سوزی برای پرواز نیست

به گزارش خبرنگار ایرنا، حضور پرندگان مهاجر زمستان گذران به مازندران از اواسط شهریور ماه سال جاری با فرود اولین گروه پرندگان مهاجر به تالاب های مازندران آغاز شد.

با توجه به جاری شدن سیلاب های مازندران در فصل پاییز و سیراب شدن دشت ها و آب بندان های استان پیش بینی می شود در سال جاری حضور پرندگان مهاجر به مازندران بیشتر از سال های گذشته باشد.

اما کاهش شدت سرما در سال جاری به حدی بود که تحقق این مهم را غیر ممکن کرد و سرما مهمترین عامل برای مهاجرت پرندگان زمستان گذران از مناطق شمال دریای خزر به منطقه جنوب این دریا است.

کارشناسان محیط زیست بر این باور هستند اگر این پرندگان از شمال خزر هم پرواز کرده باشند در منزلگاههای میانه اقامت کردند و سوز سرما به حدی نبوده است که آنها را ناچار به پرواز به زیستگاه زمستان گذران مازندران کرده باشد.

پسروی آب دریای خزر که در ۱۶ سال اخیر سبب کاهش ۷۰ درصدی حضور پرندگان برای مازندران شده بود کاهش سرما در سال جاری این آمار را کمتر هم خواهد کرد.

پراکندن دانه، گرده افشانی، کنترل آفات و موارد دیگر از کاربردهای مثبت اکوسیستمی پرندگان مهاجر است. در سال های اخیر شاهد روند کاهشی این پرندگان در مازندران هستیم.

با نزدیک شدن به روزهای پایانی دی ماه، زمان مهاجرت پرندگان زمستان گذران به مازندران به پایان خواهد رسید و دیگر فرصت زیادی برای چشم انتظاری باقی نمانده است.

سیلاب های پاییز سال آبی جدید برای مازندران را با نوید شرایطی بهتر از سال گذشته آغاز کرده بود. اعداد و ارقام ثبت شده از بارندگی و برخی منابع آبی استان این نوید را می داد که به احتمال شرایط بهتری نسبت به سال آبی گذشته در پیش است و این سفره رنگی تر از گذشته برای پرندگان مهاجر کارشناسان را به این باور رساند که احتمال حضور تعداد بیشتری از پرندگان مهاجر به مازندران وجود دارد.

مازندران که سه سال اخیر را با خشکسالی پشت‌سر گذاشته و در برخی نقاط استان نیز تنش آبی چالش‌هایی را در تامین آب کشاورزی و آشامیدنی ایجاد کرد، با ثبت آمارهایی مناسب در مهر ماه نخستین ماه از سال آبی جدید را به پایان رسانده بود، به طوری که گفته می‌شد بارندگی‌ها نسبت به مهر سال گذشته ۱۱۶ درصد بیشتر شده است. اعداد مربوط به آورد رودخانه‌ها و ذخیره ۱۰ سد فعال استان در پایان ماه مهر نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد را نشان می‌داد. اما برای حضور تعداد بیشتر پرندگان مهاجر یک عامل اساسی دیگر ایفای نقش دارد آن هم سوز سرما است که پرنده را مجاب به پرواز کند.

غازها، ‌فلامینگوها، ‌ آب‌چلیک‌ها، باکلان‌ها و حواصیل‌ها از جمله پرندگان مهاجری هستند که برای در امان ماندن از گزند سرمای فصول سردسال به تالاب ها و آب بندان های مازندران می آیند و چند ماه را در این خطه از شمال کشور سپری می کنند.

سرما علت پرواز

کارشناس محیط زیست در گفت گو با خبرنگار ایرنا بیان داشت: علت اصلی مهاجرت پرندگان زمستان گذران در مازندران سوز سرما در شمال دریای خزر است.

علی صفایی اظهار داشت: پرندگان شمال دریای خزر اگر شدت سرما را برای خود قابل تحمل بدانند تمایلی به پرواز و مهاجرت به مناطق جنوبی را ندارند و در منزلگاه های میانه فرود می آیند.

وی با بیان این مطلب که این پرندگان در خط پروازی خود چند استراحتگاه دارند، تصریح کرد: اگر شدت سرما برای این پرندگان در این خط پروازی قابل تحمل باشد تمایلی نیست که به پایان خط یعنی تالاب ها و دشت های مازندران برسند.

صفایی ادامه داد: در سالهای اخیر پسروی آب خزر و کاهش مساحت تالاب میانکاله بر تعداد حضور پرندگان مهاجر تاثیری منفی داشت که امسال گرمای زمستان هم علت مضاعف شد.

این کارشناس محیط زیست با ذکر این مطلب که گرمای هوا در روز گذشته ۱۹ دی ماه همه را شوکه کرده بود، ادامه داد: این تغیرات اقلیمی مختص مازندران نیست و در کشورهای شمال دریای خزر هم احساس می شود.

صفایی گفت: بسیاری از کارشناسان محیط زیست بر این باورند که شرایط جوی و کاهش سرما در سال جاری به طور حتم بر تعداد حضور پرندگان مهاجر اثر گذار است.

اقدام قابل تقدیر

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: سالها دوستداران محیط زیست و حامیان حیات وحش پیگیر و خواستار تعطیلی بازار غیرمجاز پرندگان فریدونکنار بودند که این اقدام ارزشمند در سال جاری انجام شد.

علی صفایی اظهار داشت: بازار فروش پرندگان در فریدونکنار که سال‌های طولانی به عنوان حلقه پایانی چرخه کشتار پرندگان مهاجر در این شهرستان محسوب می‌شد و محلی برای عرضه لاشه ی پرندگان مهاجر به شمار می‌آمد با پیگیری‌های اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران تعطیل و برچیده شد.

وی اضافه کرد: فریدونکنار معروف به بهشت پرندگان میزبان هزاران قطعه پرنده مهاجر در پاییز و زمستان در تالاب‌ها و زمین‌های کشاورزی است.

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: با انجام کارهای فرهنگی و آموزشی شهروندان حضور این پرندگان مهاجر را یک فرصت بی نظیر گردشگری و و حفظ اکوسیستم منطقه می دانند.

مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان ۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.

پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.