مردم در روستاهای مازندران خانه بسازند یا نسازند!؟

به گزارش خبرنگار ایرنا، افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم و خارج از بافت حوزه های روستایی و شهری یکی از چالش جدی امروز غرب مازندران است که به تاکید کارشناسان رفع این دغدغه مهم اجتماعی نیازمند کار مطالعاتی، برنامه ریزی اصولی و بازنگری قوانین نهادهای مربوط است.

ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم شهرهای گردشگرپذیر غرب مازندران از جمله پدیده هایی است که از سه دهه گذشته به وفور در منطقه پدیدار شده است، پدیده ای که گسترش آن به گفته کارشناسان امر تاکنون اثرات مخربی نظیر تخریب سیمای کالبدی شهر و روستایی، از بین رفتن منابع، تعرض به حریم رودخانه ها و سواحل و عرصه های طبیعی و در نهایت آلودگی زیست محیطی برجا گذاشته است.

برابر آمار رسمی موجود به دلیل گسترش ساخت و سازهای بی رویه و غیر مجاز در اراضی ملی غرب مازندران، در زمان حاضر ۳۰ هزار مشترک غیر مجاز برق بدون داشتن انشعاب به این انرژی دسترسی و استفاده بی رویه می کنند و همین چالش به شمار متفاوت در دیگر بخش های مربوط در منطقه مشکلاتی را دامن زده است.

مازندران و بویژه غرب استان به دلایل مختلف همیشه برای افراد غیر بومی جذاب بوده و همین وضعیت باعث شده تا آنها در این دیار سرسبز و خوش آب و هوا به فکر تهیه سرپناهی برای خود و خانواده باشند تا سهمی از این سرزمین سبز داشته باشند.

خرید و فروش زمین و ساخت ویلا در مازندران قصه تازه ای نیست و بارها و بارها این موضوع مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته اما این بار داستان به گونه ای دیگر رقم خورده به طوری که تقاضای بالا و نامعقول برای خرید زمین یک هرج و مرج شدید در قیمت ها ایجاد کرده که سرانجام خوشی به همراه نداشته است و شهرهای این منطقه به خاطر همین سکته زده است که نیاز به درمان کارشناسی دارد.

در سه دهه گذشته به ویژه در سال های اخیر زمین جلگه ای یا جنگلی، داخل بافت یا خارج بافت، سند دار یا بی سند و ... مشتری متنوعی دارد و قیمت زمین ها هم برای برخی افراد به طور کلی مهم نیست و آنها تنها به زمین دار شدن فکر می کنند.

شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، کلاردشت، عباس آباد، تنکابن، رامسر در غرب مازندران واقع شده است، این منطقه به خاطر قرار گرفتن در موقعیت خاص جنگلی، کوهستانی و ساحلی یکی از مناطق بی نظیر گردشگری ایران و جهان محسوب می شود که به همین خاطر مجذوب سرمایه گذاران هست.

مجموع مساحت مازندران ۲۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر است و طبق آمار موجود ۷۰ درصد وسعت این استان جزو عرصه های طبیعی ملی در قالب سواحل دریای خزر، جنگل و مرتع است. غرب مازندران با جمعیتی افزون بر یک میلیون نفر از ۲۱ شهر و حدود هزار و ۱۵۰ روستا برخوردار است.

در زمان حاضر برای ۲ هکتار زمین واقع در یکی از روستاهای بالادست شهرستان های غرب مازندران مبلغ ۳۰ میلیارد تومان به یک فرد روستایی پیشنهاد می شود جواب نه گفتن به این پیشنهاد وسوسه انگیز به مراتب سخت تر از بله گفتن خواهد بود.

سووال اینجاست که چرا چالش های طرح خارج از بافت روستایی در مازندران دهه ها بازنگری نشده است؟ گلایه های اکنون بسیاری از روستاییان در غرب مازندران

مربوط به طرح خارج از بافت و داخلی از بافت بوده که این موضوع را در ملاقات مردمی دفتر غرب استانداری مازندران در نوشهر مطرح می کنند که باید برای رفع این مشکل تدابیر ویژه ای اتخاذ کنند. چرا تاکنون قانون نتوانسته جلوی ساخت و سازهای غیرمجاز در غرب مازندران را بگیرد؟ چرا نهادهای مربوط هم در حوزه حریم و خارج از حریم شهری و هم داخل و خارج از بافت روستایی مجوز احداث واحد مسکونی می دهند تا بعدا در ارایه خدمات با مشکل مواجه بشوند، چرا در داخل بافت و یا حریم قانونی شهری باید چنین مشکلاتی وجود داشته باشد مگر قانون دچار اشکالاتی است که مردم بدون مراجعه به نهاد مربوط خودسرانه به ساخت بنا اقدام می کنند و ده ها سووال مربوط دیگر که مسوولان امر باید پاسخگوی چالش های این بخش باشند.

