به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست افتتاح کارگاههای آموزشی نسخه شناسی و فهرست نویسی نسخ فارسی با حضور بلرام شِکلا رایزن فرهنگی هندوستان در ایران، شهروز فلاحتپیشه معاون امور بینالملل بنیاد سعدی، علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، معاون، مدیران و جمعی از استادان زبان و ادبیات فارسی از کشور هندوستان و بنگلادش در این سازمان برگزار شد.
در ابتدای این نشست فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ضمن خوش آمدگویی به استادانِ زبان و ادبیات فارسی از کشورهای هندوستان اظهارداشت: با توجه به وجود میراث غنی در ایران فرهنگی و ایران اسلامی و مشترکات فرهنگی میان ایران، هندوستان و بنگلادش، سفر استادانِ زبان و ادبیات فارسی به ایران از سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران به عنوان نهاد مرجع و حافظ میراث کهن ایرانیان آغاز شده است.
صدر گفت: در این حضورِ یک هفتهای، کارگاههای آموزشی متعددی با موضوع نسخه شناسی و فهرست نویسی نسخ فارسی و کارگاه آموزش آشنایی با نسخههای ارزشمند خطّی به زبانهای کهن و باستان ایران همچون اوستایی، پهلوی، پازند و پارسی نویسی برگزار خواهد شد.
در ادامه این نشست بلرام شِکلا رایزن فرهنگی هندوستان در ایران با بیان اینکه زبان فارسی در کشور هندوستان مفاهیم بسیاری دارد، افزود: خرسند هستم که کارگاههای آموزشی نسخه شناسی و فهرست نویسی نسخ فارسی به منظور دانش افزایی برای استادانِ زبان و ادبیات فارسی کشورهای هندوستان و بنگلادش برگزار میشود.
وی بیان کرد: کشور هندوستان مهد علم و فرهنگ است که بذرهای فرهنگی، ادیان و مذاهب مختلف در آنجا نگهداری می شود اما جایگاه زبان و ادبیات فارسی در میراث مردمان ما از اهمیّت ویژهای برخوردار است. بیش از نیم میلیون نسخ خطّی در کشور هندوستان وجود دارد که غنیترین نسخِ مربوط به نسخ خطّی زبان فارسی است. پل ارتباطی ما با کشور ایران اشتراکات زبان فارسی است که با برپایی چنین برنامههایی این ریسمان فرهنگی را بیش از پیش تقویت میکنیم.
رایزن فرهنگی هندوستان در ایران اظهارداشت: هند با کشورهای گوناگونی روابط سیاسی و اقتصادی دارد اما ارتباط ما با ایران از جنس سیاسی نیست و از گذشته دور تا کنون قرابت، هم ریشگی و برادری با یکدیگر داشتهایم. به این معنا که دولتمردان میآیند و میروند اما زبان فارسی به واسطه اساتید و دلسوختگان فرهنگ برای نسلهای آینده میماند.
فعالیت بنیاد سعدی در ۶۰ کشور
شهروز فلاحتپیشه معاون امور بینالملل بنیاد سعدی نیز در این نشست با بیان اینکه این بنیاد در بیش از ۶۰ کشور در حوزه گسترش زبان و ادب فارسی فعالیت میکند، افزود: بنیاد سعدی در کشورهای متعددی در حوزه گسترش زبان و ادب فارسی فعالیت میکند اما توجه ویژهای به آموزش زبان فارسی در کشورهای هند و ترکیه دارد. به همین منظور دفاتر تحقیقات زبان و ادب فارسی در این دو کشور به شکل ویژه فعالیت میکنند.
فلاحتپیشه اظهارداشت: آنچه به عنوان زبان و ادب فارسی در کشور هند موجود است در واقع میراث این کشور به شمار میرود. در همین راستا سال ۲۰۲۳ تدریس زبان فارسی به عنوان یک زبان کلاسیک در هندوستان تصویب شده است.
علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران نیز ضمن خوش آمدگویی به مهمانان و استادان زبان و ادبیات فارسی هند و بنگلادش، گفت: متاسفانه این روزها در کشور ما حمله ناجوانمردانه و تروریستی به هموطنان عزیزمان صورت گرفته است و تعدادی از کودکان، زنان و مردان به خاک و خون کشیده شدند که از جمله یکی از همکاران ما در مرکز اسناد و کتابخانه ملّی استان کرمان، هشت تن از عزیزان خود را از دست داده است. بنده هم صحبتهای خود را از همین زاویه آغاز میکنم.
وی افزود: عصر فعلی را به جریانهای مختلفی همچون فرهنگ، ضدفرهنگ، اخلاق، ضداخلاق، ادب، ضدادب، انسان و ضدانسان میتوان تقسیم کرد که متاسفانه جریانهای ضداخلاق، ضدفرهنگ و ضدانسان به نهایت سبعیت و درنده خویی خود رسیده و به هیچ ارزشی نه به جان انسان و نه میراث کهن در عالم پایبند نیستند. در همین دو ماه اخیر شاهد بودیم که رژیم صهیونیستی کتابخانه عمومی و مرکز اسناد غزه را از بین بُرد. بنابراین نه برای جان انسانها و نه برای دین انسانها احترام و ارزش قائل نیستند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با بیان اینکه ارزش در دین اسلام کتاب، اخلاق و انسان است، اظهارداشت: پیامبر ما حضرت محمد (ص) برای تکمیل مکارم اخلاقی مبعوث شد و امر نبوت با کلمه اقْرَأْ که امر به خواندن است، آغاز شده و در نهایت سوگند خداوند در قرآن هم به نام قلم است و در عین حال انسان در روزهای بازپسین باز هم با امر خواندن و کتاب که همانا کتابِ وجود و عملکرد انسان است، سر و کار دارد. یعنی وجود آدمی به کتاب محصّل و مختوم تبدیل میشود و ارزیابی بشر منوط به کتاب عملکرد اوست.
مختارپور گفت: همین محتوا و فرهنگ در میراث ایرانیان و در زبان و ادب فارسی بیشترین و بهترین حضور را دارد. انسان اهلِ مطالعه در کدام زبان میتواند معارفِ اخلاقی، صلح، مدارا، انسانیت و مهربانی را یکجا باهم بیابید که به اعتقاد بنده این عناوین عناصر اصلی میراث کهن زبان فارسی است که در نسخ خطّی، آثار ادبی، آثار دینی و آثار فرهنگی به کرات به بهترین شکل آمده است و طبیعتا شما استادانِ زبان و ادب فارسی به محتوای این آثار نیز توجه ویژه دارید.
وی تاکید کرد: شما استادان فن در زبان و ادبیات فارسی به دور از نگاه تاجر مآبانه نسبت به این میراث، میخواهید از دل این نسخ حرف سعدی، حافظ، نظامی و دیگر عرفا، فلاسفه و دانشمندان علوم مختلف را دریابید. زیرا آنها بودند که این جهان متعالی را ساختند و از این پس هم با حضور انسانهای مهربان، دیندار و با اخلاق باید ساخته شود.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران گفت: بنابراین فرقی نمیکند در چه قرنی زندگی میکنیم زیرا جهان همواره با انسان، ضدانسان، اخلاق و ضداخلاق مواجه است و آنچه میتواند نسلهای بعدی به خصوص جوانان را به جریان دین، اخلاق و مدارا در تمام نقاط جهان پیوند دهد؛ همین میراث کهن، نسخه ها و از همه مهمتر شما استادانِ گرامی هستید که میتوانید معارف و فرهنگ را به بهترین زبان به نسلهای بعد منتقل کنید.
هفت کارگاه تخصصی آموزش نسخه شناسی و فهرست نویسی نسخ فارسی برای استادان زبان و ادبیات فارسی از کشورهای هندوستان و یک نشست تخصصی با عنوان «فرهنگها و دستور زبانهای فارسی نگاشته شده در شبه قاره هند» امروز- دوشنبه- ۱۸ دی ماه- برگزار میشود.
نظر شما