جورچین رنگارنگ کیفیت هوای اصفهان، تَلنگری برای تامل

به گزارش ایرنا، شاخص کیفیت هوای کلانشهر اصفهان در روزهای سرد امسال نیز مانند سال‌های اخیر در بسیاری از روزها به وضعیت ناسالم و آلوده رسید و شرایط سخت و پیچیده ای را ایجاد کرد بطوریکه در این هفته مدارس این شهر و برخی از مناطق مرکزی استان بدلیل بالا بودن میزان آلاینده های هوا، تعطیل شدند.

بررسی شاخص کیفیت هوای اصفهان از ابتدای آبان امسال که هوا رو به سردی رفت تا ۱۳ آذر جاری نشان می‌دهد که از ۴۳ روز ۱۴ روز هوای این کلانشهر در وضعیت قرمز و ناسالم برای عموم شهروندان و ۱۷ روز در وضعیت نارنجی و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت یعنی در مجموع، هوا در ۷۲ درصد از روزها آلوده بوده است.

با اینکه رنگ خانه‌های جدول شاخص کیفی هوای اصفهان در بیشتر روزهای مدت مذکور، نارنجی (ناسالم برای گروه‌های حساس) یا قرمز (ناسالم برای عموم) بود اما نگاهی به آن نشان می‌دهد که در برخی روزها و ایستگاه‌ها، کیفیت هوا در وضعیت زرد(قابل قبول و سالم) و سبز (هوای پاک) و در چند مورد محدود نیز در وضعیت بنفش(بسیار ناسالم) قرار داشته که این جدول را مانند جورچینی مُلَون از رنگ های متنوع و متفاوت کرده است.

جدول شاخص کیفیت هوای اصفهان بر اساس اطلاعات ایستگاه‌های پایش دائم و بر حسب شاخص کیفیت هوا (AQI) در پایگاه اینترنتی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان منتشر می شود؛ در این جدول میانگین ۲۴ ساعته شاخص کیفیت هوای ۱۸ ایستگاه پایش دائم که در نقاط مختلف این کلانشهر استقرار دارد، به نمایش درمی‌آید و عموم شهروندان می‌توانند با مراجعه به آن اطلاعات مربوط به کیفیت هوا را دریافت کنند.

ایستگاه‌های پایش دائم کیفیت هوای اصفهان در مناطقی مانند «دانشگاه صنعتی» در شمال این کلانشهر، «سپاهانشهر» در جنوب، انقلاب در مرکز، «کِردآباد »در شرق و «میرزا طاهر» در غرب آن استقرار یافته، بنابراین اطلاعات آنها گویای وضعیت کیفیت هوا در جای جای شهر است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک(سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم(زرد)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس(نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم(قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک (قهوه‌ای) است.
بررسی دقیق تر این جدول حاکی از آن است که در بیشتر روزهایی که هوا در حد قابل قبول و سالم بود، جو ناپایدار و وزش باد در اصفهان وجود داشت و در ۳۰ آبان که بیشتر خانه‌های جدول به رنگ سبز درآمده و هوا در این ایستگاه ها پاک شده است، بارش باران داشته‌ایم.

از طرفی در روزهای دهم تا دوازدهم آذر جاری بدلیل شدت آلودگی هوا، در ایستگاه «میرزا طاهر» شاهد رنگ بنفش هستیم که گویای هوای بسیار ناسالم است؛ هرچند در این چند روز و در برخی از ساعت‌ها بر اساس اطلاعات سامانه پایش کیفی هوای سازمان حفاظت محیط زیست، هوای کلانشهر اصفهان به مرحله بنفش رسید اما میانگین ۲۴ ساعته شاخص کیفی در همه ایستگاه‌ها، شاخص کیفی را در وضعیت قرمز و ناسالم برای عموم قرار داد.

به گفته یک استاد دانشگاه و فعال محیط زیست در اصفهان، این جدول رنگارنگ نکته‌های قابل تاملی را متذکر می شود که یکی از مهمترین آنها، تاثیر متقابل اقلیم و منابع آلودگی هوا در ایجاد این وضعیت است.

