مواضع متفاوت با بریکس و کشورهای آفریقایی تمرکز کنند و بیشتر بر منافع مشترک در تحقق انتقال انرژی متمرکز شوند. کشورهای بریکس، آفریقا و اروپا وجه مشترک زیادی در گسترش سریع انرژی های تجدیدپذیر دارند. بنابراین اروپایی‌ها باید فرصت‌های همکاری سه‌جانبه را با تمرکز بر جنبه‌های فنی و مشوق‌های مورد نیاز برای تقویت اهداف مشترک مانند تولید و استفاده از انرژی پاک‌تر، و همچنین کاهش انتشار جهانی مورد بررسی قرار دهند.

چالش ها
کشورهای عضو بریکس از انتقال پایدار به سوی ایجاد اقتصاد هایی بر پایه کربن صفر استقبال می کند. اما رویکرد انها تا حدودی متفاوت از اولویت‌های اقلیمی اتحادیه اروپا است. برای مثال، در آخرین بیانیه اجلاس سران بریکس به طور مشترک از حق کشورهای در حال توسعه برای بهره برداری از سوخت های فسیلی برای پیشبرد رشد اقتصادی و امنیت حمایت شد. تعدادی از اعضای این گروه احتمالاً در شکست اخیر گروه ۲۰ در موافقت با حذف تدریجی استفاده از سوخت های فسیلی نقش داشته اند. بیانیه امسال همچنین به تشریح مخالفت این گروه با "موانع تجاری مرتبط با آب و هوا" اشاره می کند.
کشورهای آفریقایی با بسیاری از این مواضع همسو هستند و به جریان تجارت و سرمایه گذاری با بریکس علاقه دارند. این می تواند خطراتی را برای اروپا به دلیل افزایش رقابت برای دسترسی به منابع و بازار در قاره ای که به عنوان تامین کننده انرژی و منابع معدنی استراتژیک است، ایجاد کند.
اتحادیه اروپا باید اطمینان حاصل کند که فرصت‌های تقویت راه‌حل‌های انرژی و اقدامات اقلیمی خود را از دست نمی‌دهد و همچنان در مدیریت انرژی و اقلیم جهانی مرتبط باقی می‌ماند. این موضوع پس از تصمیم گیری در اجلاس سران برای گسترش این گروه اهمیت بیشتری یافته است. افزودن این کشورها نه تنها مشروعیت بین‌المللی بریکس را افزایش می‌دهد، بلکه احتمالاً ظرفیت تجاری، سرمایه‌گذاری و چانه‌زنی این گروه را در استفاده از انرژی های سبز تقویت می‌کند.

فرصتها
گفت‌وگوی چندجانبه بین اتحادیه اروپا، گروه بریکس و کشورهای آفریقایی می‌تواند به آن‌ها اجازه دهد تا نقشه راه مشترکی را شناسایی کرده و پاسخ‌های مشترک را به موضوعات مورد علاقه دوجانبه در قاره آفریقا ارتقا دهند. چنین اقدامی می‌تواند به این معنا باشد که آنها هزینه‌ها و ریسک‌های سرمایه‌گذاری را به اشتراک می‌گذارند، فرصت‌های بازار را گسترش می‌دهند و حمایت بهتری را از نیازهای آفریقا از خود نشان می دهند.
در صورت توسعه همکاری میان بریکس و اروپا، کشورهای اروپایی ها باید متعهد شوند که راه هایی برای کاهش اثرات منفی سیاست های اتحادیه اروپا بر کشورهای حوزه بریکس بیابند. این همکاری در ابتدا می توان شامل حمایت فعال تر از ابتکارات چندجانبه به رهبری بریکس و آفریقا باشد. افزایش همکاری میان اروپا با هر یک از کشورها ی حوزه بریکس می تواند راه را برای همکاری بیشتر با این ائتلاف اقتصادی نوظهور هموارتر سازد.

به گزارش ایرنا، هفته گذشته، بلوک کشورهای موسوم به بریکس گامی تاریخی برای دعوت از شش کشور جدید برای عضویت را برداشت. پیوستن کشورهایی مانند عربستان، ایران، اتیوپی، امارات متحده عربی، آرژانتین و مصر به بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی سبب گسترده شدن این ائتلاف خواهد شد.
این ۶ کشور در میان ده ها کشور دیگری هستند که برای پیوستن به بریکس ابراز علاقه کرده اند. به نظر می رسد با گسترش بریکس، این ائتلاف می تواند به عنوان یک رقیب سیتماتیک برای گروه هفت به شمار آید.
با افزایش تنش‌های اقتصادی و تبدیل شدن ژئواکونومیک به میدان نبرد، بنظر می رسد کشورهای جنوب به گروه بریکس که بخشی از آن توسط چین رهبری می‌شود، جذب شده‌اند.