شناسایی ۴۵۰۰ مطابقت در سامانه بانک ژنتیک

به گزارش ایرنا از سازمان پزشکی قانونی کشور، دکتر رضا رئوفیان با اشاره به برگزاری جلسه هیات مدیره بانک هویت ژنتیک ایران افزود: مطابقت های متعددی در مورد نمونه های صحنه جرم مربوط به پرونده های جنایی است که گزارش آن تهیه و به مدیران کل پزشکی قانونی برای اعلام به مراجع قضایی صالح اطلاع رسانی شده است.

وی ادامه داد: تاکنون و با همکاری سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور بیش از ۲۰۰ هزار نمونه از مجرمان ۳۱ استان اخذ شده و از حدود ۵۰ درصد نمونه ها پروفایل تهیه و در سامانه بانک ثبت شده است.

ثبت دایمی بیش از ۱۱۰ هزار پروفایل در سامانه بانک ژنتیک

رئوفیان با اشاره به ثبت دایمی بیش از ۱۱۰ هزار پروفایل در سامانه بانک ژنتیک افزود: فرآیند تهیه پروفایل ژنتیکی در دو سال اخیر شتاب قابل توجهی یافته است که از علل آن می توان به انتقال زنجیره تأمین کیت های تعیین هویت به داخل کشور، نوسازی تجهیزات آزمایشگاهی و راه اندازی یک واحد تخصصی تهیه پروفایل از افراد زنده اشاره کرد.

رییس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران همچنین از طراحی لوگوی بانک و استفاده از آن در مکاتبات خبر داد و تصریح کرد: نرم افزار سامانه بانک ژنتیک بازنویسی و معماری آن ارتقاء یافته است که به زودی جایگزین نسخه قبلی می شود. در نرم افزار جدید توسعه هایی در حوزه اضافه کردن ماژول های محاسبات آماری و پروتکل جستجوی جدید درنظر گرفته شده است.

وی تاکید کرد: در جلسه هیات مدیره بانک ژنتیک بر لزوم سرعت بخشیدن به فرآیند استحصال پروفایل های ژنتیکی، معرفی این پتانسیل ها و انعقاد تفاهم نامه های همکاری با نهادهای مربوط، تشکیل کارگروه هایی از جمله پیشگیری از وقوع جرم و تحلیل داده های مجرمان با ترسیم اطلس جغرافیای جرائم در کشور با امکان پیش بینی برخی رفتارها و ارائه گزارش های تحلیلی به دستگاه های تصمیم ساز اشاره شد.

رییس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران گفت: با درنظر گرفتن تجربه موفق دیگر کشورها ایده تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک در ایران با توجه به کاربرد آن در سرعت بخشی به شناسایی مجرمان و متعاقب آن کاهش جرم و جنایت، برای نخستین بار در سال ۱۳۸۹ مطرح و به دلیل وجود متخصصین دوره دیده و تجارب ارزنده سازمان پزشکی قانونی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت ایجاد آن در برنامه پنجم توسعه کشور بر عهده این سازمان گذاشته شد.

وی ادامه داد: از همان ابتدا و با هماهنگی و همکاری سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور، در مرحله اول بر اساس دامنه جرایم مصوب هیات امنای بانک که متمرکز بر جرایم خشن، خطرناک و تکرار شونده است، در سال ۱۳۹۵ نمونه گیری از مجرمان در پنج استان آغاز شد و با اصلاح فرآیندها، همه ندامتگاه های سازمان زندان ها تحت پوشش نمونه گیری از افراد مشمول قرار گرفت.

وی خاطرنشان کرد: یکی از معضلات و موانعی که بانک در مقطی به شدت با آن درگیر بود و روند کار را تحت تأثیر قرار داد، ‌وقوع همه گیری کرونا و همچنین اعمال تحریم های ظالمانه علیه کشورمان توسط آمریکا و اروپا بود که به میزان قابل توجهی امکان واردات کیت های تعیین هویت و مواد مصرفی را کاهش داد. خوشبختانه با اقدامات مناسب مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در طراحی و ساخت کیت های ژنتیک در سال ۱۴۰۰، کیت‌های بومی تعیین هویت تولید و در اختیار سازمان قرار داده شد که پس از اخذ استاندارد های لازم و انجام فرآیند اعتبارسنجی جامع مطابق با استاندارد های بین المللی (SWGDAM) و تایید صحت عملکرد آن، در آزمایشگاه های ژنتیک مورد استفاده قرار گرفت.

