به گزارش ایرنا ایجاد «بندسار» در کنترل سیلاب‌ها و تامین و تعدیل آب‌های زیرزمینی با فرآیند کشاورزی پایدار در جای جای استان سیستان و بلوچستان مرسوم است.
سازه بندسار، مکانیزم مبتنی بر دانش و خرد بومیان بلوچ سیستان‌وبلوچستان است و بندسار از جمله شیوه‌های دانش محور تحت تاثیر شرایط اقلیم این استان است و الگویی راهبردی برای مدیریت منابع آب و آبخیزداری و همچنین انجام کشاورزی پایدار به شمار می‌آید.
شیوه خردمندانه بندسار کارشناسان بخش‌های آب و خاک و همه کنشگران محیط زیست را به یکی از ارزنده‌ترین روش‌های مدیریت حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب و خاک مبتنی بر دانش بومی مردمانی که در سخت‌ترین شرایط طبیعی زندگی می‌کنند آشنا می‌سازد
کشاورزان در زمان کشت که معمولا در ابتدای ماه اردیبهشت آغاز می‌شود در سطح مزرعه بندسار و در نقاط خاص با فاصله‌های تعیین‌شده گودال کوچکی تا عمق ۳۰-۴۰ سانتی‌متری حفر می‌کنند و بذر محصولات کشاورزی دیم از جمله انواع علوفه، ماش و جو را می‌کارند. این بذر مذکور با استفاده از رطوبت موجود در لایه زیرین خاک شروع به رشد و نمو می‌کند و در رسیدن به نور و گرما، رشد آن برای رسیدن به سطح زمین مضاعف‌تر و در ادامه با استفاده از رطوبت موجود در لایه‌های خاک زیرین بارور می‌شود.
محصولات بندسار کاملا ارگانیک و بدون استفاده از هرگونه کود و سموم آلی و شیمیایی است و یکی از وعده‌های غذای اصلی بومیان محسوب می‌شود که دارای خواص دارویی هست که بومیان برای مقابله با امراض کلیوی و کبد از آن بهره می‌برند.
بومیان بلوچستان بویژه شهرستان کنارک از دیرباز با ایجاد و احداث سدهای خاکی (بندسار) توانسته‌اند در راستای حفاظت از منابع پایدار اقلیم‌شان برای کنترل سیلاب‌ها، آبخیزداری و افزایش و تعدیل خط تراز آب‌های زیرزمینی (آبخوان‌داری)، ایجاد بستر نهشته‌گذاری خاک‌های غنی سیل‌آور، تثبیت خاک، انسداد پیشروی بیابان به ویژه رسوبات ماسه بادی در راستای استحصال محصولات کشاورزی پایدار به صورت دیم بهره جویند.
صرف اعتبار ۳۵ میلیارد ریال برای احداث و مرمت بندسار در شهرستان کنارک
مدیر جهادکشاورزی کنارک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر ضرورت بهسازی و ساخت بندسار و توجه بیشتر کشت دیم تاکید کرد و افزود: از ابتدای امسال با صرف ۳۵ میلیارد ریال ۲۰ مورد بندسار احداث و ۳۰ مورد بندسار مرمت و بازسازی شد.
عیسی قاضی افزود: برای احداث و مرمت بند سارها در شهرستان کنارک ۱۵۰ هزار متر مکعب عملیات خاکی در سطح ۴۰۰ هکتار اراضی دیم انجام شده است.
وی گفت: سازه بندسار، که مکانیزم آن مبتنی بر دانش و خرد بومی است در کنترل سیلاب‌ها و تامین و تعدیل آب‌های زیرزمینی با فرآیند کشاورزی پایدار نقش بسزایی دارد.
مدیر جهادکشاورزی کنارک ادامه داد: در راستای اجرای طرح های کوچک تامین آب، کار احیاء و مرمت بندسارهای این شهرستان ضروری است تا شاهد افزایش اشتغال و تولید در حوزه کشاورزی باشیم.
وی با اشاره به اینکه احیاء بندسارها به منظور استفاده از ظرفیت‌های سنتی منطقه در مصرف بهینه آب است، خاطرنشان کرد: چنین طرح هایی برای استفاده بهینه از روان آب ها در کوتاه مدت ضروریست. اما توسعه پایدار و گسترس کشاورزی در گرو اجرای طرح های زیر بنایی در بخش آب است.
هدر رفت سالانه میلیاردها مترمترمکعب آب باران
قاضی به هدر رفت سالانه میلیاردها مترمکعب آب از طریق رودخانه های فصلی مناطق مختلف جنوب سیستان و بلوچستان اشاره کرد و خواستار تسریع در ساخت بندسارها، اجرای هوتگ، مطالعه احداث سد بر روی رودخانه فصلی از سوی وزارت نیرو شد.
وی تصریح کرد: استحصال سیلاب برای انجام کشاورزی سنتی در زمان‌های قدیم در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران رواج داشته که درک عمیق زیستمندان آن بوم ناحیه‌های کم‌آب و بی‌آب را از اهمیت آب در استمرار زندگی‌شان نشان می‌دهد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کنارک گفت: کشاورزان پس از آبگیری بندسار با کشت محصولاتی نظیر ماش، ذرت علوفه‌ای و صیفی‌جات، ضمن تولید محصولات کشاورزی، بخش عمده‌ای از علوفه تازه دام‌های خود را تأمین می‌کنند.
وی بیان کرد: ساخت بند سار متکی به دانش بومی است که با ایجاد شغل و درآمد کافی نقش مهمی در ماندگاری روستائیان در روستا را دارد.
قاضی گفت: کشت آبی در شهرستان کنارک پنج هزار هکتار و کشت دیم ۲۰ هزار هکتار است که بیشتر به کشت علوفه دام به ویژه سورگم و ماش است.
نظر شما