لزوم بازنگری طرح خارج و داخل بافت روستاها

در همین پیوند، امام جمعه شهرستان نوشهر گفت: مشکل عدم توسعه شهرها و روستاها و در نتیجه مساله داخل و خارج بافت مشکلات عدیده ای برای مردم ایجاد کرده که این طرح نیازمند بازنگری است.

آیت‌الله محمود مشایخ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به افزایش جمعیت توسعه شهرها و روستاها الزامی بوده و لذا تجدید نظر در باره طرح خارج و داخل بافت روستاها اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

وی اظهارداشت: این طرح سال هاست که مطرح شده و مسوولان نهادهای ذبربط تاکنون برای برون رفت چالش های فراروی این طرح تدابیری نیندیشیدند که مشکلات را بوجود آورده است.

وی خاطرنشان کرد: این مشکل فقط مربوط به این شهرستان نبوده بلکه کل مازندران به ویژه غرب استان با این مشکل مواجه است.

امام جمعه نوشهر ادامه داد: از مسولان استانی و شهرستانی انتظار است که برای رفع این چالش راهکاری بیابند تا مردم از این مشکلات نجات یابند.

بر اساس آمار موجود، در زمان حاضر جمعیت بی شماری در خارج از بافت مناطق روستایی زندگی می کنند و ساخت و سازها زیادی در این محدود روستاها و شهرها ادامه دارد.

ساخت و ساز غیرمجاز چالش اساسی

مصطفی بابایی مدیرعامل شرکت توزیع برق غرب مازندران گفت: به دلیل گسترش ساخت و ساز های بی رویه و غیر مجاز در اراضی ملی این منطقه، ۳۰ هزار مشترک غیر مجاز برق بدون داشتن انشعاب به این انرژی دسترسی و استفاده بی رویه می کنند.

به اعتقاد دست اندارکاران امر یکی از چالش‌های نوسانات مصرف انرژی های گاز و برق در استان مازندران ثابت نبودن جمعیت ناشی از حضور گردشگران و مهمتر از آن خوش نشینانی که در اراضی طبیعی و حتی شهری به صورت غیر مجاز طی سال های گذشته ساخت و ساز کرده و بدون گرفتن انشعاب از خدمات عمومی آب، برق، گاز و تلفن بهره مند هستند، وضعیتی که بیشترین مصرف انرژی خانگی را به خود اختصاص می دهند.

بابایی مدیرعامل شرکت توزیع برق غرب مازندران در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: چالش اساسی در غرب استان ساخت و ساز های غیرمجاز است که امکان واگذای انشعاب به هر دلایلی صورت نمی گیرد.

وی ادامه داد: واقعیت این است که مسوولان مراجع قضایی و بازرسان باید به راهکار مناسبی برای مصرف بی رویه این نوع مشترکان برسند و البته راهکار این موضوع با استفاده از قوانین بودجه سال جاری طرح شده است، یعنی می توان انشعاب را به صورت غیر دائم واگذا کنیم تا حداقل از تضییع حقوق بیت المال جلوگیری شود.

شناسایی سالانه ۱۰ هزار مشترک غیرمجاز برق در غرب مازندران

بابایی با اظهار این که سالانه حدود ۱۰ هزار مشترک غیر مجاز در غرب مازندران شناسایی و انشعاب غیر مجاز آن جمع آوری می شود، گفت: اما به دلیل دسترسی راحت دوباره به صورت غیرمجاز وصل می شوند.

طبق آمار ۷۰۰ هزار مشترک برق در غرب مازندران هستند که این آمار در قبل از انقلاب ۱۵ هزار مشترک بود، یعنی شمار مشترکان برق از ۲ درصد سال ۱۳۵۷ اکنون به ۹۸ درصد رسیده است.

استاندار مازندران اظهارداشت : توسعه اقتصاد روستایی از سیاست‌ها و رویکردهای اصلی دولت سیزدهم بوده و برای تحقق این مهم و دستیابی به اهداف مورد نظر در این بخش، باید علاوه بر رفع مشکل، از تمام ظرفیت‌ها و امکانات نیز به شکل مطلوب استفاده کرد.