رئوفیان گفت :هم اکنون ۱۰ آزمایشگاه ژنتیک قانونی قطب در راستای تهیه پروفایل های ژنتیکی مورد نیاز در سطح کشور با بانک هویت ژنتیک ایران همکاری دارند و در این چارچوب پروفایل های ژنتیکی پس از بررسی و صحت سنجی در سامانه جامع بانک ژنتیک بارگذاری می شود.

وی تصریح کرد: بر اساس مصوبات هیات امنای بانک، هدف بعدی بانک هویت ژنتیک پس از ثبت اطلاعات مجرمان، جمع آوری و بارگذاری اطلاعات ژنتیکی افراد با مشاغل حساس است. بنابراین مقامات عالی رتبه کشوری، افراد دارای مشاغل پرخطر چون آتش نشانان، کادر پرواز، نیروهای مسلح، جنگلبانان، کارگران معادن، خبرنگاران و افرادی که در صحنه های پر خطر حضور می یابند از گروه های هدف در این گام به شمار می روند که در همین راستا نمونه گیری از کادر پروازی کشور آغاز شده است.

وی افزود: بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران، یک پروژه ارزشمند ملی است که با کشف علمی جرم موجبات آرامش و ارتقای امنیت عمومی در جامعه را فراهم می کند و این مهم ترین دستاورد این بانک اطلاعاتی برای کشور است؛ بنابراین همکاری هرچه بیشتر نهادها و دستگاه های مسئول در امر کشف و پیشگیری از وقوع جرم، بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران را در رسیدن به هدف نهایی خود مساعدت خواهد کرد.

به گزارش ایرنا پروفایل های ژنتیکی استحصال شده، نمونه هایی از صحنه جرم، بقایای انسانی حوادث دسته جمعی، موضوع اتباع بیگانه و مهاجرین را در بر می‌ گیرد.

آزمایشگاه های ژنتیک پزشکی قانونی در ۱۰ استان کشور گسترده شده که فضایی بیش از ۳ هزار مترمربع با ۶۰ کارشناس آزمایشگاهی را در برمی گیرد.

ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی اش و قرار گرفتن در دالان مهاجرت، همواره پذیرای تعداد زیادی از مهاجرین و پناهندگان بوده به نحوی که ایران یکی از مهاجرپذیرترین کشورها در دنیا است.

در حدود ۱۰ سال پیش که بانک ژنتیک در ایران راه اندازی شد در حدود ۶۰ کشور دارای بانک ژنتیکی بودند و در حال حاضر ۸۰ کشور در دنیا مجهز به بانک ژنتیک و یا در فرایند ایجاد آن هستند.

ایران جزء کشورهایی است که از لحاظ بهره گیری از نیروهای متخصصی بومی، اجرای فرآیند و طراحی نرم افزار لازم و پیاده سازی آن و همچنین تهیه و تولید کیت های مورد نیاز که توسط مرکز تحقیقات پزشکی قانونی انجام شده، مستقل بوده و به هیچ کشوری وابستگی ندارد.

داشتن بانک ژنتیک یک امتیاز در کشور است و عملاً از لحاظ خروجی مورد انتظار بسیار خوب است، اما زمانی تاثیرگذاری این بانک بیشتر خواهد شد که جمع آوری اطلاعات درآن هدفمند باشد و از سویی هم دستگاه ها و نهادهای ذیربط در کشف علمی جرم با هماهنگی بیشتری عمل کنند تا با تجمیع پروفایل های ژنتیکی حاصل شده از نمونه های صحنه جرم و مقایسه با داده های موجود در بانک ژنتیک، مجرمان شناسایی و حق افراد ستمدیده ستانده و از اطاله دادرسی جلوگیری شود.