محمد کوشافر روز سه‌شنبه در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه ما فرض را بر صحت داده‌های ایستگاه‌های سنجش شاخص کیفی هوا قرار می دهیم، افزود: نکته قابل بررسی این است که در روزهایی که بارندگی و وزش باد داشتیم کیفیت هوا بطور مقطعی و روزانه بهبود یافته است اما بلافاصله در ساعت و روزهای آینده هوا دوباره آلوده می شود.

آلودگی‌های انسان‌ساخت بیشتر از توان پالایش محیطی است

این استاد دانشگاه تصریح کرد: این موضوع به ما گوشزد می کند که در زمان حاضر آلودگی‌های انسان ساخت در اصفهان به مراتب بیشتر از توان پالایش محیطی و ظرفیت زیستی است.

کوشافر یکی دیگر از نکات قابل توجه در این جورچین آلودگی هوای اصفهان را تغییر رنگ ها در یک روز عنوان و خاطرنشان کرد: بدلیل وسعت کلانشهر اصفهان، در مواقعی ناهمگنی کیفیت هوا در آن مشهود است، بعنوان مثال در یک نقطه هوا در وضعیت ناسالم (قرمز) و در یک نقطه دیگر در وضعیت سالم و قابل قبول (زرد) قرار دارد.

وی با بیان اینکه تعداد ایستگاه‌های پایش کیفی هوا، یک عامل اصلی برای بیان واقعیت کیفیت هوای اصفهان است، ادامه داد: بنابراین هرچه تعداد ایستگاه ها بیشتر شود می‌توانیم اطلاعات دقیق تر و کاملتری از وضعیت کیفیت هوا در این شهر داشته باشیم.

این فعال محیط زیست با بیان اینکه در روزهای اخیر در برخی ایستگاه‌های پایش دائم شاهد تغییر رنگ شاخص کیفی هوای اصفهان از زرد به قرمز یا از قرمز به بنفش بودیم، گفت: مدیریت استان و کارگروه شرایط اضطرار هوا در این روزها تصمیم هایی بدلیل آلودگی هوا گرفتند که یکی از آنها تعطیلی مدارس است.

کوشافر با بیان اینکه آنچه که بعنوان شاخص کیفی هوا گزارش می شود برآیند چند عامل مانند آلاینده‌های موجود در هوا و شرایط اقلیمی است، گفت: اگر به این نتیجه برسیم که شرایط اقلیمی در منطقه جغرافیایی مانند اصفهان به گونه‌ای است که در روزهای زیادی، هوا آلوده خواهد بود بنابراین باید فعالیت‌های خود را با ویژگی‌های محیطی تنظیم کنیم تا شاهد آلودگی هوا نباشیم.

وی افزود: یکی دیگر از نکات جدول رنگارنگ شاخص کیفی هوای اصفهان این است که به این فکر باشیم که چه اقداماتی انجام دهیم تا این رنگ ها در ماه‌ها و سال های آینده بطور یکنواخت به سمت زرد(سالم) و سبز(پاک) میل پیدا کند.

این فعال محیط زیست تاکید کرد: این مهمترین نکته است که در زمان حاضر دیده و تحلیل نمی شود بنابراین سال به سال شرایط آلودگی هوای اصفهان در حال بدتر شدن است.

کوشافر همچنین با اشاره به اینکه تعطیلی مدارس یا دانشگاه‌ها و اداره‌ها بر اساس اعداد شاخص کیفی هوا صورت می‌گیرد، افزود: هدف اصلی این تعطیلی‌ها کاهش مواجهه مردم بویژه دانش آموزان و گروه های آسیب‌پذیر با آلودگی هوا و حفظ سلامت مردم است.