سیدمحمود حسینی‌پور با بیان این که طرح توسعه اقتصاد روستایی در مازندران با جدیت در حال انجام است، بیان کرد: باید بر اساس سیاست‌ و رویکرد دولت در این بخش، مشوق هایی نیز برای مردم روستایی در نظر گرفت تا بتوانیم با اجرای کامل این طرح به اهداف از پیش تعیین شده دست یابیم.

حسینی‌پور تصریح کرد : باید نسبت به اجرای سیاست‌های جدید دولت سیزدهم مبنی بر توجه به وضعیت اقتصادی روستاها، اهتمام بیشتری صورت گیرد و مدیران دستگاه‌های اجرایی می‌توانند با در نظر گرفتن مشوق های لازم زمینه تحقق کامل این طرح را در روستاهای مازندران فراهم کنند.

وی افزود : با توجه به اجرای طرح اقتصاد محور در روستاهای مازندران، سیاست کاهش جمعیتی در این مناطق را نمی‌پذیریم و باید با اتخاذ راهکار درست و اصولی ضمن حفظ جمعیت و خانوارهای روستایی فعلی، زمینه حضور دوباره روستاییان مهاجر به مناطق روستایی را نیز فراهم کنیم.

نماینده عالی دولت در مازندران یکی از راهکارهای مهاجرت معکوس و توجه به اقتصاد روستا را فراهم کردن شرایط اسکان برای روستاییان دانست و بر لزوم بازنگری در طرح‌های هادی تاکید کرد و گفت : در مناطق روستایی زمین‌هایی که در داخل بافت قرار دارند اما چندین سال هیچگونه فعالیت کشاورزی در آن انجام نمی‌شود، باید با ملاحظاتی و طبق نظر کارشناسی، اجازه ساخت و ساز در آنها صادر شود.

وی با اشاره به این که برای ساخت و ساز واحدهای مسکونی در اینگونه زمین‌ها، باید شروطی در نظر گرفته شود تا پس از تصویب نهایی در کارگروه استان به مرور عملیاتی شود، افزود : هر چقدر این کارها با سرعت بیشتری انجام شود، امنیت اجتماعی نیز افزایش می یابد.
استاندار مازندران به دفتر فنی استانداری مازندران ماموریت داد با تشکیل جلسه با مدیران دستگاه‌های اجرایی ذیربط و استفاده از نظر کارشناسی فرمانداران، دهیاری‌ها و اعضای شورای اسلامی ظرف مدت ۲ ماه نسبت به شناسایی زمین‌هایی که در داخل حریم بافت واقع شده اند اما هیچگونه فعالیت کشاورزی در آن انجام نمی‌شود، اقدام کنند تا پس از تصویب نهایی در کارگروه استان، مجوز ساخت واحدهای مسکونی در اینگونه زمین‌ها صادر شود.

ساخت و ساز غیرمجاز دغدغه اصلی در غرب مازندران

معاون سابق عمرانی استانداری مازندران در این ارتباط گفت : ساخت و سازهای غیرمجاز یک موضوع چند وجهی است از طرفی که نمی خواهیم واحد مسکونی را تخریب کنیم و از سوی دیگر بیشتر این افراد از قشر مستعضعف بوده و نیازمند حمایت هستند.

رضا علیخانی کشکک افزود: این موضوع در واقع یک دغدغه اصلی در غرب مازندران است که باید روی آن کار مطالعاتی و کارشناسی بشود.

وی اظهارداشت : یکی از راهبردها این است که جلوی ساخت و سازهای غیرمجاز را بگیریم که در این راستا عده ای که سوء استفاده می کنند باید آن ها برخورد شود و نگاه دوم کمک به مردمی است که مشکل دارند که باید آن را رفع کنیم چرا که اگر واحدهایشان تخریب بشود آن ها آسیب می بینند.

لزوم برظرف شدن این چالش اجتماعی

وی خاطرنشان کرد : در هر حال این چالش اجتماعی ضروری است برطرف شود و مسوولان مربوط در مرکز استان با مشارکت مسوولان غرب مازندران تلاش دارند در اسرع وقت این موضوع را رسیدگی کرده و برای رفع آن جلسات متعددی تشکیل شود.

