به گزارش ایرنا، یکی از مهم ترین مشکلاتی که مردم و حتی مسوولان دست اندرکار مازندران بویژه در منطقه غرب استان هر سال در فصول سرما و بارندگی با آن مواجه هستند، جاری شدن سیل در فصول مختلف سال است. مشکلی که کارشناسان مهم ترین علت آن را جدی نگرفتن طرح های آبخیزداری می دانند.
حوزه آبخیز به قسمتی از سرزمین گفته می شود که با توجه به شیب و کشش زمین آب حاصل از بارش ها به پایین ترین مکان موجود در آن پهنه جریان پیدا کند.
برابر آمار، حدود ۳۴ شاخه رودخانه دائمی با رژیم سیلابی در منطقه غرب مازندران جریان دارد و آنچه که مسوولان رسمی گزارش داده اند طی ۲ دهه گذشته تاکنون به طور میانگین هر ۲ سال یک بار بر اثر بارندگی شدید و طغیانی شدن رودخانه ها، سیل در منطقه جاری شده است.
آخرین این موارد ۱۳ آبان امسال بود که وقوع سیلاب در شهرستان های استان به ویژه در غرب این استان در شهرستان های عباس آباد و چالوس و نور میلیاردها ریال خسارت بر جا گذاشته است.
در این حادثه به گفته حسینعلی محمدی شیرکلاهی مدیرکل مدیریت بحران استانداری مازندران سیل بامداد سیزدهم آبان امسال ۴۳ هزار میلیارد ریال به ۱۵ شهرستان مازندران از جمله عباس آباد، چالوس و نور خسارت زد.
محمدی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت : سیل در این شهرستان ها به ۴۷۶ واحد مسکونی تا ۳۰ درصد، ۲۶ واحد مسکونی تا ۷۰ درصد و هفت واحد مسکونی ۱۰۰ درصد خسارت زده است.
کارشناسان معتقدند با اجرای طرح های آبخیزداری نظیر بندهای مشبک سرشاخه گیر می توان تغییرات اقلیمی، کم آبی، خشکسالی، تبخیر آب های سطحی، سیلاب، از بین رفتن خاک های حاصلخیز ، خسارت های جانی و همه موارد بحرانی را مهار کرد و به آن ها عواملی مانند اقدامات توسعه ای و عمرانی نامناسب، تغییر کاربری های غیر مجاز و استفاده غیر اصولی از عرصه ها، تجاوز به حریم رودخانه ها، تراکم زیاد جمعیت و رعایت نشدن طراحی آب شناسی مناسب پل ها، رعایت نشدن آب شناسی شهری را از علت های پیدایش جریان های سیل و سیلاب می دانند.
افزایش نفوذ آب به زمین به میزان حدود ۵۳۰ مترمکعب در هر هکتار در مناطق کوهستانی و یک هزار متر مکعب در هر هکتار در دشت ها و آبخوان ها، افزایش تولید علوفه به مقدار ۱۲۰ کیلو گرم در هکتار، کاهش فرسایش خاک به مقدار ۹ تن در هر هکتار را از دیگر مزیت ها و عملکرد مثبت و نتایج درخشان طرح های آبخیزداری در کشور است.
در استان مازندران ۱۲۳ رشته رودخانه فعالیت دارد.
کارشناسان منابع طبیعی معتقدند بندهای مشبک سرشاخه گیر یکی از موثرترین سازه‌های مدیریت سیلاب در حوزه‌های آبخیز جنگلی شمال کشور به شمار می رود که با کارکرد مناسب، نقش مطلوبی در فیلتر کردن سیلاب، کنترل مواد محموله و بار جامد همراه سیل به ویژه کُنده ها و پایه های ریشه کن شده و سرشاخه درختان جنگلی و نیز ترسیب آبرفت ها و بار بستر مسیل ها دارد.
سازه‌های مشبک سرشاخه‌گیر با جلوگیری از انسداد معابر سیلاب و حفظ ظرفیت آبگذری پل‌ها، کانال‌ها و مسیل‌ها، عامل مهمی در کاهش خسارات سیل در پایین دست، به ویژه در مسیرهای عبوری سیلاب از کانون‌های جمعیتی شهری و روستایی است.
