به گزارش ایرنا، هرچه که هست شب اول زمستان دقیقه ای از دیگر شب ها بیشتر است و قدیمی های این مرز و بوم آن را میعادگاهی برای دیدار اقوام قرار نهادند، برایش رسم ها و قصه ها بافتند که هر کدام در هر گوشه ای از این خاک پندی گران بها پنهان دارد که دل سپردن به آن ها چراغی از راه زندگی روشن می کند.
زیباترین و دل پسندترین این رسوم میهمانی به بهانه یک دقیقه زمان بیشتر است که با زبانی آرام و دلنواز در گوش جانمان زمزمه گوهری ارزشمند را دارد و آن ارزش در کنار یکدیگر بودن و تقسیم شادی و حال خوب است.
در همین دورهمی است که از دنیای ماشینی امروز فرسنگ ها فاصله می گیریم، با همان رخت سرخ، انار دانه دانه و شعرخوانی پدربزرگ و داستان های مادربزرگ انگار همه آیین پاک گذشتگان برای نسل ما به تصویر در می آید و کمی از خودخواهی های زندگی روزمره فاصله می‌گیریم و باز هم گذشت و مهربانی، احترام و بزرگ اندیشی به عنوان میراث ایرانی‌ها برایمان جان می گیرد و "یک لحظه دیدار ایرانی" معنایی به وسعت یک تاریخ بر تن می‌پوشد.
شاید هیچ فیلسوف و اندیشمندی در جهان نتواند به زیبایی یک ایرانی دریایی از مفاهیم انسانی را صرفا به بهانه یک لحظه بیشتر شن ساعت شب را در قالبی چنین دلپسند مطرح کند، آنچنان که برای کودک نوپا و پیر سالخورده معنا و مفهوم داشته باشد و همچنین با خود چنان نشاط و شادمانی همراه داشته باشد که به جای خستگی و کسالت از یادگیری، رغبت و شعف برای برپایی این مکتب را شاهد باشیم.
هویت خود را از صندوقچه‌ها برداریم
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی با بیان این باور که یلدا آیینی تقویمی است که معانی فلسفی و هستی شناختی چرخش و تغییر فصول و گذر زمان را بر اساس جهان‌بینی انسان ایرانی نشان می‌دهد گفت: به واقع یلدا مقارن با انقلاب زمستانی است تا اعتدال بهاری که در نوروز متجلی می‌شود، یلدا میل به نوزایی، زایندگی، برکت و شکوفایی را در نزد اقوام ایرانی نشان می‌دهد.
«محسن کریمی» بیان کرد: به نظر نیاکان ما پس از اعتدال پاییزی که شب و روز با هم برابر بودند، رفته رفته درازی شب بر روز غلبه کرد.
وی ادامه داد: شب‌های طولانی همراه با سرما و سوز گزنده پاییزی که هر جانداری حتی زمین را آزار می‌داد، مظهر سیاهی، خمودی، بی‌حرکتی و سکون بود و نوعی ناامیدی را القا می‌کرد.
شب و سیاهی آن در فرهنگ ایران زمین خوش یمن نبود، تا جایی که در ادبیات کاربرد خاص خود را پیدا کرد. با پایان گرفتن نود روزه فصل پاییز از آغازین روز دی ماه طول روز که مظهر روشنی، امید و آغاز کار و تلاش و جنب و جوش است، بیشتر می‌شود. به عبارتی خورشید گرمی و حرارت از فردای شب اول دی ماه بیشتر به زمین ارزانی می‌کند.
وی عنوان کرد: باستان‌شناسان، تاریخ شب یلدا را هفت هزار ساله می‌دانند. آن‌ها به ظروف سفالی دوره پیش از تاریخ، استناد می‌کنند. گاه‌شماری بابلی‌ها و مصری‌هاست در نهایت می‌شود گفت آیین مربوط شب یلدا را تا هفت هزار سال قبل، ردیابی کرد. با همه این‌ها آنچه به‌عنوان شب یلدا رسمیت یافته، به حدود ۵۰۰ سال، قبل از میلاد برمی‌گردد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تاکید بر این نکته که یلدا و شب‌نشینی یلدایی موجب گرم شدن کانون خانواده‌ها و صله رحم می‌شود، بیان کرد: این همان اکسیری که امروز به شدت به آن نیازمندیم و باید به این نکته اشاره کنم که شب نشینی یلدایی موجب آموزش و فراگیری و تجربه اندوزی می‌شود.
