به گزارش ایرنا، در دهه‌های اخیر با انجام تحقیقات و پژوهش های متعدد در عرصه صنایع غذایی و حرکت در مسیر تولید محصولات فراسودمند، بازار این گونه غذاها و مکمل‌های غذایی رونق یافته است.
کارشناسان بر این اعتقادند که ارتباط میان تغذیه و سلامتی برای دستیابی به سلامت مطلوب و کاهش خطر ابتلا به بیماریها بخصوص بیماریهای غیرواگیردار منجر به گسترش غذاهای فراسودمند شده است.
صنعت تولید غذاهای فراسودمند با افزودن یا تقویت ترکیبات مفید و حذف مواد بی اثر یا مضر ایجاد شده است. فراسودمند غذاهایی هستند که علاوه بر ارزش تغذیه‌ای دارای فواید سلامت بخش نیز هستند.
اصطلاح «غذاهای فراسودمند» معمولا برای غذاهای تغییر یافته و یا ترکیب شده به منظور ارتقای سلامتی و یا کاهش خطر ابتلا به بیماریها به کار برده می‌شود اما ممکن است هر نوع ماده غذایی که به طور طبیعی دارای ترکیبات با فعالیت دارویی باشد را هم شامل شود و غذاهایی نیز که یک یا چند ترکیب آن اصلاح شده باشد، نیز فراسودمند به حساب می‌آیند.
غذاهای فراسودمند در قالب یک دسته غذایی کامل قرار دارند که این مواد می‌توانند به شکل پودر یا اشکال مختلف خوراکی‌های غذایی، وارد بازار شوند که بیشتر حاوی پروبیوتیک‌ها، رنگدانه های طبیعی مفید مانند لیکوپن و کاروتنوئید، امگا ۳ و فیبرهای گیاهی هستند.
فناوری غذاهای فراسودمند از دهه ۸۰ میلادی در کشور ژاپن مطرح شد و سپس به دیگر کشورها گسترش یافت. هدف عمده و اساسی از تولید و ترویج مصرف غذاهای فراسودمند، پیشگیری و کنترل بیماریها به‌ویژه بیماریهای مزمن مرتبط با تغذیه از جمله دیابت، بیماریهای قلبی، عروقی و انواع سرطانها است که با روند هشداردهنده و رو به گسترش خود هزینه‌های سنگینی بر کشورها وارد می‌سازند.
بنا بر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در صنعت تولید غذاهای فراسودمند ترکیبات مفید و سودمندی برای سلامت به مواد غذایی افزوده می‌شود یا مواد مضر از آنها حذف شده یا کاهش می‌یابد، در نتیجه، محصولی به دست می‌آید که به عنوان غذای سلامتی‌بخش در دسترس مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.
غذاهای حاوی چربی‌های گیاهی به دلیل کاهش میزان کلسترول خون و محصولات غذایی که با پروبیوتیک‌ها غنی می‌شوند، از جمله غذاهای فرا سودمند هستند.
در راستای اهمیت مصرف این محصولات و انواع غذاها، روز سه شنبه نشستی تخصصی به منظور بررسی چالش ها و فرصت های تولید غذاهای فراسودمند و سلامت محور در مشهد برگزار شد که چکیده آنرا در زیر می خوانیم.
ترویج غذاهای فراسودمند، ارتقای سلامتی
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با بیان اینکه جامعه سالم، محور توسعه پایدار است، گفت: برای دستیابی به جامعه سالم، تغذیه سالم محور اصلی و بنیادین است بنابراین تولید غذاهای فراسودمند و کمک به ترویج مصرف این غذاها. راهکاری ساده، مفید و مناسب برای ارتقای سطح سلامت جامعه محسوب می شود.
مسعود نجف نجفی بیان کرد: آشناسازی مردم برای مصرف این محصولات در جامعه امر مهمی است و در حال حاضر اغلب مردم هنوز این رده محصولات و غذاها را نمی‌شناسند بنابراین معرفی هرچه بهتر غذاهای فراسودمند امر مهمی است.
وی تاکید کرد: حق مردم است که استفاده از غذاهای فراسودمند در سبد غذایی آنها جا باز کند و اگرچه هزینه مصرف این غذاها اندکی بالاتر است اما باید توجه داشت که این هزینه صرفا هزینه برای تضمین سلامتی و پیشگیری از بیماری است.
وی با اشاره به اینکه غذاهای فراسودمند نه تنها ضرری برای بدن ندارد، بلکه ارزش ویژه در تقویت سلامت دارد، گفت: تقویت سلامت بدن، پیشگیری از ابتلا به بیماریها، کاهش و درمان بیماریها و به ویژه تقویت سیستم ایمنی بدن از مقوله های مورد توجه در مصرف غذاهای فراسودمند است.
وی ادامه داد: امروزه تمامی کشورهای دنیا به دنبال پیشگیری از ابتلا به بیماریها، به جای هزینه کردن در مسیر درمان بیماریها در جامعه هستند.