توسعه ساخت این سازه های مدیریت سیلاب در نقاط سیل خیز و سیل گیر به مسوولان امر در دستور کار دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری منابع طبیعی قرار دارد و با توجه به کارآیی و اثربخشی اقدامات صورت گرفته که یک نمونه آن در سیل شهرستان عباس آباد بسیار تاثیرگذار بوده، اعتبارات لازم برای سرمایه گذاری در این بخش باید افزایش یابد.
به گفته مسوولان امر نتایج ساخت ۲ سرشاخه گیر در بستر رودخانه ماشلک و نیز منطقه نیرنگ نوشهر به خوبی نشان داد که در زمان بارندگی شدید، کمتر شاهد آبگرفتگی معابر، واحدهای مسکونی و در نهایت خسارت به مردم این منطقه بوده ایم.
اگرچه یکی از کارهای آبخیزداری کنترل و مدیریت سیلاب است اما ساخت بندهای سرشاخه گیر مزیت ها و اثر بخشی فراوانی در پیشگیری از طغیان رودخانه ها و در نهایت کاهش آثار خرابی های ناشی از سیلاب در این منطقه دارد که مدیریت کلان کشور باید نسبت به تخصیص اعتبارات کلان برای احداث این مهم در منطقه غرب مازندران به بویژه شمال کشور توجه ویژه بکند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران گفت : با احداث بندهای مشبک سرشاخه گیر می توان از خسارت وارد مربوط به سیلاب جلوگیری کرد.
مهرداد خزایی پول در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برای احداث این بند در سایر رودخانه های این منطقه درخواست اعتبار شده که متاسفانه اعتبارات لازم تخصیص پیدا نکرد.
وی خاطرنشان کرد : ما ۳۴ رودخانه در غرب مازندران داریم که احداث بند مشبک سرشاخه گیر در این آن بسیار ضروری است که تاکنون ۱۰ بند سرشاخه گیر در این منطقه احداث کردیم و ۶ سرشاخه گیر نیز در این منطقه واجب است و طرح مطالعاتی آن نیز تهیه شده نیاز به اعتبار دارد تا جلوی بخش اعظم از سیلاب و حمل چوب آلات را از بالادست جلوگیری کند.
وی تصریح کرد : حتی بخشی از رسوباتی که دارد حمل می شود در پشت این سدها باقیمانده و با احداث سرشاخه گیر خروج کردن آن آسانتر است و در مسیر رودخانه ها متاسفانه هم در بستر و حریم نیز تصرفاتی صورت گرفته که به دلیل عدم رعایت موارد اصولی و نداشتن مجوزهای لازم این هم آمده خسارت های زیادی وارده کرده است.
خزایی پول از نهادهای متولی درخواست کرد که طرح لایروبی رودخانه را جدی بگیرند و اقدام کنند و مناطقی درختان توسکا در َآن خودرو رشد می کند آن را درخواست بدهند تا ما بتوانیم آن را قطع کنیم و بستر رودخانه آزاد سازی بشود.
احمد وحیدی وزیر کشور پنجشنبه هفته گذشته در حاشیه بازدید از مناطق سیل زده غرب مازندران بر ضرورت توجه بیشتر به احداث بندهای مشبک سرشاخه گیر در رودخانه های ظغیانی استان مازندران تاکید کرد.
وی افزود : این مهم یکی از پیشنهادات مسوولان و اهالی سیل زده و همجوار رودخانه های این منطقه بوده که با احداث آن جلوی خسارت ها را می گیرد.
وزیر کشور در حاشیه بازدید از مناطق سیل زده عباس آباد در غرب استان مازندران، افزود: دولت در کنار خسارت دیدگان سیل اخیر در این استان است و تمام قد مسوولان مازندران برای رفع مشکلات مصیبت دیدگان پای کار خواهند بود.