کریمی یادآور شد: درست است که شکل خانواده به عنوان هسته اصلی اجتماع چه به لحاظ تعداد افراد و یا نوع تعامل با یکدیگر متفاوت شده، اما همنشینی یلدا می‌تواند تأثیر بسزایی در اصلاح رفتار افراد خانواده داشته باشد.
کریمی گفت: از آنجا که پایه اقتصاد ایرانیان بر کشاورزی بوده، گرمی و حرارت و افزایش مدت زمان تابش به زمین موجب آماده کردن زمین برای زایندگی و باروری می‌شد. به این دلیل این شب برای ایرانیان مبارک بود زیرا رونق زندگی، امید به زندگی، باروری احشام و رمه‌ها را نوید می‌داد.
وی تاکید کرد: متاسفانه در کتاب‌های درسی امروز به آدابی که ریشه در تاریخ ایران زمین و برخاسته از نگرشی محکم و متین و واقع بینانه نسبت به آثار خلقت داشته توجهی نشده است و در دنیایی که به ادعای خودمان کشورهای پیشرفته و غربی به بن‌بست در عرصه فرهنگی و اجتماعی رسیده‌اند و نیاز به بازگشت به هویت خویش را احساس می‌کنند، چرا ما این‌گونه نباشیم؟ چرا داشته‌های فرهنگی‌مان را از صندوقچه فراموشی بیرون نیاوریم و به آن نبالیم؟
آیین‌ها را به جای فراموشی با گوش جان بشنویم
کارشناس باستان شناسی و مردم شناسی گفت: یک واقعیت تلخ از روابط خانوادگی در جامعه کنونی شکل گرفته و آن رفتارهای ناشی از مدرنیته و فناوری اطلاعات است که پیوندهای چهره به چهره اعضای خانواده و به ویژه فرزندان را با والدین کمرنگ کرده است.
«قاسم فضلی» افزود: آیین‌هایی مثل شب چله و نوروز فرصت خوبی است که باید آگاهانه از آن‌ها بهره گرفته شود و وزن ارتباطات انسانی و اهمیت آن در قیاس با ارتباطات مجازی برجسته و مزایای دورهمی به ویژه به نسل جوان گوشزد شود.
وی ادامه داد: کمرنگ شدن برخی آداب و سنن نیازمند فرهنگ‌سازی برای کاهش آسیب‌هایی است که جامعه به آن مبتلا شده است.
کارشناس باستان شناسی و مردم شناسی افزود: دگرگون شدن اخلاقیات در زندگی مدرن از جذابیت روحیه صفا و صمیمیت کاسته است که پرداختن به رسم‌های اثرگذار گذشته می‌تواند بخش کوچکی از زخم آسیب‌ها را مرهم باشد.
امشب یلدا است، بزرگ‌ترین شب سال، شب دور هم نشینی و گل گفتن و گل‌شنفتن، شب حافظ‌خوانی و دیدار بزرگ‌ترها، بزرگ‌ترهایی که هیچگاه مانند امروز صدای موبایل‌ها و آهنگ‌های تلگرام و واتساپ مانع آن نشد تا چهره در چهره‌ی همدیگر شب زایش خورشید را جشن بگیرند و صله‌ی رحم را به معنای واقعی در این شب ارجمند به جا آورند.
برای یک شب هم که شده می‌توان با صرف «گردو، بادام و قیصی»، «گندم شیر»، «عصاره خرما و کنجد» و «حلوای خرما و کشک سائیده» یلدایمان را به صبح برسانیم و از تشریفاتی که مانع صله‌ی رحم شده‌اند دوری گزینیم و همدیگر را با غزلی از حافظ پذیرایی کنیم.
نظر شما