آنا ولادیمیروونا برزینا که این روزها در انستیتوی روابط بین‌الملل مسکو زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌کند و در مقطع دکتری در دانشگاه تهران تحصیل کرده است، در مصاحبه با ایرنا از دلیل انتخاب این رشته، شرایط فعلی همکاری‌های دانشگاهی و تبادلات فرهنگی ایران و روسیه و جذابیت ادبیات معاصر فارسی برای مخاطبین روس گفت. به عقیده این ایرانشناس روس، با وجود افزایش شناخت مردم دو کشور در سال‌های اخیر، هنوز باید در زمینه معرفی فرهنگ ایران و روسیه کار بیشتری انجام داد.
انتخاب زبان فارسی، تصادفی نبود
به گفته برزینا، وی به توصیه یکی از آموزگارانش تصمیم گرفته تا در دانشکده شرق‌شناسی درس بخواند و زبان فارسی را برای تحصیل انتخاب کرده است، بدون اینکه شانس و تصادف کوچک‌ترین سهمی در این تصمیم داشته باشد.
این استاد زبان فارسی با اشاره به شیفتگی خود نسبت به خاورمیانه، اصالت، حکمت، ابهام و رمز و راز گفت: «زبان را به راحتی یاد گرفتم و از همان ترم اول هر سال برنده المپیاد زبان فارسی اوکراین شدم. ترم سوم بودم که از طرف دانشگاه برای سفری به ایران و دانشگاه فردوسی مشهد آمدم. یک ماه و نیم در آنجا مشغول گذراندن یک دوره آموزشی بودم و در پایان آن سفر بود که به طور قطع متوجه شدم ایران، کشور دوم من است».
هنگامی که برزینا قصد ادامه تحصیل در مقطع دکتری داشته، به وی پیشنهاد شده تا در دانشگاه تهران درس بخواند. این استاد دانشگاه با اشاره به سال‌های تحصیل در ایران گفت: «برای سفری یک ساله به ایران رفتم اما ۶ سال تمام در آنجا ماندم. در نهایت مدرک دکتری بین‌المللی، دانش عمیق و تجربه گرانبهای زندگی، دستاورد من از این دوران بود و از همان زمان من ایران را «وطن دوم» خودم می‌دانم».
مخاطب روس با ادبیات معاصر فارسی بهتر ارتباط برقرار می‌کند
برزینا در پاسخ به سوال ایرنا در خصوص اینکه ادبیات معاصر فارسی برای مخاطب روس جذاب‌تر است یا ادبیات کلاسیک گفت: «هنگام تحصیل در دانشگاه اشعار کلاسیک زیادی را از فارسی به روسی و اوکراینی ترجمه کردم. اما با توجه به عمق و چندلایه بودن متون قرون وسطی در زبان فارسی، از اینکه بتوانم ضمن ترجمه ادبی منظور دقیق شاعر را به درستی منتقل کنم، ناامید شدم. انتخاب ابدی بین فرم، ظرافت سبک و دقت در انتقال معنا کار را برای مترجم دشوار می‌کند».
به گفته وی، مترجم ناچار است گاهی برای ترجمه یک خط شعر حدود یک صفحه توضیح در پاورقی بنویسد و همین موضوع سهولت درک شعر و لذت آهنگین و موزون بودن آن را از بین می‌برد. این استاد دانشگاه با اشاره به رهایی شعر معاصر فارسی از بند قواعد قافیه و ردیف شعر کلاسیک، معتقد است سادگی این نوع شعر و نبود استعاره‌ها و کنایه‌های پرشور، شعر ایرانی قرن بیست و یکم را برای طیف وسیعی از خوانندگان، حتی برای کسانی که خارج از فرهنگ ایرانی هستند، قابل درک می‌کند.
برزینا خاطرنشان کرد، مترجمان بهتر است به ترجمه آثار نویسندگان و شاعران مدرن ایرانی توجه بیشتری داشته باشند، چرا که این موضوع منجر به برقراری گفت‌وگوی بین دو فرهنگ می‌شود.
شرایط خوب تبادلات فرهنگی میان ایران و روسیه
این شخصیت دانشگاهی روس ضمن اشاره به گام‌های زیادی که در سال‌های اخیر برای تقویت ارتباطات دانشگاهی بین دو کشور برداشته شده، از اینکه برخی توافقات به دست آمده در عمل اجرایی نشده‌اند، ابراز تأسف کرد. وی با اشاره به مشکلات دانشجویان خود برای دریافت ویزای دانشجویی، چنین موضوعی را برای ایران و روسیه با این سطح از همکاری‌های سیاسی غیر قابل قبول عنوان کرد. برزینا همچنین بر ضرورت طراحی ساز و کاری برای اجرای عملی توافقات بین‌دانشگاهی در زمینه‌هایی مانند برگزاری کنفرانس، تبادل علمی، دوره‌های بلندمدت آموزشی برای دانشجویان و اساتید نیز تأکید کرد.
این ایرانشناس روس با اشاره به برگزاری کنسرت موسیقی سنتی، جشنواره فیلم ایرانی، نمایشگاه کتاب و برنامه‌هایی با موضوع فرهنگ ایرانی در روسیه، شرایط تبادلات فرهنگی دو کشور را مطلوب ارزیابی کرد. وی همچنین افزود، باید اطلاع‌رسانی بیشتری در خصوص این رویدادها صورت گیرد. برزینا ابراز امیدواری کرد که برنامه‌های مشابهی در ایران نیز برگزار شود تا مردم بیشتر با فرهنگ روسیه آشنا شوند.
دانش‌آموزان روس علاقمند به شناخت بیشتر ایران هستند
برزینا با اشاره به دوره‌ای که در پاییز امسال برای افزایش شناخت دانش‌آموزان روس در خصوص ایران برگزار کرده، گفت: «چشم‌های شگفت‌زده بچه‌ها و ذوق و شوق آنها نسبت به ایران، ضرورت برگزاری چنین دوره‌هایی را در دوران پیش از انتخاب مسیر حرفه‌ای اثبات می‌کند».
وی همچنین وضعیت فعلی جریان ایران‌شناسی روسیه را مطلوب توصیف کرد و گفت: «در حال حاضر در کنار اساتید قدیمی، نیروهای جوان نیز در ادامه مکتب ایران‌شناسی روسی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مشغول کار هستند. علاقه به ایران در حوزه‌های مختلفی رشد داشته، در رسانه‌ها اطلاعات بیشتری درباره ایران داده می‌شود و دانشگاه‌ها هم دانشجویان بیشتری را برای رشته زبان فارسی می‌پذیرند».
این استاد دانشگاه معتقد است با وجود تمام فعالیت‌های فرهنگی سال‌های اخیر، ایران همچنان برای روس‌ها کشوری ناشناخته و اسرارآمیز است. به گفته وی، این موضوع از یک سو منجر به علاقه گردشگران روس برای سفر به ایران شده و از سوی دیگر، نشان‌دهنده وجود برخی ترس‌ها و پیش‌فرض‌ها درباره ایران است که باید آنها را از میان برداشت. برزینا تأکید کرد با افزایش روابط آکادمیک و تبادلات فرهنگی میان دو کشور می‌توان این مشکل را حل کرد.
نظر شما