نسل آینده و دانش آموزان، هدف اول فرهنگ سازی
نجفی با بیان اینکه باید به سراغ نسل آینده و دانش آموزان با توجه به ضرورت سلامتی آنان برویم، بیان کرد: برای تامین سلامت دانش آموزان و تقویت سلامت آنان و با هدف تربیت دانش آموزان سالم، باید اقدام به ترویج و معرفی برنامه های غذایی برای کودکان و نوجوانان در مدارس و حرکت به سمت فرهنگ‌سازی مصرف این بخش از غذاها کرد.
وی اظهار کرد: بازار تجاری غذای فراسودمند و سودآوری این بخش هنوز ناشناخته مانده است زیرا فرهنگ سازی موثری در راستای مصرف این غذاها، آنگونه که باید و شاید صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: آنچه در دنیا اتفاق می افتد این است که استفاده از غذاهای فراسودمند هم اکنون در دنیا به ترتیب در حوزه درمان بیماریهای قلبی، بیماری های گوارشی ،تقویت سیستم ایمنی بدن و نیز در حوزه ورزشی و سلامت بدن بسیار مورد استقبال قرار دارد.
ضرورت تدوین ضوابط و استانداردهای جدید
نجفی با اشاره به نو بودن مقوله تولید غذاهای فراسودمند، گفت: باید با پذیرش اهمیت این مدل تولید غذاها و محصولات خوراکی نسبت به تدوین ضوابط فنی جدید و استانداردهای جدید اقدام شود و در این مسیر اداره کل استاندارد همکاری موثری برای ورود محصولات استاندارد تولیدی در قالب غذاهای فراسودمند به بازار داشته باشد.
وی گفت: این روند در رفع موانع سرمایه گذاری تولید و کسب و کار در این زمینه بسیار موثر است، چرا که تولیدکنندگان غذاهای فراسودمند که در قالب شرکت های فناور و دانش بنیان مشغول فعالیت هستند، نیازمند حمایت و رشد هستند.
دهکده فناوری خراسان رضوی، پیشرو در تولید فراسودمندها
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با بیان اینکه در این مجموعه از سال ۹۵ تا کنون اقدامات موثر و تحقیقات مفیدی در زمینه تولید غذاهای فراسودمند انجام شده است، گفت: در پی مصوبه نخستین سفر دولت سیزدهم به خراسان رضوی در سال ۱۴۰۱، ایجاد دهکده فناوری و نوآوری کشاورزی، منابع طبیعی و صنایع غذایی خراسان رضوی مصوب شد که در ۱۳ اردیبهشت همان سال این مرکز ایجاد و مورد بهره برداری قرار گرفت.
نجفی با بیان اینکه در قالب این دهکده تمامی ایده های نو و دانش بنیان در حوزه کشاورزی و دامی برای تحقیق و بررسی مورد حمایت قرار می گیرد، گفت: استقرار شرکتهای فناور با هدف تجاری شدن ایده ها و سپس ورود شرکتها به شهرک های صنعتی و ورود به مرحله تولید انبوه، از اهداف حمایت از شرکتهای فناور و دانش بنیان در این دهکده است.
وی با بیان اینکه یکی از شرکتهای زیر نظر پارک علم و فناوری خراسان رضوی که در این دهکده نیز فعال است، موفق به تولید غذاهای فراسودمند و کسب اعتبار در این زمینه شده است، گفت: حمایت در بخش های مختلف تنها خواسته و نیاز این شرکتها برای انجام مسوولیت اجتماعی آنها است.
صدای زنگ خطر بیماریهای غیرواگیر در خراسان رضوی
رییس گروه تخصصی بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این نشست گفت: طبق آخرین بررسی انجام شده در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ۲ شاخص اضافه وزن و چاقی از مهمترین عوامل ایجاد بیماری در استان است که بررسی های اخیر نشان می دهد این شاخص ها تا ۲ سال پیش در خراسان رضوی حدود ۵۰ درصد بوده، که اکنون به ۶۵ درصد رسیده است.
دکتر زهرا اباصلتی بیان کرد: به دنبال افزایش اضافه وزن و چاقی، مهم ترین بیماری های غیرواگیر مانند دیابت، فشار خون و انواع سرطانها نیز توسعه می یابد به طوری که در ۲ سال پیش ۹ درصد جمعیت استان درگیر دیابت و ۲۵ درصد درگیر بیماری فشار خون بودند که امروز این درصدها به ترتیب به ۱۳ و ۳۰ درصد افزایش یافته است.
وی تصریح کرد: زنگ خطر بیماریهای غیرواگیر از جمله دیابت و فشار خون برای ما به صدا درآمده است و تنها ۲ عامل تغذیه سالم و تحرک را در کنترل این وضعیت موثر می دانیم بنابراین دسترسی مردم به غذای سالم و البته آموزش و فرهنگ سازی برای آنان اهمیت بسزایی دارد.
دکتر اباصلتی، اهمیت غذای سالم را در برنامه غذایی نسل جوان، میانسال و سالمند بسیار بالا دانست و گفت: بهترین مکان برای فرهنگ سازی مصرف غذاهای فراسودمند به عنوان غذای سالم در تغذیه سالم دانش آموزان و در قالب پایگاه تغذیه سالم، مدارس است.
