به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نخستین کارگاه آموزشی دومین جشنواره ملی چند رسانه‌ای میراث فرهنگی در سمینار هنرهای رایانه‌ای در میراث فرهنگی با سخنرانی محمد یاری، فعال حوزه دانش بنیان و فناوری های نوین در پنل دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی در خانه خلاق سعدالسلطنه شهر قزوین برگزار شد.
یاری در این کارگاه آموزشی درباره ایده دیجیتال‌سازی گفت: این مبحث به ما می‌گوید چگونه یک اثر هنری یا تاریخی دیجیتال‌سازی شده و با ابزارهای جدید به صورت دو بعدی و سه بعدی در می‌آید. هر اثر و بنایی را می‌توان به صورت مدل سه بعدی شبیه‌سازی کرد و برای این کار، تکنیک‌های متفاوتی وجود دارد.
وی افزود: در چرخه میراث فرهنگی چهار مولفه اصلی آگاهی، لذت بردن، ارج نهادن و مراقبت کردن وجود دارد. در این چرخه نیاز است تا از محتواهای دیجیتالی شده استفاده کرد که آثار میراث فرهنگی در دسترس همه قرار بگیرد و هر یک از افراد بسته به نیاز خود بتوانند به آن مراجعه کنند. دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی به عنوان یک رویکرد همگانی در تمام دنیا وجود دارد.
یاری در تعریف دیجیتال‌سازی گفت: باید به ابزارها و فرآیندهای دیجیتال‌سازی آگاه بود تا بتوان آثار جذاب و موفقی را پدید آورد. روش‌های دیجیتالی‌سازی ویژگی‌های فراوانی دارد. اولین کاربرد استفاده از این نوع تکنیک‌ها این است که غیرمخرب هستند. آثار میراث فرهنگی نیاز به مراقبت‌های بسیاری دارد و فناوری‌های جدید در این زمینه به کمک آثار باستانی و تاریخی آمده‌اند و نظارت و نگهداری از آنها را تسهیل می‌کند.
وی افزود: فناوری‌ها در تمام زمینه‌ها از جمله ثبت، پایش تجزیه و آرشیو موفق عمل می‌کنند و نیاز است تا به صورت همه‌جانبه به سمت استفاده از آن حرکت کنیم. بخش زیادی از موزه‌ها و مراکز میراث فرهنگی از روش‌های غیر دیجیتالی استفاده می‌کنند و ضروری است که به سمت دیجیتال‌سازی پیش روند.
وی خاطرنشان کرد: روش‌های دیجیتالی در واقع از یک بنا یا اثر باستانی، کپی برابر اصل تهیه می‌کند و در پردازش و فرآیند طراحی آن، خطای انسانی وجود ندارد و بسیار دقیق است. به علاوه روش‌های دیجیتالی سطح آگاهی مردم را بالا برده و آنها را به این آثار علاقه‌مند می‌کند. میراث همواره در همه جای دنیا، آغوش خود را به استفاده از فناوری‌های نوین باز کرده است. صد و سی سال است که در جهان از فناوری استفاده می‌شود و در دهه ۱۹۷۰ انقلابی در دیجیتال سازی از میراث فرهنگی شکل می‌گیرد. در ایران نیاز داریم تا به صورت جدی‌تری به دنبال استفاده از روش‌های نوین و فناورانه در ثبت، پایش و نگهداری از آثار میراث فرهنگی باشیم.
یاری در خصوص ضرورت استفاده از فناوری روز در عرصه میراث فرهنگی گفت: استفاده از علم روز، ذخیره سازی را ساده‌تر می‌کند و همه هنرمندان و کارشناسان می‌توانند به محتوای مورد نیاز در خصوص آثار میراث فرهنگی دسترسی داشته باشند. میراث فرهنگی سرمایه‌ای است که از نسل پیشین برای ما به یادگار مانده است و ما وظیفه حفظ، حراست و بهره گیری از آن را برعهده داریم. دیجیتالی سازی در عرصه میراث فرهنگی همچنین پایش را راحت‌تر می‌کند و به صورت کم هزینه می‌شود مشکلات جاری را حل کرد.
وی در خصوص مراحل جاری در این امر فناورانه افزود: دیجیتالی سازی فرآیندی است که ابتدا برداشت، بعد پایش و سپس تبدیل صورت می‌گیرد که در نهایت محصول نهایی می‌تواند در واقعیت مجازی استفاده شود. اولین گام دیجیتال سازی، مستند نگاری است. زمانی که از یک بنای تاریخی اطلاعات تصویری و گرافیکی تهیه می‌شود، آن را مستند نگاری می‌گویند.
یاری اظهار داشت: میراث فرهنگی از دستاوردهای ناب بشری بوده و به همین دلیل نیاز به ثبت و نگهداری دارد. زمانی که آثار باستانی دیجیتالی می‌شوند، ارزش و معنای دیگری پیدا کرده و مخاطب می‌تواند با تعمق بیشتری با آن رو به رو شود.از دیگر مزایای دیجیتالی سازی این است که در زمان کم می‌توان اقدامات فراوانی را صورت داد و برای مثال، تنها در دو روز می‌توان به تمام نقشه‌های یک بنا دست پیدا کرد.
وی اضافه کرد: در پنج زمینه ثبت، مطالعه و پژوهش، مرمت، پایش و تولید محتوا، فرآیند مستندنگاری انجام می‌شود. عکس‌ها قابلیت تبدیل شدن به مدل سه بعدی را دارند که در این موضوع در دیجیتال سازی استفاده می‌شود. برای مدل سازی دیجیتالی، فرآیند عکاسی با تکنیک‌های متنوعی صورت می‌گیرد که باید به آنها آشنا بود.
وی در خصوص دیگر استفاده‌های دیجیتال‌سازی در عرصه میراث فرهنگی گفت: آثار تاریخی فراوانی مانند دیوار بزرگ گرگان وجود داشته که کمتر کسی از آن اطلاعات دارد و با استفاده از فناوری نو می‌توان به آنها دست پیدا کرد. دیجیتالی سازی باعث شناخته شدن آثار تاریخی می‌شود.
یاری خاطرنشان کرد: با استفاده از فناوری نو می‌توان به صورت مجازی موزه‌ای را با استفاده از آثار تاریخی دوره‌های مختلف در دسترس داشته باشیم و تصاویر و فیلم‌هایی از میراث فرهنگی دیجیتالی سازی شده را به نمایش بگذاریم. زمانی که میراث فرهنگی دیجیتالی می‌شود، به همه بخش‌ها قدرت بیشتری می‌دهد. زیرا از این طریق به راحتی می‌توان آثار تاریخی را با بالاترین دقت و در کمترین زمان ثبت کرد و درباره آن به مطالعه پرداخت.
وی گفت: از دیگر مزایای این روش این است که دسترسی به میراث فرهنگی برای همگان تسهیل می‌شود. همچنین دیجیتال سازی در بخش دیپلماسی فرهنگی تعیین‌کننده است و بسیاری از چالش‌ها و موانع میان دولت‌ها را می‌تواند برطرف کند و ابزار قدرتمندی جهت ایجاد پیوند دوستی میان ملت به شمار می‌آید. میراث فرهنگی بستری مهم و مناسب برای الگو برداری است.
دومین جشنواره ملی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی توسط وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی از هشتم تا دهم آذرماه ۱۴۰۲ در شهر تاریخی قزوین برگزار می‌شود.
نظر شما