به تاکید کارشناسان افزایش جمعیت در هر منطقه باعث تراکم بیش از حد جمعیت در شهر می شود و در بحث ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم روستاها و شهرها نهادهای جهادکشاورزی و منابع طبیعی ذی مدخل هستند.

آنان می گویند جهاد کشاورزی باید قبل از ساخت واحدهای مسکونی در حریم شهرها جلوی آن ها را بگیرد در غیر این صورت واحدی اگر ساخته شد باید خدمات برق و گاز و آب به آن ها داده شود و اگر چنین نشود با نارضایتی اجتماعی روبرو خواهیم شد.

قوانین حریم شهرها نیازمند بازنگری است

کارشناس ارشد مدیریت برنامه ریزی شهری در غرب مازندران گفت : تهیه طرح جامع شهری و روستایی در استان مازندران باید به اتمام برسد تا دغدغه های طرح های خارج و داخلی بافت در این مناطق باید برطرف شود.

بهزاد رسولی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بازنگری قوانین حریم شهرها را اجتناب پذیر دانست و تصریح کرد : مسوولان سازمان جهاد کشاورزی باید برای این مهم تدبیر کند.

طبق آمار موجود تا قبل از سال ۹۲، سالانه ۲۵۰ هکتار مجوز ساخت در خارج از بافت شهری در مازندران صادر می شد اما این میزان پس از سال ۹۲ در عین حالی که به ۳۰ هکتار کاهش یافته است. تا قبل از سال گذشته بیش از ۲ هزار پرونده مربوط با ساخت و سازهای غیرمجاز در استان مازندران به صدور حکم قطعی منجر شد.

طبق داده های آماری، ۲۰ هزار انشعاب غیرمجاز آب در استان مازندران شناسایی شد که این امر علاوه بر پرداخت نشدن قبوض آب مصرفی و افزایش سرانه مصرف، خسارت قابل توجهی به منابع آب های زیرزمینی نیز وارد می کند بنابراین به تاکید کارشناسان امر برای جلوگیری از افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز در غرب مازندران شرح وظایف دستگاه های متولی و ذیربط باید مشخص باشد.

زیرساخت های موجود پاسخگو نیست

کارشناس ارشد مدیریت برنامه ریزی شهری در غرب مازندران با بیان این که طرح خارج از بافت در روستاها و شهرها در این استان با توجه به افزایش جمعیت اجتناب ناپذیر است، گفت : طرح خارج از بافت در روستاهای مازندران نیازمند بازنگری است.

رسولی ادامه داد : بر اساس آمار موجود بخشی اعظمی از مسافران و گردشگران در شهرستان های غرب مازندران در زمان حاضر در این مناطق برای خود ویلا خریدند و سکونت دایمی دارند بنابراین ساخت و سازهای انجام شده در اغلب موارد خارج از قوانین بوده و این مهم باید در اولویت امور مسوولان نهادهای ذیربط قرار گیرد.

وی یادآور شد : طرح خارج از بافت در روستاها و شهرها دهه ها بازنگری نشده لذا هم اکنون ضروری است تدابیر ویژه ای برای رفع مشکلات فراروی این طرح اندیشیده بشود و به این نیاز اهالی این منطقه پاسخ داده شود.

وی با اشاره به این که مازندران به ویژه خطه غربی این استان سالانه پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگر داخلی و خارجی است، گفت: زیرساخت های مازندران پاسخگوی جمعیت شناور نبوده و حضور میلیونی مسافران و دریافت خدمات با وضعیت موجود، این مناطق با چالش جدی مواجه کرده است.

استاندار مازندران در ۲۸ آبان سال گذشته در جلسه قرارگاه مقابله با جنگل خواری، زمین خواری و ساخت و سازهای غیرمجاز استان گفت: شیوه نامه اجرایی پیشگیری از ساخت و ساز غیرمجاز در مرحله نهایی قرار دارد و هر ساخت و سازی که در حال حاضر به صورت غیرمجاز در حال اجرا باشد، قلع و قمع می شود.

سید محمود حسینی پور افزود: ساخت و سازهای غیرمجاز به عنوان یک معضل، سال های سال در سطح ملی، استانی و شهرستانی موجب دغدغه مردم و مسوولان شده است.

وی ادامه داد: باید یکبار برای همیشه با خواست و عزم همگانی و اهرم قانون این موضوع مهم را حل و فصل کنیم.

شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، کلاردشت، عباس آباد، تنکابن و رامسر با افزون بر یک میلیون نفر جمعیت در غرب مازندران واقع شده است.