وی تاکید کرد: کمبود آهن، ید و انواع ریزمغذی ها در جامعه رایج شده است و تولید غذاهای فراسودمند باید با هدف حل این مشکل به سمت تامین سلامت مردم برود.
ضرورت ارائه غذاهای فراسودمند با جنبه جذابیت
دکتر اباصلتی با بیان اینکه ایجاد تمایل در مردم برای مصرف غذاهای فراسودمند بسیار مهم است، گفت: درست است که ارزش غذایی در تولید این غذاها بسیار مهم است اما برای جذب مردم و جوانان به مصرف کافی نیست بلکه باید بر روی طعم، رنگ، جذابیت و بسته بندی آنها هم کار شود.
وی بیان کرد: باید در کنار تولیدکنندگان، جامعه شناسان و بازارشناسانی باشند تا محصولات فراسودمند امکان رقابت با محصولات غیرسالم پرزرق و برق و جذابیت را پیدا کنند تا اقبال جامعه به مصرف این محصولات به شکست منجر نشود.
رییس گروه تخصصی بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: برای این مهم باید دولت هم حمایت از شرکتهای دانش بنیان و فناور را برای تولید غذاهای فراسودمند به طور جدی در دستور کار قرار دهد.
باصلتی تاکید کرد: ما جامعه هدف بزرگی برای مصرف این محصولات و غذاهای فراسودمند داریم که باید برای همه این شمار و تامین سلامتی آنان برنامه‌ریزی کنیم.
وی با بیان اینکه ۳۰ درصد بیماریهای انسان ناشی از تفذیه نادرست و فرهنگ غذایی غلط است، بیان کرد: برای سلامت انسان به عوامل مهمی مانند فعالیت بدنی و تغذیه سالم نیاز است.
سلامت باید اولویت مردم باشد
پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی گفت: باید اهمیت و جایگاه سلامت را برای مردم شفاف سازی کرد و علاوه بر آن جایگاه محصولات کشاورزی و تاثیر آنها در سلامت جامعه را تبیین کرد.
حسن رشیدی با بیان اینکه در این مرکز با اولویت تامین سلامت مردم در زمینه محصولات کشاورزی و دامی، تحقیقات و پژوهشهای متعددی صورت می گیرد، اظهار کرد: باید مردم را به سمت تغذیه سالم سوق داد زیرا متاسفانه در حال حاضر آنچه در جامعه مشاهده می شود این است که سلامت و تغذیه سالم در اولویت نیست.
وی افزود: دلیل ابتلا به بسیاری از بیماریها غفلت از علم تغذیه و فرآیندهای اجرایی در این روند است.
وی تاکید کرد: تغذیه صحیح، سلامت را به ارمغان آورده و از ابتلا به بسیاری از بیماری ها جلوگیری می کند، بنابر این در این مسیر استفاده از غذاهای فراسودمند می تواند بسیار مهم و موثر باشد.
جای خالی استاندارد برای توزیع غذاهای فراسودمند
مدیرعامل یک شرکت فناور در حوزه تولید غذاهای فراسودمند در خراسان رضوی با بیان اینکه این استان دارنده شرکتهای پیشرو در حوزه غذاهای فراسودمند است، افزود: مشابه این زمینه فعالیت برای شرکتهای فناور در کشور کم است و متاسفانه حمایت از پژوهش‌ها در این بخش که می‌تواند به رفع معضلات سلامتی در جامعه بینجامد، بسیار کمرنگ است و بعضا وجود ندارد.
اکبر کوهستانی اظهار کرد: تجاری سازی محصولات غذایی فراسودمند و تولید انبوه این محصولات نیازمند وجود استانداردها، قوانین لازم، وجود سرمایه گذاران و صد البته سودآوری این محصولات است که حاصل آگاهی بخشی و اطلاع رسانی به مردم خواهد بود و در این مسیر رسانه‌ها تاثیر بسزایی دارند.
وی با اشاره به اینکه در سال ۹۵ وارد این عرصه و پژوهش و تولید در حوزه غذاهای فراسودمند شده‌ایم، بیان کرد: محصولات تجاری سازی شده ما در ۱۳ کشور دنیا تاییدیه گرفته است و حال آنکه هنوز در کشور برای دریافت برخی مجوزها و استانداردها با چالش مواجهیم،
وی گفت: به دلیل نبودن محصولات مشابه، قوانین و استانداردهای لازم وجود ندارد و به همین دلیل دریافت پاسخ برای یک درخواست معمولی در حوزه تولید محصولات غذایی حداقل هشت ماه معطلی دارد، در حالی که در این مدت، تولیدکننده فلج می‌شود و علاوه بر آن سرمایه گذار فراری خواهد شد.
این فعال حوزه تولید غذاهای فراسودمند بیان کرد: به دلیل عدم تدوین استاندارد مشخص برای این محصولات، صدور مجوز توزیع نیز امکانپذیر نیست در حالی که در تمام دنیا شاهد تولید و عرضه غذاهای فراسودمند و تولیدات تجاری در این زمینه هستیم.
نظر شما