آشنایی با نسل بعدی پزشکان و ربات‌های جراح

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از «وایرد»، زمانی که «آلیسا موریلو» دانشجوی پزشکی وارد جراحی شد با چیزی رو به رو شد که بسیاری انتظار دیدن آن را در اتاق عمل ندارند: یک ربات جراحی بزرگ. او از طریق کنسول ویدئویی این ربات به دید عمیقی از داخل بدن بیمار دست یافت.

موریلو دانشجوی سال چهارم جراحی عمومی در دانشگاه کالیفرنیا، می‌گوید: این خیلی فوق‌العاده بود. شما یک دید سه بعدی کامل دارید که متفاوت از هر تکنیک جراحی دیگری است.

رباتی که موریلو به آن اشاره دارد، سیستم جراحی «داوینچی» است که توسط شرکت «اینتویتیو» (Intuitive) ایجاد شده و یک ربات تقریبا ۸ فوتی است که ۴ بازوی جراحی دارد.

با ایجاد یک برش یا شکاف بسیار کوچک، «پوشال‌هایی» (straws) در محل جراحی قرار داده میشود. بازوهای رباتیک یک دوربین و ابزارهای کوچکی را نگاه می دارند که می توانند از میان این پوشال‌ها به داخل بدن بیمار وارد شده و بیرون آورده شوند. جراح تقریبا در حالتی مانند اپراتور جرثقیل از یک کنسول برای حرکت دادن ربات استفاده می کند. ربات هر حرکت اپراتور را ترجمه می کند در حالی که امکان کنترل مچ دست را ایجاد می کند که در جراحی سنتی لاپاراسکوپی اینگونه نیست.

این با سوءبرداشت مبنی بر اینکه ربات به خودی خود جراحی را اجرا می‌کند، تناقض دارد. در عوض، ربات تنها یک ابزار است که جراح از آن استفاده می کند. دوربینی که کار گذاشته می شود نیز به جراح امکان می دهد تا یک دید راست و چپ داشته باشد که امکان یک تصویر واضح سه بعدی را فراهم می کند.

این در حالی است که استفاده از جراحی رباتیک در سال های اخیر افزایش پیدا کرده است. یک مطالعه سال ۲۰۲۰ انتشار یافته در نشریه انجمن پزشکی آمریکا نتیجه‌گیری کرد که استفاده از جراحی رباتیک از ۱.۸ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۱۵.۱ درصد در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است.

استفاده از ربات ها تنها تغییر در زمینه جراحی نیست. آموزش پزشکی نیز به سرعت در حال تغییر و تکامل است. نسل بعدی جراحان در حال یادگیری با روش هایی بسیار متفاوت از نسل های قبلی هستند.

«آلیسا کوکر» مدیر آموزش جراحی رباتیک در «جانز هاپکینز» خودش را یک «جراح رباتیک» می‌نامد. او که متخصص جراحی فتق (hernias)، جراحی لاغری (bariatric) و جراحی شکمی (foregut) است، حدود ۹۸ درصد از جراحی‌های خود را با «داوینچی» انجام می دهد. وی می‌گوید که در شش سال گذشته رزیدنت‌ها شروع به تقاضا برای آموزش رباتیک کرده و درخواست کردند که ما آموزش رباتیک را در برنامه درسی ایجاد کنیم و ما هم همین کار را انجام دادیم.

در این برنامه‌ها دانشجویان ابتدا از شبیه‌سازهای رباتیک استفاده می کنند که به آنها مهارت های لازم برای جراحی رباتیک را آموزش می دهد. کوکر از یک «اپ» برای دنبال کردن کار دانشجویان با شبیه‌سازها استفاده می کند.

به گفته «موریلو»، شبیه‌سازها شبیه بازی‌های رایانه‌ای هستند و افرادی که با ویدئو گیم سر و کار داشته‌اند، شاید مزیتی برای کار با ربات داشته باشند. در واقع این مساله تحقیق هم شده است. یک مطالعه سال ۲۰۲۳ نشان داد تجربه ویدئو گیم موجب ارتقای مهارت های پایه‌ای جراحی رباتیک می شود.

با این حال برخی نیز معتقدند که ویدئو گیم و جراحی رباتیک متفاوت هستند. «آشر ماندل» محقق بخش ارولوژی در «ماونت سینای» اینگونه بیان می‌کند: آیا بازی بیس‌بال به شما برای بازی فوتبال کمک می کند؟ با این حال هرچند بازی با ویدئوگیم ممکن است بطور مستقیم به جراحی رباتیک کمک نکند اما تحقیقات زیادی درباره بهترین راه کسب تجربه در دست انجام است.

هر چند در حال حاضر برنامه آموزشی استانداردی برای استفاده از ربات جراحی وجود ندارد اما دانشجویان عموما" با شبیه‌سازها تمرین می کنند و سپس به کار با کنسول ها با کمک یک جراح دیگر می‌پردازند. هنوز بحث هایی در این زمینه وجود دارد اما آموزش با جراحی رباتیک می تواند واقعا مزایای آموزشی داشته باشد.

«یوهالنس کراتس» مدیر جراحی رباتیک در دانشگاه کالیفرنیا می گوید: جراحی رباتیک واقعا موجب شده که آموزش برابرتر شود زیرا برای اولین بار دانشجو می تواند دقیقا همان چیزی را که جراح می بیند او هم ببیند. کنسول این امکان را فراهم می کند که دانشجویان دقیقا از همان زاویه دید جراح دید داشته باشند.

«اشوتوش تواری» رییس بخش ارولوژی و مدیر موسسه جراحی رباتیک در «ماونت سینای» با تایید این مطلب می گوید: مساله فراتر از ربات‌ها است و فناوری‌های دیگری را دربرمی‌گیرد.

وی خاطرنشان می کند که برخی پروژه‌های آنها شامل استفاده از «واقعیت افزوده» برای استفاده بهتر از تصاویر «ام آر آی» در حوزه جراحی و استفاده از هوش مصنوعی برای کمک به دانشجویان جراحی برای شناسایی ساختارها در بدن می شود.

برخی از شرکت ها مانند OssoVR‌ در پی ساختن عینک های واقعیت مجازی هستند که می تواند دانشجو را در اتاق جراحی مجازی برای آموزش یا تمرین قرار دهد بدون اینکه ریسک کار روی یک بیمار واقعی وجود داشته باشد. همانطور که آموزش پزشکی امروز نسبت به ۲۰ سال پیش بسیار تغییر کرده است، آموزش فردا نیز می تواند احتمال های فناورانه بی پایانی داشته باشد.