وی تصریح کرد: جمع آوری درختان شکسته در حریم و مسیر رودخانه های مازندران برای مقابله با سیل های احتمالی بعدی در دستور کار است و از منابع طبیعی کشور خواسته شد باجدیت نسبت به تحقق این امر بکوشد.
کارشناس ارشد رشته جنگلداری در غرب مازندران بررسی علمی وقوع سیل اخیر در غرب مازندران از سوی مراکز علمی را خواستار شد و گفت : ریشه اغلب وقوع سیلاب در شمال ایران به ویژه خطه غربی استان مازندران برداشت های غیرمجاز شن و ماسه در بستر رودخانه ها و تصرف حریم آن و قطع درختان بالادست عرصه های جنگلی از جمله چالش های این حادثه مطرح بوده است.
رضا علی تنکابنی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در کنار دیگر عوامل مهم، احداث بندهای سرشاخه گیر در رودخانه های طغیانی استان مازندران ضرورتی است اجتناب ناپذیر.
وی اظهارداشت : در غرب مازندران از مجموع ۳۴ رشته رودخانه موجود ۱۴ مورد آن طغیانی است و برآیندها نشان می دهد هر سه سال وقوع سیلاب در این منطقه خسارت های زیانباری را بر جا می گذارد.
این کارشناس ارشد جنگلداری تصریح کرد : با ساخت بندهای سرشاخه گیر می توان درختانی که از بالا دست به انحای مختلف در بستر و جریان آب رودخانه ها به هنگام بارندگی شدید قرار می گیرند فیلتر شوند و جلوی فشار سیلاب گرفته خواهد شد و در نهایت شاهد خروج آب روان از این بندها خواهیم بود.
به گفته وی با انجام این مهم از میزان خسارت به زیرساخت های شهری، روستایی و زندگی مردم تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
تنکابنی یادآور شد: در منطقه شمال ایران بنا به بررسی های صورت گرفته، برداشت های بی رویه از درختان، عالم اصلی بروز سیل در این مناطق در سال های اخیر بوده است.
وی گفت : برخورد قهرآمیز طبیعت و وقوع سیل های مرگبار، نتیجه این رفتار نامناسب و بهره برداری فراوان از درختان جنگلی است که باید برای این چالش اساسی در شمال ایران تدابیر ویژه ای اتخاذ شود.
وی با تاکید بر رفع چالش قاچاق چوب از جنگل های مازندران اظهار امیدواری کرد با احداث و بهره برداری از این سد سرشاخه گیر دیگر شاهد وقوع سیل در این منطقه نباشیم.
طبق بررسی ها نتایج ساخت چندین مورد سرشاخه گیر در بستر رودخانه های مازندران نشان داد که در زمان بارندگی شدید، کمتر شاهد آبگرفتگی معابر، واحدهای مسکونی و در نهایت خسارت به مردم این منطقه بوده ایم.
شماری از اهالی همجوار رودخانه های چالوس، سردآبرود، چشمه کیله، پلنگ آبرود عباس آباد، ۲ هزار تنکابن واقع در غرب مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر ضرورت احداث بندهای مشبک سرشاخه گیر در این رودخانه ها تاکید کردند.
آنان از مسوولان نهادهای مربوط کشور و استانی خواستند نسبت به این اجرای این طرح و تخصیص به موقع اعتبار برای انجام فوری این مهم تدبیر اصولی کنند.
در غرب مازندران حدود ۳۴ رود خانه فصلی و دارای رژیم سیلابی به جز یک رودخانه آن هم در منطقه سه هزار تنکابن جریان دارد که هم سیلابی، بارندگی و یخچالی است و این رودخانه ها در برخی از ماه های سال بویژه روزهای پایانی شهریور، مهر و آبان ماه براثر بارش شدید باران طغیانی می شود و در نهایت سیل و سیلاب رخ می دهد.
مازندران دارای ۲ حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری یکی در ساری مرکز این استان و دیگری نیز در نوشهر غرب مازندران است
حوزهٔ اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ـ نوشهر با وسعتی بیش از ۶۶۲ هزار هکتار، معادل حدود ۲۸درصد از مساحت مازندران را در بر دارد.
نظر شما