وی با بیان اینکه تعطیلی مراکز آموزشی در روزهای بسیار آلوده در جای خود اقدامی مناسب و به موقع است، تاکید کرد: اما علاوه بر تعطیلی مدارس، کارهای دیگری هم از جمله تعطیلی صنایع آلاینده بمنظور کاهش آلودگی هوا باید انجام شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز با بیان اینکه در روزهای آلوده درباره تعطیلی مدارس یا دانشگاه‌ها و اداره‌ها بر اساس شاخص کیفیت هوا (AQI) و در کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا تصمیم‌گیری می‌شود، گفت: بر اساس آیین‌نامه‌ اجرای «قانون هوای پاک» اگر شاخص کیفیت هوا بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ (AQI) باشد مدارس دوره ابتدایی و متوسطه تعطیل می شود و در صورتی که شاخص بالای ۲۰۰ (AQI) باشد در باره تعطیلی دانشگاه‌ها و اداره‌ها نیز تصمیم‌گیری خواهد شد.

حمید گله‌داری افزود: کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا وظایفی مانند برنامه‌ریزی و اتخاذ تصمیم برای کاهش انتشار آلاینده‌ها از طریق محدودیت ها و ممنوعیت‌ها برای صنایع و کارخانه ها و وسائل حمل و نقل عمومی و خصوصی و کاهش آثار سوء ناشی از آلودگی هوا از طریق کمتر شدن مواجهه مردم را بر عهده دارد.

وی خاطرنشان کرد: اداره کل هواشناسی باید ۹۶ ساعت قبل از وقوع پایداری هوا، این موضوع را به مرکز بهداشت استان و مرکز بهداشت نیز حداکثر ظرف ۱۲ ساعت به استانداری اعلام کند و در پی آن جلسه کارگروه شرایط اضطرار هوا تشکیل و مصوبه های آن از طریق استانداری به مردم اعلام شود.

رییس مرکز بهداشت اصفهان به مردم بویژه بیماران قلبی ریوی، زنان باردار، کودکان و سالمندان توصیه کرد که در روزهای آلوده در موارد غیر ضروری از خانه خارج نشوند در غیر این‌صورت از ماسک استفاده کنند.

گله‌داری همچنین بر ضرورت مایعات بویژه شیر و آب، میوه و سبزی مانند گوجه فرنگی و هویج تاکید و تصریح کرد: اگر مدارس در روزهای آلوده غیرحضوری می شود هدف این است که دانش آموزان در منزل بمانند اما در برخی موارد مشاهده می شود که والدین، فرزندان خود را در این هوای ناسالم به بیرون از خانه و در محیط هایی مانند مرکز شهر یا بوستان‌ها می آورند که این موضوع با فلسفه تعطیلی مدارس منافات دارد.

بر اساس قانون هوای پاک، کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا به‌منظور اتخاذ تصمیمات لازم در مواقع اضطرار آلودگی هوا، تشکیل می‌شود.

اعضای این کارگروه استاندار و درصورت عدم حضور وی، معاون عمرانی او بعنوان رییس کارگروه، مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست بعنوان دبیر کارگروه، مدیرکل هواشناسی، معاون بهداشتی یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی استان و رییس شبکه بهداشت و درمان شهرستان ذی‌ربط حسب مورد، مدیرکل آموزش و پرورش، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ، مدیرکل مدیریت بحران، شهردار مرکز استان و شهردار شهرهای ذی‌ربط حسب مورد هستند و در مواقع لزوم به تشخیص استاندار، نمایندگان سایر دستگاه‌های مربوطه و بخش‌های غیردولتی مرتبط بدون حق رأی به‌کارگروه دعوت می‌شوند.

شاخص کیفی هوا (AQI) معیاریست که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر منواکسید کربن، دی اکسیدگوگرد، ترکیبات نیتروژن‌دار، اُزون و ذرات معلق ( ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است تبدیل به یک عدد بدون واحد کرده و وضعیت آلودگی هوا را در سطوح مختلف نمایش می‌دهد.

اصفهان کمترین تعداد روزهای هوای پاک را در مقایسه با سایر کلانشهرهای ایران دارد و در حالی که صنایع آلوده‌کننده در شعاع ۵۰ کیلومتری آن پراکنده و روزانه حدود یک میلیون دستگاه خودرو در آن تردد می کند، به گفته کارشناسان، شرایط جغرافیایی و اقلیمی و کم بودن وزش باد ، آلودگی هوای این خطه را به مراتب پیچیده‌تر کرده است.