به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، محمدامین رئوف روز سه شنبه در نشست تغییر اقلیم و تأثیر آن بر مخاطرات طبیعی، در تعریف تغییر اقلیم پرداخت و اظهار داشت: افزایش متوسط دما بعد از انقلاب صنعتی ۱.۲ درجه سانتیگراد در جهان و در ایران ۲.۱ درجه سانتیگراد، کاهش متوسط بارش ها از ۲۴۰ میلی متر مکعب به ۲۰۰ میلی مترمکعب، کاهش آورد آب های تجدیدپذیر از ۱۳۵ میلی مترمکعب به ۸۸ میلی مترمکعب، برداشت سالانه از منابع آب های زیرزمینی ۹۰ میلیارد مترمکعب از نشانه های تغییر اقلیم است.
میزان انتشار گازهای گلخانه ای در جهان ۲.۲ و در ایران ۶.۵
وی ادامه داد: میزان انتشار گازهای گلخانه ای (دی اکسید کربن) در سال ۱۹۹۴، ۴۱۷ میلیون تن، در سال ۲۰۰۰ حدود ۴۹۵ میلیون تن، در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۵۱ میلیون تن بوده که به تشدید تغییر اقلیم منجر شده است. ولی داده های مرتبط با ایران افزایش بیشتری از نرخ متوسط جهانی را نشان می دهد؛ یعنی نرخ افزایش انتشار گازهای گلخانه ای در سال ۲۰۰۰ در جهان ۲.۲ و در ایران ۶.۵ بوده است.
رئوف بیان کرد: زلزله های سال های ۸۹ و ۹۲ اصفهان، زلزله ۲۹ آذر ۹۶ ملارد و زلزله ۷.۸ ریشتری ۲۰۱۵ نپال از جمله زلزله های القا شده به واسطه باربرداری و بارگذاری روی پوسته زمین است، این موارد هم به اندازه تغییر اقلیم و افزایش دما مهم است؛ ولی دانشمندان هنوز روی آنها به اندازه کافی مطالعه نکرده اند.
وی با تاکید بر برنامه کشورهای مختلف در مورد کاهش انتشار و رسیدن به مرحله صفر مطلق در انتشار گاز گلخانه ای گفت: کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته برنامه های مختلفی در این زمینه دارند و برای نمونه چین برنامه دارد تا سال ۲۰۶۰ به این مرحله برسد و این طولانی ترین برنامه است.
رئوف با طرح این سوال که آیا در ایران برنامه ای برای کاهش گازهای گلخانه ای داریم یا خیر، توضیح داد: اولین موضوع بررسی اسناد و قوانین بالادستی در زمینه تغییر اقلیم ایران است؛ مواد قانونی مختلفی شامل اصل ۴۵ و ۵۰ قانون اساسی، سند چشم انداز در افق ۱۴۰۴، سیاست های کلی محیط زیست ابلاغ شده توسط رهبری، سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی برنامه پنجم توسعه، قانون هوای پاک ۹۶، قانون هدفمندی یارانه‌ها و دیگر قوانین به این موضوع اشاره می کند. اما این قوانین به طور کامل اجرا نشده‌اند.
وی ادامه داد: در سلسله نشست های کارگروه تغییر اقلیم فرهنگستان علوم از دستگاه های مختلف خواستیم از دید خود توضیح دهند که چرا این قوانین اجرا نمی شوند. یکی از پاسخ ها این بود که با وجود قوانین زیاد، قانون واحد و منسجم مرتبط با تغییر اقلیم نداریم و در قوانین دیگر به شکل مستقیم یا غیرمستقیم به این موضوع پرداخته شده است.
پژوهشگر کارگروه تغییر اقلیم در اتاق فکر تغییر اقلیم فرهنگستان علوم با تشریح دلایل دیگر دستگاه ها برای اجرا نکردن قوانین، گفت: نبود قانون جامع و یکپارچه که در نتیجه آن دستگاه قضایی و نظارتی نمی داند مساله را به کجا باید ارجاع کند، سلیقه ای عمل کردن مدیران، مدیریت تقاطعی، تعارض اهداف وزارتخانه ها، تناسب نداشتن سند آمایش با ظرفیت های واقعی مناطق مختلف کشور، جناحی و سیاسی کردن موضوع، پرداخت یارانه برای انرژی، نبود دانش کافی در مدیران و نبود ثبات اقتصادی از جمله این دلایل است.
وی این سوال را مطرح کرد که آیا همه مردم و مسئولان تغییر اقلیم را پذیرفته اند و پاسخ داد: از منظر دانشگاهی و نخبگی این مساله واضح است؛ ولی برای همه مدیران اینطور نیست.
رئوف با بیان اینکه ایران در سال ۹۵ با این توافق نامه موافقت کرده است، یکی دیگر از مسائل را ابهام در فهم تغییر اقلیم و اهمیت آن دانست و افزود: برخی مدیران می گفتند اگر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهیم، باعث افزایش هزینه ها می شود، یا پذیرفتن توافق نامه پاریس کاهش سوخت فسیلی را در پی دارد و بازار صادرات ما را راکد می کند. توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر باعث افزایش هزینه است یا مانع توسعه صنایع کانی فلزی می شود و به طور کلی توافق پاریس توطئه علیه ایران است.
۱۵۴ راهکار برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
وی با اشاره به مطالعه پژوهشگاه نیرو در این زمینه در سال های ۹۷ تا ۹۹ گفت: این پژوهشگاه ۱۵۴ راهکار را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بررسی کرده که همه مصوب مجلس و تکالیف دستگاه ها بوده است. این راهکارها از این جهات بررسی شدند که هر راهکار به چه میزان کاهش انتشار، افزایش هزینه اجرایی و افزایش سرمایه گذاری های متداول را در پی دارد. در نتیجه این پژوهش مشخص شد راهکارها در سه دسته تقسیم بندی می شوند و راهکارهایی داریم که هم موجب کاهش انتشار گازهای گلخانه ای شده، هم افزایش درآمد و کاهش هزینه سرمایه گذاری را در پی دارد.
تهدیدها و فرصت‌های تغییر اقلیم
رئوف در ادامه به تشریح تهدیدهای ناشی از تغییر اقلیم و موضوعات مرتبط با آن مانند توافق نامه پاریس در حوزه بین الملل پرداخت و گفت: پیوند تغییر اقلیم با موضوعات حقوق بشری و بازشدن دعاوی در قالب حقوق بشر، گره خوردن تغییر اقلیم با صلح و امنیت بین المللی و احتمال طرح آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد و وضع قوانین برون مرزی برای مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط اتحادیه اروپا به لحاظ زنجیره تولید و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم جدی بر تولید ملی و تجارت بین المللی کشورها از جمله این تهدیدها ست.
وی درباره فرصت های پیوستن به توافق پاریس عنوان کرد: استفاده از فرصت صندوق اقلیم سبز که کشورهای توسعه یافته متعهد هستند سالانه ۱۰۰ میلیون دلار آن را تامین کنند، استفاده از کمک های مالی و فنی و همکاری ها با کشورهای توسعه یافته تحت ماده ۴-۶ : ۲-۶ توافق نامه و کمک های مالی تحت مواد ۹ تا ۱۱ از جمله این فرصت هاست.
رئوف در مورد اولویت ایران در موضوع تغییر اقلیم گفت: آگاه سازی، مطالبه گری، رفع ابهام و ساده سازی از جمله این اولویت ها است که در راستای آن باید ابتدا مردم و مسئولان را از این وضع آگاه کنیم.
نظر شما